Οι άνθρωποι που αντικαθιστούν τα επεξεργασμένα δημητριακά με ολικής άλεσης (σιτάρι, ρύζι, κριθάρι, βρώμη κλπ) επιτυγχάνουν μια μεγαλύτερη απώλεια βάρους βρήκε μια μελέτη που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό American Journal of Clinical Nutrition. Επίσης, μια άλλη ανάλυση της μελέτης βρήκε ότι τα δημητριακά ολικής άλεσης βελτιώνουν το εντερικό μικροβίωμα. Τα δημητριακά ολικής άλεσης περιέχουν σχεδόν διπλάσιες φυτικές ίνες σε σχέση με τα επεξεργασμένα δημητριακά.
Στο παρελθόν, επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει τα οφέλη των δημητριακών ολικής αλέσεως στην υγεία. Μεταξύ άλλων, μειώνουν τον κίνδυνο για καρδιοπάθεια, διαβήτη τύπου 2 και ορισμένες μορφές καρκίνου. Όμως δεν υπάρχει μέχρι σήμερα ομοφωνία μεταξύ των ερευνητών για την επίδρασή τους στο σωματικό βάρος. Η τρέχουσα μελέτη βρήκε ότι επιταχύνουν το βασικό μεταβολισμό και άρα μπορούν να συμβάλλουν στο αδυνάτισμα.
Η μελέτη είχε διάρκεια δύο μήνες και περιέλαβε 81 άνδρες και γυναίκες ηλικίας 40-65 ετών. Κατά τις πρώτες δύο εβδομάδες όλοι οι συμμετέχοντες έτρωγαν ένα φαγητό δυτικού τύπου με αυξημένη ποσότητα επεξεργασμένων τροφών. Για τις επόμενες έξι εβδομάδες, 40 από τους συμμετέχοντες παρέμειναν σε αυτή τη δίαιτα, ενώ τα υπόλοιπα 41 άτομα κατανάλωναν μια δίαιτα πλούσια σε δημητριακά ολικής αλέσεως.
Τα δύο προγράμματα διατροφής ήταν παρόμοια ως προς τις θερμίδες που προσέφεραν, το συνολικό λίπος, τις πρωτεΐνες και τον αριθμό των μερίδων φρούτων ή λαχανικών. Η μόνη διαφορά ήταν στην πηγή των δημητριακών σπόρων. Τα άτομα που κατανάλωναν δημητριακά ολικής άλεσης λάμβαναν περισσότερες φυτικές ίνες και περισσότερες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Τα γεύματα παρασκευάζονταν από ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό και είχαν σχεδιαστεί έτσι ώστε οι συμμετέχοντες να διατηρήσουν το σωματικό βάρος τους.
Ο λόγος που οι συμμετέχοντες δεν έπρεπε να χάσουν βάρος ήταν ότι οι ερευνητές ήθελαν να ερευνήσουν την τυχόν αντιφλεγμονώδης δράση των δημητριακών ολικής άλεσης. Σε προηγούμενες μελέτες, τα άτομα που είχαν αυξήσει την κατανάλωση των δημητριακών τους, είχαν χάσει βάρος και έτσι δεν ήταν σαφές αν οι αλλαγές που παρατηρήθηκαν ήταν μια δευτερεύουσα επίδραση που οφειλόταν στην απώλεια βάρους ή στην κατανάλωση των φυτικών ινών.
Αυξημένος βασικός μεταβολισμός
Κατά τη διάρκεια των οκτώ εβδομάδων, οι ερευνητές μέτρησαν το βάρος, το μεταβολικό ρυθμό, τη γλυκόζη του αίματος, τις θερμίδες των κοπράνων, την πείνα και τον κορεσμό της πείνας.
Διαπιστώθηκε πως όσοι έτρωγαν δημητριακά ολικής αλέσεως είχαν αυξημένο βασικό μεταβολισμό και αυξημένη απώλεια θερμίδων στα κόπρανα σε σύγκριση με εκείνους που έτρωγαν επεξεργασμένα δημητριακά. Οι απώλεια θερμίδων στα κόπρανα δεν οφείλονταν στο γεγονός ότι υπήρχαν επιπλέον φυτικές ίνες στη διατροφή τους αλλά στην επίδραση που είχαν οι φυτικές ίνες στην πεπτικότητα των άλλων θερμιδικών συστατικών των τροφίμων.
Η συνολική απώλεια ήταν περίπου 100 θερμίδες περισσότερες ανά ημέρα σε σχέση με τα άτομα που κατανάλωναν επεξεργασμένα δημητριακά, ως συνδυασμός του αυξημένου μεταβολισμού και της μεγαλύτερης απώλειας θερμίδων στα κόπρανα.
Οι ερευνητές σημείωσαν ότι χρησιμοποίησαν τα εμπορικώς διαθέσιμα προϊόντα που περιέχουν αλεύρι ολικής άλεσης και υποθέτουν ότι η χρήση τροφίμων με περισσότερες φυτικές ίνες θα μπορούσε να έχει μεγαλύτερο όφελος.
Δεν παρατηρήθηκε διαφορά στο αίσθημα πείνας και κορεσμού μεταξύ των δύο ομάδων.
Η μελέτη έγινε από ερευνητές του Πανεπιστημίου Ταφτς, της Βοστώνης, με επικεφαλής τον Phil J. Karl.
Βελτιωμένο μικροβίωμα
Σε μια δεύτερη ανάλυση, από ερευνητές επίσης του Πανεπιστημίου Ταφτς, αυτή τη φορά με επικεφαλής την Simin Nikbin Meydani, χρησιμοποιήθηκε το ίδιο δείγμα των 81 ατόμων αλλά εστίασε στην επίδραση των δημητριακών ολικής άλεσης στο μικροβίωμα του εντέρου.
Οι ερευνητές συνέκριναν τα κόπρανα των συμμετεχόντων και βρήκαν ότι τα δημητριακά ολικής άλεσης αυξάνουν τόσο την ποικιλία του εντερικού μικροβιώματος, όσο και την παραγωγή των λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου. Η μικροχλωρίδα του εντέρου και τα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου θεωρούνται ζωτικής σημασίας παράγοντες για ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα και για υγιείς φλεγμονώδεις αντιδράσεις.
Όσοι κατανάλωναν τη δίαιτα των δημητριακών ολικής άλεσης είχαν αυξημένη ποσότητα βακτηρίων Lachnospira τα οποία παράγουν λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου. Οι συγγραφείς υποθέτουν την αύξηση αυτή ήταν αποτέλεσμα ενός ευνοϊκότερου pH των κοπράνων που προκύπτει από την κατανάλωση μιας διατροφής πλούσιας σε δημητριακά ολικής αλέσεως.
Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι όσοι έτρωγαν δημητριακά ολικής αλέσεως είχαν μείωση των προ-φλεγμονωδών βακτηρίων Enterbacteriaceae. Οι συγγραφείς εικάζουν ότι αυτή η μείωση οφείλεται στην υψηλότερη συγκέντρωση του οξικού οξέος στα δείγματα κοπράνων όσων κατανάλωναν περισσότερες φυτικές ίνες.
Τέλος, τα δείγματα αίματος αποκάλυψαν κάποια διαφορά στα επίπεδα δύο κατηγοριών κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος αλλά αυτή ήταν πολύ μικρή.
