Μια διατροφή πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά τα οποία βρίσκονται στα ζωικά τρόφιμα και επίσης πλούσια σε απλούς υδατάνθρακες (σάκχαρα) αποτελεί αιτία ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Scientific Reports και έγινε σε αρουραίους.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από ερευνητές του QUT’s Institute of Health and Biomedical Innovation και του University of Southern Queensland, με επικεφαλής τους καθηγητές τους Yin Xiao και Lindsay Brown.
Η οστεοαρθρίτιδα είναι η πιο συχνή μορφή αρθρίτιδας. Συχνά θεωρείται ότι αιτία είναι η προοδευτική τριβή και φθορά των αρθρώσεων με το πέρασμα των χρόνων. Όμως ευρήματα πρόσφατων μελετών υποδηλώνουν ότι μια από τις αιτίες της ασθένειες είναι η ανθυγιεινή διατροφή.
“Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι δεν είναι η φυσιολογική φθορά αλλά διατροφή που έχει να κάνει με την έναρξη της οστεοαρθρίτιδας”, ανέφερε ο καθηγητής Xiao. “Μια δίαιτα που περιέχει απλούς υδατάνθρακες μαζί με 20% κορεσμένα λίπη προκαλεί οστεοαρθριτικές αλλαγές στο γόνατο. Βρήκαμε επίσης αλλαγές στο οστό κάτω από τον χόνδρο λόγω μιας δίαιτας πλούσιας σε κορεσμένα λιπαρά”.
Ο αρθρικός χόνδρος είναι το «μαξιλαράκι» που επιστρώνει τα οστά τα οποία σχηματίζουν τις κινητές αρθρώσεις του σώματος για να απορροφά τις πιέσεις όταν περπατάμε ή τρέχουμε και να εμποδίζεται η τριβή των οστών. Ο αρθρικός χόνδρος φθείρεται με την ηλικία με αποτέλεσμα να φθείρονται τα οστά και τελικά να εμφανίζεται η οστεοαρθρίτιδα.
Στην τρέχουσα μελέτη οι ερευνητές βρήκαν σε πειράματα με αρουραίους ότι η κατανάλωση πολλών κορεσμένων λιπαρών και σακχάρων αλλάζει τη σύσταση του αρθρικού χόνδρου, ιδίως στις αρθρώσεις του ισχίου και του γόνατος.
Τα κορεσμένα λίπη υπάρχουν σε αυξημένα ποσοστά στα ζωικά τρόφιμα και ορισμένα παράγωγά τους όπως είναι το βούτυρο, η κρέμα γάλακτος και τα πλήρη γαλακτοκομικά. Μεγάλα ποσοστά κορεσμένων λιπαρών υπάρχουν επίσης στο φοινικέλαιο (palm oil) και το έλαιο καρύδας (coconut oil).
Οι απλοί υδατάνθρακες περιέχονται κυρίως στα αναψυκτικά, στη ζάχαρη και στα γλυκά.
Τα σάκχαρα και τα κορεσμένα λιπαρά είναι τα βασικά χαρακτηριστικά (μαζί με τα τρανς λιπαρά) της ανθυγιεινής διατροφής δυτικού τύπου.
Δεν είναι όλα τα κορεσμένα λιπαρά ίδια
Η μελέτη έδειξε ότι η κατανάλωση σακχάρων και κορεσμένων λιπαρών, όταν τα τελευταία προσφέρουν το 20% των συνολικών θερμίδων στη διατροφή, προκαλούν αλλοιώσεις οστεοαρθρίτιδας στα γόνατα των ζώων.
Αυτό οφειλόταν στη συσσώρευση των κορεσμένων λιπαρών στους αρθρικούς χόνδρους, με συνέπεια να αλλάζει ο μεταβολισμός τους και να εξασθενούν, με επακόλουθο να γίνονται επιρρεπείς στην ανάπτυξη βλαβών.
Πρέπει να σημειωθεί ωστόσο πως δεν είναι ίδια όλα τα κορεσμένα λιπαρά. Ο διδακτορικός φοιτητής Sunder Sekar που συμμετείχε στη μελέτη ανέφερε πως το λαυρικό οξύ (lauric acid), ένα κορεσμένο λιπαρό οξύ που βρίσκεται στο έλαιο καρύδας δεν είχε αρνητική επίπτωση.
“Είναι ενδιαφέρον πως, όταν αντικαταστήσαμε το λίπος του κρέατος στη διατροφή με λαυρικό οξύ, διαπιστώσαμε μειωμένα σημάδια επιδείνωσης του χόνδρου και του μεταβολικού συνδρόμου, άρα φάνηκε ότι αυτό το λιπαρό έχει προστατευτικό αποτέλεσμα”, είπε ο Sekar. Και πρόσθεσε ότι τα λιπαρά οξέα θα μπορούσαν να προκαλέσουν φλεγμονή των ιστών σε ολόκληρο το περιβάλλον των αρθρώσεων.
“Δοκιμάσαμε μια ποικιλία κορεσμένων λιπών και διαπιστώσαμε ότι η μακροχρόνια χρήση ζωικού λίπους, βούτυρου και φοινικέλαιου θα μπορούσε να αποδυναμώσει τον χόνδρο. Η αντικατάσταση του λαυρικού οξέος που προέρχεται από καρύδα με παλμιτικό οξύ που προέρχεται από φοινικέλαιο ή στεατικό οξύ που προέρχεται από ζωικό λίπος έχει τη δυνατότητα να επιδεινώσει την ανάπτυξη τόσο του μεταβολικού συνδρόμου όσο και της οστεοαρθρίτιδας”.
Προηγούμενη έρευνα του καθηγητή Xiao έχει βρει ότι τα αντιοξειδωτικά και φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερίνη μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της οστεοαρθρίτιδας που προκαλούν τα κορεσμένα λιπαρά οξέα.
