Οι μετρήσεις της χοληστερόλης (χοληστερίνης) στις λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας (LDL) και στις λιποπρωτεΐνες υψηλής πυκνότητας (HDL) αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθος της εκτίμησης του κινδύνου των καρδιαγγειακών παθήσεων. Κι αυτό διότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ της LDL χοληστερόλης στο αίμα και της στεφανιαίας νόσου και μια αντίστροφη σχέση μεταξύ της HDL χοληστερόλης.
Παρά την ευρεία πεποίθηση ότι η μέτρηση της LDL και της HDL χοληστερόλης είναι τυποποιημένες και αναπαράγονται με ακρίβεια, τα στοιχεία δείχνουν ότι τα αποτελέσματα μπορούν να διαφέρουν ανάλογα με τις μεθόδους και τους κατασκευαστές.
Υπάρχει άμεσος τρόπος να μετρηθεί η LDL η οποία μεταφέρει το 60-70% της ολικής χοληστερόλη που κυκλοφορεί στο αίμα. Αλλά τα περισσότερα εργαστήρια ανά τον κόσμο χρησιμοποιούν έναν έμμεσο τρόπο για να υπολογίσουν την LDL χοληστερόλη σε μονάδες mg/dL, την εξίσωση Friedewald. Αυτός ο τρόπος είναι πιο φθηνός και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1972. Αφαιρείται από την ολική χοληστερόλη η HDL και επίσης αφαιρείται το ένα πέμπτο των τριγλυκεριδίων που μετρήθηκαν.
LDL = Ολική χοληστερόλη – HDL – Tριγλυκερίδια/5
Με τον παραπάνω τρόπο χρειάζεται να μετρηθούν τρία πράγματα: η ολική χοληστερόλη, η HDL και τα τριγλυκερίδια.
Ο λόγος που αφαιρείται το ένα πέμπτο των τριγλυκεριδίων είναι ότι έχει βρεθεί πως τόση είναι περίπου η ποσότητα της χοληστερόλης που κυκλοφορεί στο αίμα πέρα από τις λιποπρωτεΐνες LDL και HDL. Αυτό όμως συμβαίνει με την προϋπόθεση ότι η μέτρηση γίνεται αρκετές ώρες μετά το φαγητό -σε κατάσταση νηστείας- όταν τα τριγλυκερίδια στο αίμα δεν είναι σε υψηλά επίπεδα.
Η εξίσωση Friedewald δίνει χαμηλότερη τιμή από την πραγματική όταν τα τριγλυκερίδια είναι πάνω από 400 mg/dL. Η ανακρίβεια μεγαλώνει όσο αυξάνονται τα τριγλυκερίδια από 150 σε 400 mg/dL και ιδιαιτέρως όταν η τιμή της LDL είναι κάτω από τα 70 mg/dL.
- Αν τα τριγλυκερίδια είναι μεταξύ 150 to 199 mg/dL και η εξίσωση δίνει μια τιμή κάτω από τα 70 mg/dL τότε η η πραγματική τιμή της LDL μπορεί να είναι 9 mg/dL παραπάνω.
- Αν τα τριγλυκερίδια είναι μεταξύ 200 to 400 mg/dL και η εξίσωση δίνει μια τιμή κάτω από τα 70 mg/dL τότε η η πραγματική τιμή της LDL μπορεί να είναι 18 mg/dL παραπάνω.
Τα παραπάνω σημαίνουν ότι ακόμα και το 10% των μετρήσεων των εργαστηρίων μπορεί να μην είναι ακριβή. Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2013 στο περιοδικό Journal of the American College of Cardiology, οι ερευνητές κοίταξαν στοιχεία για 1.340.614 Αμερικανούς ενήλικες οι οποίοι υποβλήθηκαν σε εξετάσεις την περίοδο 2009-2011. Οι ασθενείς αυτοί ήταν ηλικίας, κατά μέσο όρο, 59 ετών και οι 191.333 είχαν επίπεδα LDL που εκτιμήθηκαν με την εξίσωση Friedewald ότι ήταν κάτω από 70 mg/dL.
Τέλος, να σημειωθεί ότι σε μια μελέτη που περιέλαβε πάνω από 9.000 διαβητικούς από το Πακιστάν, η εξίσωση Friedewald έδωσε μια τιμή της LDL 85 mg/dL όταν τα τριγλυκερίδια ήταν πάνω από 400 mg/dL αλλά στην πραγματικότητα η τιμή ήταν 131 mg/dL.
