Κάπου ανάμεσα στο 10% και το 20% του του πληθυσμού στις δυτικές χώρες υποφέρει από δυσκοιλιότητα. Αυτό σημαίνει λιγότερες από τρεις κενώσεις τη βδομάδα, σκληρά κόπρανα τουλάχιστον στο ένα τέταρτο των περιπτώσεων που μερικές φορές έχουν τη μορφή σβόλων. Μερικές φορές τα κόπρανα είναι αδύνατον να αποβληθούν χωρίς κάποια φαρμακευτική βοήθεια. Τέλος, η κένωση δε δημιουργεί αίσθημα ικανοποίησης μετά την εγκατάλειψη της τουαλέτας.
Η δυσκοιλιότητα οφείλεται στην αποσύνδεση των νεύρων από τους μυς του εντέρου, καθώς παύουν να συνεργάζονται για την επίτευξη του κοινού στόχου. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η πέψη και η μεταφορά της τροφής εξακολουθούν να εξελίσσονται με φυσιολογική ταχύτητα. Η διαφωνία προκύπτει μόνο στο τέλος του παχέος εντέρου, ως προς το αν το περιεχόμενο πρέπει να απορριφθεί άμεσα ή όχι.
Η καλύτερη παράμετρος αξιολόγησης της δυσκοιλιότητας δεν είναι πόσο συχνά πηγαίνετε στην τουαλέτα, αλλά πόσο δυσκολεύεστε. Η προσωρινή δυσκοιλιότητα ίσως οφείλεται σε ταξίδι, ασθένεια ή περιόδους στρες. Η περισσότερο επίμονη δυσκοιλιότητα μάλλον οφείλεται σε πιο μακροχρόνια προβλήματα.
Σχεδόν οι μισοί από εμάς έχουμε δυσκοιλιότητα όταν ταξιδεύουμε. Ειδικά στις πρώτες μέρες του ταξιδιού, συχνά δυσκολευόμαστε να ενεργηθούμε κανονικά. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε ποικίλους λόγους, όμως στις περισσότερες περιπτώσεις φταίει απλά ότι το έντερο έχει χάσει τις συνήθειές ου. Τα νεύρα του εντέρου θυμούνται τι τροφές προτιμάμε και τι ώρα προτιμάμε να τις καταναλώνουμε. Γνωρίζουν πόσο κινούμαστε και πόσο νερό πίνουμε. Ξέρουν αν είναι μέρα ή νύχτα και τι ώρα πηγαίνουμε συνήθως στην τουαλέτα. Αν τα πάντα εξελίσσονται βάσει προγράμματος, ολοκληρώνουν τον στόχο ενεργοποιώντας τους εντερικούς μυς για να μας βοηθήσουν στην πέψη.
Όταν ταξιδεύουμε, έχουν αλλάξει ξαφνικά οι συνήθειές μας και πιθανότατα η διατροφή μας. Αυτά δεν περνάνε απαρατήρητα από τα νεύρα του εντέρου. Ίσως βρεθούν σε σύγχυση. Επίσης, η δυσκοιλιότητα λόγω ταξιδιού οφείλεται συχνά στο σύνδρομο της «άγνωστης τουαλέτας». Όσοι υποφέρουν από αυτό το σύνδρομο, απλώς απεχθάνονται να ενεργούνται σε μη οικείες τουαλέτες.
Αντιμετώπιση
Υπάρχουν μερικά κόλπα που ίσως φανούν χρήσιμα σε όσους αντιμετωπίζουν σύντομες ή ήπιες περιπτώσεις δυσκοιλιότητας, σαν κι αυτές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού. Τα εντερικά τοιχώματα μπορούν να ενεργοποιήσουν συγκεκριμένα συστατικά: τις φυτικέ ίνες. Αυτές δεν διασπώνται στο λεπτό έντερο και μπορούν να χτυπήσουν φιλικά τα τοιχώματα του παχέος εντέρου αναφέροντας ότι επιθυμούν να οδηγηθούν στην έξοδο. Ίσως περάσουν δύο τρεις μέρες πριν φανούν τα αποτελέσματα. Μπορείτε να αρχίσετε την κατανάλωση είτε μία μέρα πριν το ταξίδι είτε αυθημερόν. Η κατάλληλη ημερήσια δόση τροφικών ινών είναι τα 30 γραμμάρια.
Υπάρχουν δύο ήδη ινών: υδατοδιαλυτές και μη. Οι δεύτερες είναι καλύτερες στη διέγερση των κινήσεων στο πεπτικό σύστημα, συχνά όμως προκαλούν στομαχόπονους. Οι υδατοδιαλυτές ίνες δεν προσφέρουν εξίσου ισχυρή ώθηση, όμως καθιστούν το περιεχόμενο του εντέρου πιο μαλακό και εύκολο στην επεξεργασία. Οι φλούδες πολλών φρούτων περιέχουν μεγάλες ποσότητες μη διαλυτών ινών, ενώ η σάρκα του φρούτου περιέχει περισσότερες διαλυτές ίνες.
Η κατανάλωση φυτικών ινών δε βοηθάει ιδιαίτερα αν δε συνοδεύεται από αρκετά υγρά. Χωρίς την παρουσία νερού, οι ίνες σχηματίζουν στερεούς σβόλους. Το νερό τις κάνει να φουσκώσουν σαν μπάλες. Η κατανάλωση περισσότερων υγρών βοηθά μόνο όσους δεν πίνουν ήδη αρκετά. Για τους υπόλοιπους, η επιπλέον κατανάλωση δεν επιφέρει κάποια βελτίωση.
Αν το σώμα λαμβάνει ελάχιστα υγρά, το έντερο αντιδρά αποσπώντας περισσότερο νερό από τις τροφές που το διατρέχουν. Αυτό καθιστά τα κόπρανα πιο σκληρά. Τα μικρά παιδιά με υψηλό πυρετό συχνά χάνουν τόσο πολλά σωματικά υγρά μέσω της εφίδρωσης, ώστε το πεπτικό τους σύστημα παύει απότομα να λειτουργεί σωστά. Τα αεροπορικά ταξίδια ίσως οδηγήσουν το σώμα να απολέσει ανάλογες ποσότητες νερού ακόμα και χωρίς εφίδρωση. Ο αέρας στο αεροσκάφος είναι τόσο ξηρός, ώστε αποσπά υγρά από το σώμα μας ακόμα και χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε. Το πρώτο σημάδι είναι η ασυνήθιστα ξηρή μύτη. Στη διάρκεια της πτήσης, καλό είναι να πίνουμε περισσότερο απ’ το συνηθισμένο, ώστε το νερό στο σώμα να διατηρείται σε φυσιολογικά επίπεδα.
Τα προβιοτικά (ωφέλιμα βακτήρια) και τα πρεβιοτικά (οι αγαπημένες τους τροφές) μπορούν να αναζωογονήσουν το εξαντλημένο έντερο.
Αν η δυσκοιλιότητα εμφανιστεί ξαφνικά ή έχει ασυνήθιστα μεγάλη διάρκεια, πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Το πρόβλημα ίσως οφείλεται σε κάποια πάθηση όπως π.χ. ο μη διαγνωσμένος διαβήτης.
