Οι ασθενείς που λαμβάνουν για πολύ καιρό αναστολείς της αντλίας πρωτονίων (PPIs: proton pump inhibitors) -φάρμακα για τις καούρες τα οποία μειώνουν το υδροχλωρικό οξύ του στομάχου- μπορεί να έχουν παρενέργειες, ακόμα και αυξημένο κίνδυνο να χάσουν τη ζωή τους, γράφουν Αμερικανοί επιστήμονες στο περιοδικό BMJ Open.
Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι ανά 500 ασθενείς που υπερβαίνουν τη συνιστώμενη δοσολογία και λαμβάνουν PPIs για ένα έτος, καταγράφεται 1 πρόσθετος θάνατος.
Αυτή δεν είναι η πρώτη προειδοποίηση που έχει γίνει για τους αναστολείς της αντλίας πρωτονίων. Προηγούμενες μελέτες έχουν συσχετίσει την υπερβολική δοσολογία με νεφρικά προβλήματα, άνοια και κατάγματα οστών λόγω οστεοπόρωσης.
Να σημειωθεί ότι η συνταγογράφηση των PPIs βρίσκεται σε άνοδο μεταξύ των μεσήλικων και των ηλικιωμένων. Σε ορισμένες χώρες, κάποια από αυτά τα φάρμακα πωλούνται και χωρίς ιατρική συνταγή (Prilosec, Prevacid και Zegerid).
Τα φάρμακα αυτά αποτελούν, μετά τους H2-ανταγωνιστές, σημαντικό σταθμό στην θεραπεία του έλκους και της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Μειώνουν την παραγωγή γαστρικών οξέων αναστέλλοντας τη δράση του ενζύμου H+K+/ATPάση που βρίσκεται στη μεμβράνη των τοιχωματικών κυττάρων του στομάχου. Tο ένζυμο αυτό θεωρείται ως «αντλία οξέος» ή «αντλία πρωτονίων», απ’ όπου και η ονομασία της κατηγορίας των φαρμάκων.
Τα φάρμακα αυτά, όταν συνδυάζονται με αντιμικροβιακά φάρμακα επιτυγχάνουν εκρίζωση του ελικοβακτηρίου του πυλωρού. Χρησιμοποιούνται επίσης σε βαριές οισοφαγίτιδες στις οποίες οι H2-ανταγωνιστές δεν έχουν αποτέλεσμα.
Στους αναστολείς αντλίας πρωτονίων ανήκουν οι δραστικές ουσίες: ομεπραζόλη, εσομεπραζόλη, λανσοπραζόλη, παντοπραζόλη και ραμπεπραζόλη. Στους H2-ανταγωνιστές περιλαμβάνονται οι δραστικές ουσίες: σιμετιδίνη, φαμοτιδίνη και ρανιτιδίνη.
Παρενέργειες από τη μακροχρόνια χρήση
Η παρούσα μελέτη βασίσθηκε στην ανάλυση στοιχείων από 275.000 άτομα που λάμβαναν αναστολείς της αντλίας πρωτονίων και 75.000 άτομα που λάμβαναν H2-ανταγωνιστές. Τα άτομα αυτά παρακολουθήθηκαν για περίπου έξι χρόνια.
«Οι πιθανότητες θανάτου αυξάνονταν κατ’ αναλογίαν με τη διάρκεια λήψης των φαρμάκων», δήλωσε ο επικεφαλής της παρούσας μελέτης Ziyad Al-Aly, διευθυντής Κλινικής Επιδημιολογίας στον νοσηλευτικό οργανισμό VA St. Louis Healthcare System και επίκουρος καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, στο Σαιντ Λούις.
Και εξήγησε ο Al-Aly, ενώ η συνιστώμενη διάρκεια λήψης για τους περισσότερους αναστολείς αντλίας πρωτονίων είναι μικρή (π.χ. δύο έως οκτώ εβδομάδες για το πεπτικό έλκος), πολλοί ασθενείς τα παίρνουν επί μήνες ή χρόνια.
Σε σύγκριση με όσους λάμβαναν H2-ανταγωνιστές, όσοι λάμβαναν αναστολείς αντλίας πρωτονίων επί ένα έτος διέτρεχαν κατά 25% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου, είπε ο Al-Aly. Η μελέτη έδειξε επίσης πως όσοι λάμβαναν αναστολείς αντλίας πρωτονίων για 1-2 χρόνια, είχαν 50% περισσότερες πιθανότητες θανάτου. Όσοι όμως έπαιρναν τα φάρμακα για 30 ημέρες, που είναι μια καλή μέση διάρκεια θεραπείας, δεν διέτρεχαν πρόσθετο κίνδυνο.
Μέχρι πρόσφατα, οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων θεωρούνταν ασφαλή φάρμακα αλλά ορισμένες τελευταίες μελέτες έδειξαν παρενέργειες από τη μακροχρόνια χρήση. Για παράδειγμα, μια μελέτη έδειξε ότι σχετίζονται με χαμηλά επίπεδα μαγνησίου και οστεοπόρωση. Άλλες μελέτες έδειξαν ότι μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο για άνοια και τη νόσο Αλτσχάιμερ σε άτομα ηλικίας 75 ετών και άνω. Πάντως, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2017 στο Journal of the American Geriatrics Society δεν έδειξε ότι αυξάνουν τον κίνδυνο για άνοια.
