Η βιταμίνη Κ, με τις πολλαπλές μορφές της, είναι μεταξύ των λιγότερο γνωστών θρεπτικών συστατικών. Τώρα, μια έρευνα από τους επιστήμονες του Jean Mayer USDA Human Nutrition Research Center on Aging στο Tufts University αναδεικνύει τη σημαντική παρουσία της στα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα.
Να σημειωθεί ότι η βιταμίνη Κ έχει δύο φυσικές μορφές, τη βιταμίνη Κ1 (φυλλοκινόνη) και τη βιταμίνη Κ2 (μια ομάδα που ονομάζονται μενακινόνες). Αρχικά θεωρήθηκε ότι οι δύο μορφές παίζουν παρόμοιο ρόλο στο ανθρώπινο σώμα αλλά σήμερα ξέρουμε πως η βιταμίνη Κ1 παίζει πρωταρχικό ρόλο στην πήξη του αίματος ενώ η βιταμίνη Κ2 χρησιμεύει κυρίως για την αποτροπή της αρτηριοσκλήρυνσης (βοηθάει στην εναπόθεση του ασβεστίου στα οστά και όχι στις αρτηρίες). Υπάρχει και η βιταμίνη Κ3 (μεναδιόνη) η οποία όμως δεν είναι φυσική μορφή της βιταμίνης καθώς παρασκευάζεται συνθετικά.
Στη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Current Developments in Nutrition, οι ερευνητές μέτρησαν την περιεκτικότητα των δύο φυσικών μορφών βιταμίνης Κ στα γαλακτοκομικά προϊόντα συμπεριλαμβανομένων των γιαουρτιών και των τυριών, και βρήκαν ότι περιέχουν αξιόλογες ποσότητες πολλαπλών μορφών βιταμίνης Κ2 -κυρίως στα πλήρη γαλακτοκομικά αφού η Κ2 είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη.
Η βιταμίνη Κ1, η οποία βοηθά το αίμα να πήξει, συνήθως βρίσκεται στα φυλλώδη πράσινα λαχανικά και τα έλαια όπως το μπρόκολο, το κουνουπίδι το λάχανο, το σογιέλαιο, το μαρούλι και το σπανάκι, το ελαιόλαδο και ο φλοιός σιταριού. Η βιταμίνη Κ2 που έχει ως βασική αποστολή να πλοηγήσει το ασβέστιο του αίματος στα οστά και τα δόντια, βρίσκεται στα ζωικά προϊόντα και τις τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση. Επίσης, σχεδόν όλες οι μορφές της Κ2 παράγονται από βακτήρια στο ανθρώπινο έντερο.
“Τα γαλακτοκομικά προϊόντα περιέχουν ελάχιστες ποσότητες K1 και δεν θεωρούνται πλούσια διατροφική πηγή για αυτή τη θρεπτική ουσία. Ωστόσο, όσον αφορά τις μορφές της Κ2, διαπιστώσαμε ότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι πράγματι μια καλή διατροφική πηγή», ανέφερε ο Xueyan Fu, πρώτος συγγραφέας της μελέτης και επιστήμονας στο εργαστήριο βιταμίνης Κ στο USDA HNRCA.
Οι μενακινόνες διαφέρουν από την Κ1 ως προς τη δομή των μορίων τους. Μέσα στο ανθρώπινο σώμα, τα εντερικά βακτήρια μετατρέπουν την Κ1 σε Κ2. Επίσης υπάρχουν μικροοργανισμοί στη φύση που παράγουν Κ2 σε ορισμένα τρόφιμα όπως είναι π.χ. το τυρί, κι έτσι το ποιες μορφές της Κ2 είναι παρούσες στα γαλακτοκομικά αντικατοπτρίζει ποια βακτήρια βρίσκονται σ΄ αυτά τα τρόφιμα. Τα βακτήρια του γαλακτικού οξέος, για παράδειγμα, υπάρχουν ευρέως σε γαλακτοκομικά και ζυμωμένα τρόφιμα.
Μέχρι σήμερα, οι κατευθυντήριες γραμμές για την επαρκή πρόσληψη της βιταμίνης Κ βασίζονται μόνο στην πρόσληψη της Κ1 χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι μενακινόνες.
Περισσότερη βιταμίνη Κ2 έχει το πλήρες γάλα και τα λιπαρά γιαούρτια
Για να μετρήσουν την παρουσία των βιταμινών Κ2 και Κ1 στα γαλακτοκομικά προϊόντα, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν 50 δείγματα γαλακτοκομικών προϊόντων που συλλέχθηκαν σε εθνικό επίπεδο από το USDA Nutrient Data Laboratory και 148 δείγματα γαλακτοκομικών προϊόντων που αγοράστηκαν το 2016 από καταστήματα λιανικής στη Βοστώνη. Τα προϊόντα χωρίστηκαν σε κατηγορίες με βάση τον τύπο των γαλακτοκομικών προϊόντων και την περιεκτικότητα σε λιπαρά: γάλα, γιαούρτι, ελληνικά γιαούρτια, κεφίρ, κρέμες, επεξεργασμένα τυριά, νωπά τυριά, μπλε τυριά, μαλακά τυριά, ημιμαλακά τυριά και σκληρά τυριά.
Βρέθηκε ότι:
- Όλα τα πλήρη λιπαρών γαλακτοκομικά προϊόντα περιείχαν αξιόλογες ποσότητες μενακινονών (ΜΚ) και κυρίως των μορφών MK9, MK10 και MK11. Αυτές οι τρεις μορφές μενακινονών αντιπροσώπευαν το 90% της συνολικής βιταμίνης Κ που υπάρχει στα γαλακτοκομικά τρόφιμα που εξετάστηκαν.
- Στο γάλα, οι συγκεντρώσεις της βιταμίνης Κ διέφεραν ανάλογα με την περιεκτικότητα σε λιπαρά. Τόσο η συνολική βιταμίνη Κ όσο και οι μεμονωμένες συγκεντρώσεις σε μενακινόνες στο πλήρες γάλα ήταν σημαντικά υψηλότερες σε σύγκριση με το γάλα που είχε 2% λιπαρά. Η K1 ανιχνεύθηκε μόνο στο πλήρες γάλα.
- Στα τυριά, η συνολική περιεκτικότητα σε βιταμίνη Κ ήταν ανάλογη με τον τύπο τους. Το μαλακό τυρί είχε την υψηλότερη συγκέντρωση ακολουθούμενο από το μπλε τυρί, το ημιμαλακό και σκληρό τυρί. Όλα τα τυριά περιείχαν ΜΚ9, ΜΚ10 και ΜΚ11 και μέτριες ποσότητες Κ1, ΜΚ4, ΜΚ7, ΜΚ8 και ΜΚ12. Μικρές ποσότητες MK5, MK6 ή MK13 βρέθηκαν στην πλειονότητα των τυριών.
- Στα πλήρη γιαούρτια, τόσο στα ελληνικά όσο και στα υπόλοιπα, βρέθηκαν παρόμοιες συγκεντρώσεις βιταμίνης Κ με το πλήρες γάλα. Ούτε Κ1 ούτε Κ2 ανιχνεύθηκαν στο γιαούρτι χωρίς λίπος.
“Οι εκτιμώμενες προσλήψεις φυλλοκινόνης και μενακινονών στις χώρες παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων στη Δυτική Ευρώπη υποδεικνύουν ότι το 10-25% της συνολικής πρόσληψης βιταμίνης Κ παρέχεται από τις μενακινόνες και κυρίως από πηγές γαλακτοκομικών προϊόντων. Επιπλέον, παρατηρήσεις από την Ευρώπη δείχνουν ότι οι μενακινόνες από τα γαλακτοκομικά προϊόντα έχουν ισχυρότερη σχέση με τα οφέλη που αφορούν την υγεία της καρδιάς σε σύγκριση με την πρόσληψη της φυλλοκινόνης”, δήλωσε η Sarah Booth, εκ των συγγραφέων της μελέτης και διευθύντρια του Εργαστηρίου Βιταμίνης Κ στο USDA HNRCA.
Απαιτούνται συμπληρωματικές έρευνες για τον προσδιορισμό του ρόλου των μικροβίων που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή των γαλακτοκομικών προϊόντων και των επιπτώσεών τους στην περιεκτικότητα της βιταμίνης Κ2. Οι ερευνητές λένε επίσης ότι υπάρχει ανάγκη να προσδιοριστεί η σχετική βιοδιαθεσιμότητα όλων των μορφών της βιταμίνης Κ2.
