Το χρόνιο στρες όχι μόνο σχετίζεται με αύξηση του σωματικού βάρους -και ιδιαίτερα της κοιλιακής παχυσαρκίας- αλλά δυσκολεύει και το αδυνάτισμα, σύμφωνα με μία μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Obesity.
Ερευνητές από τη Βρετανία και τη Γερμανία ανέλυσαν τις τρίχες των μαλλιών 2.527 ανδρών και γυναικών, ηλικίας άνω των 54 ετών, για να καταγράψουν σε βάθος χρόνου τα επίπεδα της κορτιζόλης, της ορμόνης που συνδέεται με το στρες. Η ανάλυση αυτή θεωρείται ο πιο αξιόπιστος δείκτης των επιπέδων της κορτιζόλης στο σώμα. Σε αντίθεση με τα επίπεδά της στο αίμα, στα ούρα ή στο σάλιο, τα επίπεδα της κορτιζόλης στις τρίχες των μαλλιών δεν επηρεάζονται από την ώρα της ημέρας και επιτρέπουν τη αξιολόγησή της για μια περίοδο μηνών.
Όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με στρεσογόνα γεγονότα, ενεργοποιείται μία αλυσιδωτή αντίδραση στον οργανισμό που οδηγεί σε αυξημένη παραγωγή κορτιζόλης. «Η ορμόνη αυτή συμμετέχει σε πολλές βιολογικές διεργασίες, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται ο μεταβολισμός και η συσσώρευση του λίπους στο σώμα», ανέφερε η Sarah Jackson, επικεφαλής της μελέτης και ερευνήτρια στο Κέντρο Μελέτης Συμπεριφορών Υγείας του University College London. «Επιπλέον, όταν κάποιος έχει έντονο στρες δυσκολεύεται να βρει τη διάθεση να πάει για τρέξιμο ή να βρει τη δύναμη να αντισταθεί σε ένα παχυντικό γεύμα».
Αν και αυτές αντιδράσεις δεν θεωρούνται ιδιαίτερα επιζήμιες όταν το στρες είναι πρόσκαιρο ή ήπιο, στην περίπτωση του χρόνιου και έντονου στρες θεωρείται ότι συμβάλλουν στην παχυσαρκία.
Η κορτιζόλη έχει και άλλες αρνητικές συνέπειες π.χ. αυξάνει το ζάχαρο και προκαλεί διαφυγή του ασβεστίου από τα οστά, κάτι που δημιουργεί κίνδυνο για οστεοπόρωση, εμποδίζει την παραγωγή της βιταμίνη D, καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα και αυξάνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Άγχος και παχυσαρκία
Για να διερευνήσουν αν η κορτιζόλη δυσκολεύει το αδυνάτισμα, οι ερευνητές ανέλυσαν στοιχεία από τους συμμετέχοντες στην μελέτη, τους οποίους άρχισαν να παρακολουθούν το 2002, υποβάλλοντάς τους ανά διετία σε σειρά εξετάσεων, συμπεριλαμβανομένης της μέτρησης της περιμέτρου της μέσης και του Δείκτη Μάζας Σώματος. Οι συμμετέχοντες παρείχαν επίσης δείγματα τριχών από τα μαλλιά τους..
Διαπιστώθηκε πως όσο περισσότερη κορτιζόλη υπήρχε στις τρίχες των μαλλιών των συμμετεχόντων τόσο πιθανότερο ήταν να είναι παχύσαρκοι ή να έχουν παραπανίσιο λίπος στην κοιλιά τους. Επίσης, τόσο πιθανότερο ήταν να διατηρούν για περισσότερο χρόνο τα περιττά κιλά τους.
Τα επίπεδα της κορτιζόλης στις τρίχες των μαλλιών ήταν αρκετά αυξημένα σε όσους ήταν παχύσαρκοι (με ΔΜΣ πάνω από 30 kg/m2) και σε όσους είχαν υπερβολικά μεγάλη περίμετρο μέσης (πάνω από 102 εκατοστά στους άνδρες και πάνω από 88 εκατοστά στις γυναίκες). Προηγούμενη μελέτη έχει βρει ότι τα παχύσαρκα παιδιά έχουν υψηλότερη συγκέντρωση κορτιζόλης στο αίμα τους.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι τεκμηριωμένο ότι τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης για μεγάλο διάστημα διεγείρουν τη συσσώρευση λίπους στην κοιλιά και αυξάνουν την ικανότητα των λιποκυττάρων να αποθηκεύουν λίπος.
Να σημειωθεί ότι άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι ο ποιοτικός ύπνος είναι σημαντικός για το αδυνάτισμα, διότι τείνουμε να καταναλώνουμε περισσότερες θερμίδες όταν δεν είμαστε ξεκούραστοι.
Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι η απώλεια βάρους πρέπει να αντιμετωπίζεται πιο ολιστικά και να μην περιορίζεται στη δίαιτα και τη γυμναστική, λένε οι ειδικοί. Μάλιστα, η διαχείριση του άγχους πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για να αποφευχθεί το “σαμποτάζ” που προκαλεί η αυξημένη κορτιζόλη στο σώμα.
