Τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια έχουν αλλάξει τη γνώμη των ειδικών για τον καφέ. Ενώ κάποτε πίστευαν ότι μπορεί να σχετίζεται με ορισμένους καρκίνους, σήμερα πιστεύουν ότι έχει υγιεινές ιδιότητες.
Για παράδειγμα, το 2014, μια μετα-ανάλυση η οποία περιέλαβε 36 προηγούμενες μελέτες στις οποίες συμμετείχαν σχεδόν 1,3 εκατομμύρια άτομα, έδειξε πως όσοι έπιναν μέτρια ποσότητα καφέ (3-5 φλιτζάνια την ημέρα) είχαν τον χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων.
Το 1991, η αρμόδια υπηρεσία (IARC) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είχε κατατάξει τον καφέ στη «δυνητικά καρκινογόνο» κατηγορία για τον άνθρωπο επειδή υπήρχαν υπόνοιες για συσχέτισή του με τον καρκίνο της ουροδόχου κύστεως. Επίσης ο καφές είχε παλιότερα “στιγματιστεί” διότι ορισμένες μελέτες, κυρίως από τις χώρες της Σκανδιναβίας, έχουν δείξει ότι μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα ολικής χοληστερίνης και της LDL-χοληστερίνης, μια επίδραση που φαίνεται να έχει μόνο ο βρασμένος καφές (ο φιλτραρισμένος, ο διηθημένος και ο στιγμιαίος καφές δεν αυξάνουν τη χοληστερίνη).
Πέρυσι, μια ομάδα ειδικών του IARC που εξέτασε πάνω από 1.000 έρευνες κατέληξε στο συμπέρασμα πως όχι μόνο δεν υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις για πρόκληση καρκίνου, αλλά ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο του ήπατος, για καρκίκο του ενδομητρίου στις υπέρβαρες γυναίκες, για καρκίνο του παχέος εντέρου και για καρκίνο του μαστού. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να προστατεύει ως ένα σημείο από την αθηροσκλήρωση, το διαβήτη τύπου 2 και τη στυτική δυσλειτουργία. Επίσης μια μελέτη έχει δείξει ότι μπορεί να μειώνει τον κίνδυνο για πολλαπλή σκλήρυνση.
Από την άλλη μεριά όμως, είναι γνωστό ότι ο καφές μπορεί να προκαλέσει ταχυκαρδία και να ανεβάσει την αρτηριακή πίεση. Όσοι έχουν υπέρταση δεν πρέπει να πίνουν καφέ.
Υγιεινές ιδιότητες
Τώρα, δύο νέες μελέτες αποκαλύπτουν ότι ο καφές μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από αρκετές ασθένειες στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η καρδιοπάθεια, τα εγκεφαλικά, ορισμένες μορφές καρκίνου και ασθένειες ήπατος. Τα οφέλη αυτά αποδίδονται σε όλα τα είδη καφέ. Επιπλέον, τα οφέλη δεν φαίνεται να οφείλονται στην καφεΐνη, διότι προστατευτική δράση φάνηκε να ασκεί ακόμα και ο ντεκαφεϊνέ.
«Πρόκειται για την πλήρη απενοχοποίηση του καφέ» λέει η καθηγήτρια Αντωνία Τριχοπούλου, η οποία συμμετείχε στη μεγαλύτερη έως σήμερα μελέτη για τον καφέ, την ευρωπαϊκή μελέτη EPIC. «Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι ελαττώνει τη θνησιμότητα από διάφορες αιτίες. Βέβαια, υπήρχαν σχετικές ενδείξεις σε αρκετές πρόσφατες έρευνες, όμως η EPIC έχει ιδιαίτερη βαρύτητα διότι αναφέρεται σε μεγάλο πληθυσμιακό δείγμα από πολλές χώρες, το οποίο παρακολουθείται για πολλά χρόνια. Στην παρούσα έρευνα αναφέραμε όλα τα είδη καφέ που έπιναν οι εθελοντές μας, από τον στιγμιαίο και τον φίλτρου μέχρι τον εσπρέσο και τον ελληνικό, καταγράφοντας τις ποσότητες και συγκρίνοντάς τες με τις εκβάσεις στην υγεία σε βάθος 16ετίας».
Η συγκεκριμένη μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Annals of Internal Medicine και συμμετείχαν 521.330 άτομα ηλικίας άνω των 35 ετών από 10 ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Η καθημερινή κατανάλωση τουλάχιστον τριών φλιτζανιών καφέ σχετίστηκε με μείωση κατά 12% της θνησιμότητας από κάθε αιτία στους άνδρες και κατά 7% στις γυναίκες.
Ανάλογα ευρήματα είχε και μια δεύτερη έρευνα που περιέλαβε 85.000 άτομα από τις ΗΠΑ και έδειξε ότι 2-3 φλιτζάνια καφέ την ημέρα μειώνουν κατά 18% τον κίνδυνο θανάτου απ’ όλες τις αιτίες.
Σύμφωνα με την EPIC, η μέση κατανάλωση καφέ στην Ευρώπη κυμαίνεται από 92 ml στην Ιταλία έως 900 ml στην Ολλανδία και τη Δανία, ενώ στην Ελλάδα είναι 175 ml.
Σε κάθε χώρα καταναλώνονται διαφορετικά είδη καφέ και έτσι τα 92 ml της Ιταλίας αντιστοιχούν σε περίπου 2 εσπρέσο την ημέρα, τα 900 ml της Ολλανδίας σε περίπου 3,5 φλιτζάνια καφέ φίλτρου ημερησίως και τα 175 ml της Ελλάδας σε 3-4 φλιτζάνια μονού ελληνικού καφέ ή σε 1 φλιτζάνι καφέ φίλτρου.
«Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για θετική συσχέτιση ανάμεσα στην καθημερινή κατανάλωση καφέ και στην καλύτερη υγεία, και επομένως μακροζωία, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει κάποιος να πίνει τεράστιες ποσότητες, ούτε ότι κινδυνεύουν όσοι δεν πίνουν καφέ» λέει η κυρία Τριχοπούλου.
Έως τρεις καφέδες την ημέρα, οποιουδήποτε είδους, είναι αρκετοί, αρκεί να είναι χωρίς προσθήκη ζάχαρης. Το πώς ακριβώς ο καφές βελτιώνει την υγεία δεν είναι γνωστό. Το γεγονός όμως ότι ακόμα και ο ντεκαφεϊνέ κάνει κάνει καλό δείχνει ότι άλλες ουσίες πλην της καφεΐνης ωφελούν την υγεία. Η εικασία είναι ότι το όφελος προέρχεται από τα φλαβονοειδή του καφέ και άλλες αντιοξειδωτικές ουσίες.
Πηγή: Coffee Drinking and Mortality in 10 European Countries.
