Η φυλή Τσιμάνε (Tsimane) που ζει στα δάση του Αμαζονίου της Βολιβίας φαίνεται πως έχει τις πιο υγιείς αρτηρίες στον κόσμο, αναφέρει ομάδα επιστημόνων στο περιοδικό The Lancet. Λίγα άτομα και μόνο οι γεροντότεροι, έχουν ενδείξεις ασβέστωσης (εναπόθεσης ασβεστίου) των αρτηριών τους. Είναι άγνωστο αν αυτό οφείλεται στη διατροφή και τον τρόπο ζωής τους ή υπάρχει κάποια γενετική προστασία. Από την άλλη μεριά, το προσδόκιμο ζωής της φυλής δεν ξεπερνά τα 43 χρόνια λόγω των λοιμώξεων.
Στα τροπικά δάση του Αμαζονίου στη Βολιβία ζουν περίπου 16.000 Τσιμάνε. Ο τρόπος ζωής τους μοιάζει με εκείνον των πληθυσμών που έζησαν πριν χιλιάδες χρόνια. Η φυλή έχει λίγους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου αλλά υψηλό κίνδυνο μολυσματικών νόσων.
Το 17% της διατροφής των Τσιμάνε αποτελείται από κυνήγι και κυρίως αγριογούρουνα, τάπιρους (παχύδερμο θηλαστικό με μικρή προβοσκίδα) και υδρόχοιρους (το μεγαλύτερο τρωκτικό στον κόσμο). Ένα άλλο 7% της διατροφής τους είναι ψάρια του γλυκού νερού, όπως πιράνχας και γατόψαρα. Από το υπόλοιπο της διατροφής, το μεγαλύτερο μέρος προέρχεται από καλλιέργειες ρυζιού, καλαμποκιού, ρίζας μανιόκα (φυτό σαν γλυκοπατάτα) και μπανάνες Αντιλλών. Επίσης οι Τσιμάνε τρώνε πολλά φρούτα και ξηρούς καρπούς που συλλέγουν από τα δέντρα.
Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι οι θερμίδες του ημερήσιου διαιτολογίου τους προέρχονται κατά 72% από υδατάνθρακες (έναντι 52% που ισχύει για τις περισσότερες χώρες της Δύσης). Καταναλώνουν 38 γραμμάρια λίπους την ημέρα από το οποίο τα 11 γραμμάρια είναι κορεσμένο. Το συνολικό λίπος αντιστοιχεί στο 14% των ημερήσιων θερμίδων (έναντι 34% που ισχύει για τις ΗΠΑ και άλλες δυτικές χώρες). Τέλος, το 14% των θερμίδων προέρχεται από τις πρωτεΐνες.
Τα μέλη της φυλής δεν κάνουν βέβαια καθιστική ζωή. Ζουν έναν τρόπο ζωής διαβίωσης που περιλαμβάνει το κυνήγι, τη συλλογή καρπών, την αλιεία και τη γεωργία, όπου οι άνδρες είναι, κατά μέσο όρο, 6-7 ώρες την ημέρα σωματικά δραστήριοι και οι γυναίκες 4-6 ώρες. Καθημερινά οι άνδρες κάνουν 17.000 βήματα και οι γυναίκες 16.000, ενώ οι ηλικιωμένοι υπερβαίνουν τα 15.000 βήματα.
Μειωμένη ασβέστωση
Διεθνής ομάδα επιστημόνων εξέτασε 705 Τσιμάνε ηλικίας άνω των 40 ετών και συνέκρινε τα ευρήματα με εκείνα από 6.814 συμμετέχοντες στην πολυεθνική μελέτη αθηροσκλήρωσης MESA (Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis).
Οι επιστήμονες αξιολόγησαν την ασβέστωση (αποτιτάνωση) στις στεφανιαίες αρτηρίες της καρδιάς. Με μεγάλη τους έκπληξη διαπίστωσαν ότι σε ηλικία 45 ετών σχεδόν κανένα μέλος της φυλής δεν είχε στεφανιαίες αποτιτανώσεις. Στις ΗΠΑ το 25% των ατόμων της ίδιας ηλικίας έχει αποτιτανώσεις. Ωστόσο, ούτε αργότερα στη ζωή τους αποκτούσαν σοβαρές αποτιτανώσεις, αφού σε ηλικία 75 ετών το 65% των Τσιμάνε εξακολουθούσε να μην έχει (το ποσοστό στις ΗΠΑ χωρίς αποτιτανώσεις είναι μόλις 20%). Μόνο το 8% είχε ενδείξεις για μέτριας προς υψηλή αποτιτάνωση, αλλά το ποσοστό αυτό είναι 5 φορές χαμηλότερο απ’ ό,τι στα ανεπτυγμένα κράτη. Οι ερευνητές είπαν ότι μόνο οι γυναίκες στην Ιαπωνία πλησιάζουν κάπως αυτά τα ποσοστά.
Ο καρδιακός ρυθμός, η πίεση του αίματος, η χοληστερίνη και γλυκόζη του αίματος ήταν χαμηλή στους Τσιμάνε, ενδεχομένως ως αποτέλεσμα του τρόπου ζωής τους. Η παχυσαρκία και το συστηματικό κάπνισμα ήταν σπάνια. Η μέση κακή (LDL) χοληστερίνη ήταν 91 mg/dl (στις ΗΠΑ είναι 116 mg/dl και η μέση καλή (HDL) χοληστερίνη ήταν 39,5 mg/dl. Τα νούμερα αυτά δείχνουν ότι η προστασία που έχει η φυλή δεν οφείλεται τόσο πολύ στη χοληστερίνη καθώς η καλή δεν είναι υψηλή και η κακή δεν είναι πολύ χαμηλότερη από αυτή που καταγράφεται στους αναπτυγμένους δυτικούς πληθυσμούς όπου η παχυσαρκία είναι αυξημένη (αυτό αυξάνει και τις τιμές της χοληστερίνης).
Από την άλλη μεριά, οι Τσιμάνε είχαν αυξημένα επίπεδα φλεγμονής όπως αυτά καταγράφηκαν από τη μέτρηση της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP) που ήταν πάνω από το όριο των 3 mg/dl). Το 25% του πληθυσμού έχει CRP πάνω από 10 mg/dl, κάτι που οφείλεται στα παράσιτα και τις λοιμώξεις. Το στοιχείο αυτό δείχνει ότι η υψηλή CRP δεν επιβαρύνει την αθηροσκλήρωση και κατ’ επέκταση την καρδιακή υγεία.
Να σημειωθεί πάντως ότι η μειωμένη ασβέστωση των αρτηριών δεν σημαίνει απουσία αθηροσκλήρωσης αλλά μικρή εναπόθεση ασβεστίου στις αρτηρίες. Η εναπόθεση ασβεστίου σκληραίνει τις αρτηρίες και προκαλεί αυτό που ονομάζεται αρτηριοσκλήρυνση αποτελώντας έναν ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για έμφραγμα και ισχαιμικό εγκεφαλικό.
“Η μελέτη μας δείχνει ότι οι Τσιμάνε, αυτόχθονες της Νότια Αμερικής, έχουν τη χαμηλότερη συχνότητα στεφανιαίας αθηροσκλήρωσης σε σχέση με οποιουδήποτε άλλο πληθυσμό έχει μελετηθεί”, δήλωσε καθηγητής ανθρωπολογίας Hillard Kaplan, στο Πανεπιστήμιο του New Mexico, των ΗΠΑ. “Ο τρόπος ζωής τους δείχνει ότι μια διατροφή χαμηλή σε κορεσμένα λίπη και υψηλή σε μη επεξεργασμένους υδατάνθρακες και φυτικές ίνες, μαζί με άγρια θηράματα και ψάρια μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της σκλήρυνσης των αρτηριών της καρδιάς. Η απώλεια της πολύ παλιάς διατροφής του ανθρώπου και του φυσικού τρόπου ζωής του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως παράγοντας κινδύνου για αγγειακή γήρανση”.
