Πριν από οκτώ χρόνια, έγινε γνωστό πως η Ικαρία, το μικρό νησί των 8.423 κατοίκων στο βορειοανατολικό Αιγαίο, αποτελεί μία από τις πέντε περιοχές του πλανήτη με τους μακροβιότερους κατοίκους. Η Ικαρία εντάχθηκε στον χάρτη της μακροβιότητας που δημιούργησαν οι ερευνητές του ιταλικού ινστιτούτου Barilla Center for Food and Nutrition ταξιδεύοντας στα πέντε μέρη του πλανήτη όπου, οι κάτοικοί τους είναι συχνά αιωνόβιοι -τα άλλα τέσσερα μέρη είναι το χωριό Λόμα Λίντα στην Καλιφόρνια, η χερσόνησος Νικόγια στην Κόστα Ρίκα, η Σαρδηνία στην Ιταλία και η Οκινάουα στην Ιαπωνία.
Μόνο το 0,1% των Ευρωπαίων ζουν πάνω από τα 90, όμως στην Ικαρία το ποσοστό είναι περίπου 1%, ένα από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως. Αυτό οδήγησε στη γέννηση της ιδέας για τη διεξαγωγή μιας επιδημιολογικής μελέτης στο νησί, με κύριο σκοπό τη διερεύνηση των ιδιαίτερων δημογραφικών, κοινωνικών, περιβαντολλογικών και γονιδιακών χαρακτηριστικών, που δίνουν στους κατοίκους της Ικαρίας το προνόμιο της μακροζωίας.
Ο καθηγητής Καρδιολογίας Χριστόδουλος Στεφανάδης – ο οποίος σημειωτέον είναι Ικαριώτης – εξηγεί ότι η ιδέα για διεξαγωγή της μελέτης ξεκίνησε μετά την παρατήρηση που έκαναν άλλες ερευνητικές ομάδες σχετικά με τον μεγάλο αριθμό υπέργηρων ατόμων στην Ικαρία σε σύγκριση με τον υπόλοιπο ελληνικό πληθυσμό αλλά και τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Η μελέτη “ΙΚΑΡΙΑ”, που οργανώθηκε και διεξάγεται τα τελευταία χρόνια στο νησί, έχει, ως τώρα, δώσει σημαντικές πληροφορίες για τον τρόπο ζωής, τις συνήθειες, τις ιδιαίτερες περιβαντολλογικές συνθήκες που επικρατούν στο νησί, καθώς και για τα ποσοστά εμφάνισης καρδιαγγειακών και άλλων νοσημάτων, συναφών με τη γήρανση.
Η μεσογειακή διατροφή, πλούσια σε όσπρια, λαχανικά, φρούτα και ψάρια, ο καφές, η μέτρια κατανάλωση κρασιού, η καθημερινή άσκηση, τα μειωμένα επίπεδα άγχους, τα χαμηλά ποσοστά κατάθλιψης, η συντροφικότητα, η συμμετοχή σε κοινωνικές εκδηλώσεις, είναι μερικές από τις συμπεριφορές που είναι κοινές για νέους και ηλικιωμένους κατοίκους του νησιού και που σε συνδυασμό με τα ιδιαίτερα γεωφυσικά χαρακτηριστικά του τόπου συμβάλουν στην επίτευξη της μακροζωίας.
Τα αποτελέσματα της μελέτης «ΙΚΑΡΙΑ» αλλά και πολλές ακόμα χρήσιμες πληροφορίες και νέες γνώσεις για τη μακροζωία θα παρουσιαστούν σε διεθνές συνέδριο με τίτλο «Μακροζωία: Ένας ρεαλιστικός στόχος», το οποίο θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, στις 8 και 9 Σεπτέμβρη 2017.
Τι γράφει βιβλίο του 1678
Η Παναγιώτα Πιέτρη, καρδιολόγος, διευθύντρια της Μονάδας Υπέρτασης στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, τονίζει πως το πιο εντυπωσιακό εύρημα για το νησί της μακροζωίας είναι ότι όλα όσα παρατηρήσαμε για τους κατοίκους μέσα από τη μελέτη “ΙΚΑΡΙΑ”, τα είχε ήδη επισημάνει, σχεδόν 400 χρόνια πριν, ένας αρχιεπίσκοπος.
Ο Ιωσήφ Γεωργιρήνης, αρχιεπίσκοπος Σάμου, στο βιβλίο του, που εκδόθηκε το 1678 στο Λονδίνο, περιέγραψε την κατάσταση στα νησιά Σάμος, Νικαριά (Ικαρία), Πάτμος και Όρος ‘Αθω.
Για την Ικαρία έγραφε:
«Τα πλέον αξιοσημείωτα πράγματα της νήσου αυτής είναι ο αήρ και το ύδωρ, τα οποία είναι τόσο υγιεινά, ώστε να καθιστούν τους κατοίκους πολύ μακροβίους. Είναι, επομένως, πολύ συνηθισμένο το φαινόμενον να συναντήσει κανείς εις αυτήν ανθρώπους εκατοντούτεις, πράγμα που είναι πολύ εκπληκτικό, όταν λάβει κανείς υπ’ όψιν την σκληραγωγημένην ζωήν που διάγουν… Προ της ορισμένης ώρας του φαγητού, είναι αδύνατον να βρεθεί άρτος, σε όλην την νήσον. Ολίγον μόνον προ αυτής, λαμβάνουν την αναγκαία ποσότητα σίτου, την αλέθουν εις τον χειρόμυλον, ψήνουν την ζύμην εις μίαν πλακωτήν πέτραν, και αφού ψηθεί, ο αρχηγός της οικογένειας μοιράζει την ψημένην αυτήν ζύμην κατά ίσα μέρη εις τα μέλη της οικογενείας. Αν, δε, παρευρίσκεται κανείς ξένος, του προσφέρεται μερίδιον, που αφαιρείται από τους άλλους κατ’ αναλογίαν… Νερώνουν τον οίνον κατά το εν τρίτον….
Η δίαιτά τους είναι πτωχή, όμως τα σώματά τους είναι εύρωστα και σκληραγωγημένα και οι άνθρωποι γενικώς είναι μακρόβιοι. Και ζουν ως να πιστεύουν ότι δεν πρόκειται να επιζήσουν μέχρι της επομένης ημέρας. Ευχαριστημένοι που κατορθώνουν να αντιμετωπίσουν τις στοιχειώδεις ανάγκες της ημέρας».
«Αυτή είναι η εικόνα της μικράς νήσου, της πτωχότερης και όμως της ευτυχέστερης από όλες τις άλλες του Αιγαίου Πελάγους» καταλήγει.
