Το διαζύγιο, η απώλεια ενός από τους γονείς και η απόλυση από τη δουλειά είναι μερικά από τα στρεσογόνα γεγονότα της ζωής που μπορεί να γεράσουν τον εγκέφαλο ακόμα και κατά 4 χρόνια, σύμφωνα με μία αμερικανική μελέτη. Το στρεσογόνο γεγονός μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή της ζωής. Η μελέτη επίσης βρήκε ότι οι Αφροαμερικανοί, αντιμετωπίζουν 60% πιο αγχωτικά γεγονότα από τους λευκούς στη διάρκεια της ζωής τους.
Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Ουϊσκώνσιν μελέτησαν 1.320 άνδρες και γυναίκες, μέσης ηλικίας 58 ετών -οι 82 ήταν Αφροαμερικανοί- για να εξετάσουν πόσο επηρεάζουν οι αντιξοότητες της ζωής την υγεία του εγκεφάλου.
Εντόπισαν δεκάδες γεγονότα που είναι τόσο επιβλαβή, ώστε ακόμα και ένα να έχει βιώσει κανείς, μπορεί να παρουσιάσει πρόωρη γήρανση του εγκεφάλου η οποία ενδέχεται να ανοίγει το δρόμο για εκδήλωση άνοιας αργότερα στη ζωή.
Οι βλάβες μπορεί να αρχίσουν στην παιδική ηλικία από γεγονότα όπως μια αποβολή στο σχολείο, ανέφεραν οι ερευνητές στο ετήσιο συνέδριο της αμερικανικής Εταιρείας Νόσου Αλτσχάιμερ που έγινε στο Λονδίνο.
Τα στεσογόνα γεγονότα της παιδικής ηλικίας που επιταχύνουν την γήρανση του εγκεφάλου είναι:
- Η επανάληψη μιας σχολικής χρονιάς
- Η απομάκρυνση από το σπίτι
- Η ανεργία, ο αλκοολισμός και η χρήση ουσιών από τον γονιό
- Η εγκατάλειψη του σχολείου
- Η ολιγοήμερη ή οριστική αποβολή από το σχολείο
Σε οποιαδήποτε ηλικία, εξ άλλου, βλάβες στον εγκέφαλο μπορεί να προκαλέσουν:
- Η εγκατάλειψη των πανεπιστημιακών σπουδών
- Η απόλυση
- Η απώλεια περιουσίας καθώς και η απώλεια του σπιτιού εξαιτίας φυσικού φαινομένου ή φωτιάς
- Η μακροχρόνια ανεργία
- Ο θάνατος συγγενικού προσώπου (γονιός, αδελφός, παιδί)
- Το διαζύγιο των γονέων
- Η απιστία του/της συντρόφου
- Τα προβλήματα με τα πεθερικά
- Ένα σοβαρό ατύχημα του παιδιού
- Η σωματική ή σεξουαλική επίθεση
- Τα σοβαρά προβλήματα με το νόμο
- Η φυλάκιση
- Η χρεοκοπία
- Η διαβίωση με επιδόματα
- Η ένταξη στο στρατό
- Ο πόλεμος
Όπως είπαν οι ερευνητές στο συνέδριο, οι συμμετέχοντες που είχαν περάσει τα περισσότερα τέτοιου είδους προβλήματα είχαν τις χειρότερες επιδόσεις στα τεστ των νοητικών δεξιοτήτων.
Το πως ακριβώς το στρες βλάπτει τον εγκέφαλο δεν είναι γνωστό, αλλά η επικεφαλής της μελέτης και επιδημιολόγος Megan Zuelsdorff είπε πως η πιο πιθανή αιτία είναι η φλεγμονή που προκαλεί το στρες και η οποία είναι γνωστό ότι επιφέρει πολλές βλάβες στους ιστούς.
Η χρόνια φλεγμονή ίσως κάνει τον εγκέφαλο πιο ευάλωτο σε μεταγενέστερες ασθένειες. Για παράδειγμα, η κατάθλιψη που προκαλείται από σοβαρά προβλήματα ζωής μπορεί επίσης να συμβάλει στην άνοια.
Το στρες φαίνεται πως είναι ισχυρότερο στους αφρικανικής καταγωγής απ’ ό,τι στις υπόλοιπες εθνικές ομάδες καθώς οι συμμετέχοντες Αφροαμερικανοί σημείωσαν χειρότερα αποτελέσματα στις δοκιμές μνήμης από άλλες ομάδες και επίσης έτειναν να ζουν σε φτωχότερες γειτονιές.
Μέχρι σήμερα, οι ερευνητές είχαν θεωρήσει ότι οι μαύροι είναι πιο ευαίσθητοι στη νόσο Αλτσχάιμερ εξαιτίας γενετικών παραγόντων και των υψηλότερων ποσοστών παχυσαρκίας, διαβήτη, υπέρτασης και καρδιαγγειακών νοσημάτων. Ωστόσο, η παρούσα έρευνα επικεντρώθηκε σε κοινωνικούς παράγοντες που ενδέχεται να αυξήσουν τον κίνδυνο. Είναι γνωστό από καιρό ότι το στρες συνδέεται με τα κοινωνικά μειονεκτήματα.
Άλλες μελέτες που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο έδειξαν ότι το άγχος στην πρώιμη ζωή και το πού ζουν οι άνθρωποι -π.χ. φτωχικές περιοχές- μπορεί να είναι παράγοντες του κινδύνου ενός ατόμου να αναπτύξει άνοια.
Ο Doug Brown, διευθυντής έρευνας και ανάπτυξης του οργανισμού Alzheimer’s Society, δήλωσε ότι η μελέτη του στρες και του ρόλου που παίζει είναι περίπλοκη. “Είναι δύσκολο να διαχωριστεί από άλλες καταστάσεις όπως το άγχος και η κατάθλιψη, που επίσης πιστεύεται ότι συμβάλλουν στον κίνδυνο της άνοιας”, είπε η ειδικός. “Ωστόσο, τα ευρήματα δείχνουν ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα για να υποστηριχτούν τα άτομα σε μειονεκτικές κοινότητες που είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν στρεσογόνα γεγονότα της ζωής”.
Η Carol Routledge, διευθύντρια έρευνας του βρετανικού οργανισμού Alzheimer’s Society, είπε ότι ο εγκέφαλος ήταν ένα απίστευτα περίπλοκο όργανο. “Υπάρχει μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση ότι τα γεγονότα και οι εμπειρίες καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής μπορούν να επηρεάσουν τον εγκέφαλο δεκαετίες αργότερα και οι ερευνητές πρέπει να υιοθετήσουν μια ολόκληρη διάρκεια ζωής για να κατανοήσουν την υγεία του εγκεφάλου αργότερα”.
