Δύο μελέτες που δημοσιεύθηκαν στα περιοδικά Aging and Disease και Nutritional Neuroscience από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ιλινόις, επιβεβαιώνουν τη σχέση μεταξύ των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων και της ακεραιότητας των εγκεφαλικών δομών και των γνωστικών ικανοτήτων.
Οι ερευνητές βρήκαν επίσης -και αυτό είναι το νέο στοιχείο- πως όχι μόνο τα ωμέγα-3 των ψαριών αλλά και αυτά που βρίσκονται στου ξηρούς καρπούς και στα φυτά προστατεύουν τον εγκέφαλο.
Οι δύο μελέτες ενισχύουν τις μέχρι τώρα ενδείξεις ότι η διατροφική πρόσληψη των ωμέγα-3 λιπαρών από χερσαίες τροφές μπορεί να προωθήσει την υγιή γήρανση, ανέφεραν οι ερευνητές.
Ο εγκέφαλος είναι μια συλλογή αλληλοσυνδεδεμένων μερών, η καθεμία από τις οποίες γηράσκει με τον δικό της ρυθμό. Ορισμένες δομές του εγκεφάλου αρχίζουν να επιδεινώνονται πιο γρήγορα, σύμφωνα με τη Marta Zamroziewicz από το Πανεπιστήμιο του Illinois, η οποία ηγήθηκε της νέας έρευνας μαζί με τον καθηγητή ψυχολογίας Aron Barbey.
Οι ερευνητές μελέτησαν ένα βασικό εγκεφαλικό δίκτυο που παίζει σημαντικό ρόλο στην ικανότητα επίλυσης προβλημάτων που αντιμετωπίζει για πρώτη φορά ο άνθρωπος και το οποίο φθίνει νωρίς, ακόμα και όταν κάποιος μεγαλώνει χωρίς προβλήματα υγείας.
Σε ξεχωριστή μελέτη εξέτασαν τη δομή της λευκής ουσίας στην ψαλίδα του εγκεφάλου, σε μια ομάδα νευρικών ινών στο κέντρο του εγκεφάλου που παίζουν καθοριστικό ρόλο στη μνήμη. Παλαιότερες μελέτες είχαν δείξει ότι η ψαλίδα του εγκεφάλου είναι από τις πρώτες περιοχές που πλήττονται από τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Και στις δύο μελέτες, οι επιστήμονες μέτρησαν τα ω-3 λιπαρά οξέα στο αίμα 100 εθελοντών ηλικίας 65-75 ετών, αναλύοντας τη σχέση μεταξύ των θρεπτικών συστατικών και της εγκεφαλικής δομής και επίδοσης σε γνωστικά τεστ.
Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας μέχρι σήμερα που έχει εξετάσει το ρόλο των ω-3 λιπαρών στην στην υγεία έχει επικεντρωθεί στα μόρια ΕΡΑ (εικοσιπεντανοϊκό οξύ) και DHA (δοκοσαεξανοϊκό οξύ) αλλά αυτά προέρχονται από ψάρια και τα ιχθυέλαια ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι στο δυτικό ημισφαίριο δεν τρώνε αρκετά ψάρια.
Άλλα λιπαρά οξέα, όπως το α-λινολενικό οξύ και το στεαριδονικό οξύ, είναι πρόδρομοι του ΕΡΑ και του DHA στο σώμα και μπορούν να ληφθούν από φυτικές τροφές. Το μεταβολικό μονοπάτι συνοπτικά ακολουθεί τα εξής στάδια: το α-λινολενικό οξύ (ΑLA) μετατρέπεται σε στεαριδονικό οξύ (SA) το οποίο μετατρέπεται σε εικοσιτετρανοϊκό οξύ (ΕΤΑ) το οποίο με τη σειρά του μετατρέπεται σε εικοσιπεντανοϊκό οξύ (ΕΡΑ) και αυτό δίνει είτε δοκοσαπεντανοϊκό οξύ (DPA) είτε ορισμένες προσταγλανδίνες.
Όλα τα ω-3 έχουν ωφέλη
Το α-λινολενικό οξύ και το στεαριδονικό οξύ υπάρχουν σε τροφές όπως είναι οι ξηροί καρποί, οι σπόροι (π.χ. λιναρόσπορος), φυτά και ορισμένα έλαια οπότε μπορεί κάποιος να έχει με αυτόν τον τρόπο στο σώμα του τα ΕΡΑ και DHA αν και οι μετατροπές εξαρτώνται από τα ένζυμα που υπάρχουν στο σώμα και φαίνεται πως είναι μικρές.
Τελικά η μελέτη βρήκε ότι υπήρχε σχέση μεταξύ των επιπέδων τριών ω-3 λιπαρών οξέων (ALA, στεαριδονικό οξύ και εικοσιτετρανοϊκό οξύ) και της ικανότητα επίλυσης προβλημάτων. Περαιτέρω αναλύσεις αποκάλυψαν ότι το μέγεθος του αριστερού μετωπιαίου φλοιού έπαιζε ρόλο διαμεσολάβησης σε αυτή τη σχέση. Τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα στο αίμα αυτών των τριών λιπαρών οξέων έτειναν να έχουν μεγαλύτερο αριστερό μετωπιαίο φλοιό και το μέγεθος του μετωπιαίου αμφιβληστροειδούς φλοιού προέβλεπε την απόδοση των ανθρώπων στα γνωστικά τεστ.
“Πολλές έρευνες μάς λένε ότι οι άνθρωποι πρέπει να καταναλώνουν ψάρια και ιχθυέλαια για να έχουν νευροπροστατευτικά αποτελέσματα από αυτά τα συγκεκριμένα λίπη, αλλά το νέο εύρημα είναι ότι ακόμη και τα ωμέγα-3 που παίρνουμε από ξηρούς καρπούς, σπόρους, φυτά και έλαια μπορούν επίσης να κάνουν τη διαφορά για τον εγκέφαλό μας”, δήλωσε η Zamroziewicz.
Να σημειωθεί ότι ένα φυτό με σημαντική περιεκτικότητα σε α-λινολενικό οξύ είναι η γλιστρίδα ενώ πολύ πλούσιο σ’ αυτό το λιπαρό είναι το λινέλαιο.
“Αυτές οι δύο μελέτες υπογραμμίζουν τη σημασία της διερεύνησης των επιδράσεων των διαφόρων λιπιδίων της κατηγορίας των ωμέγα-3 μαζί, αντί να επικεντρώνεται σε ένα κάθε φορά”, δήλωσε ο Barbey. “Υποδηλώνουν ότι διαφορετικά λιπαρά οξέα προάγουν συγκεκριμένες πτυχές της γνωστικής ικανότητας ενισχύοντας τα νευρικά κυκλώματα που γηράσκουν γρήγορα και σχετίζονται με τις ασθένειες και την ηλικία”.
