Κάθε φορά που τρώμε, το περιβάλλον του στόματος γίνεται όξινο -μειώνεται το pH της στοματικής κοιλότητας- και τα οξέα που παράγονται διαβρώνουν την αδαμαντίνη των δοντιών. Συνεπώς, εάν τσιμπολογάμε διαρκώς εκθέτουμε συνεχώς τα δόντια μας στο διαβρωτικό έργο των οξέων. Η δρ Κατερίνα Δούμα-Μιχελάκη, DDS, PhD, ειδική ορθοδοντικός παιδιών και ενηλίκων εξηγεί ποιες τροφές έχουν αρνητική επίδραση στα δόντια μας αυξάνοντας το οξέα ή χρωματίζοντας τα δόντια μας.
Αναψυκτικά με ζάχαρη και ανθρακικό
Τα αναψυκτικά με ζάχαρη ευνοούν την τερηδόνα. Ωστόσο η μεγαλύτερη απειλή φαίνεται πως είναι αυτά που περιέχον και τα οξέα (ανθρακικό). Έτσι, ακόμα και οι λάιτ εκδοχές των αναψυκτικών, που περιέχουν για παράδειγμα κιτρικό και φωσφορικό οξύ, μπορεί να διαβρώσουν την αδαμαντίνη ουσία (το εξωτερικό, σκληρό «σμάλτο» τους) αν καταναλώνονται σε μεγάλες δόσεις. Το ίδιο ισχύει και για τα ανθρακούχα νερά και τις σόδες. Φροντίστε να καταναλώνετε μόνο μαζί με κύρια γεύματα της ημέρας, γιατί το φαγητό συμβάλλει στην εξουδετέρωση των οξέων. Τα αθλητικά ροφήματα επίσης μπορεί να περιέχουν πολλά οξέα και ζάχαρη, επομένως είναι εξίσου επιζήμια.
Καραμέλες μαλακές και σκληρές
Οι μαλακές καραμέλες κολλάνε στα δόντια και μπορεί να παραμείνουν πάνω τους για πολλές ώρες, επιτρέποντας στα βακτήρια του στόματος να τραφούν ανενόχλητα από τη ζάχαρη που περιέχουν. Ωστόσο στη διαδικασία αυτή παράγονται οξέα που διαλύουν την προστατευτική αδαμαντίνη ουσία και προκαλούν τερηδόνα. Αν η μαλακή καραμέλα είναι ξινή (όξινη), τότε ασκεί τριπλή αρνητική δράση στα δόντια, διότι περιέχει πρόσθετα διαβρωτικά οξέα, πέραν όσων θα παραχθούν από την αλληλεπίδραση ζάχαρης-βακτηρίων.
Σχετικά με τις σκληρές καραμέλες, αν και δεν κολλάνε τόσο πολύ στα δόντια, διαλύονται με αργό ρυθμό, επομένως πάλι μένει η ζάχαρη επί αρκετά λεπτά στο στόμα και τα βακτήρια βρίσκουν ευκαιρία να παράγουν τα επιβλαβή οξέα. Αν μάλιστα έχουν και ξινή γεύση, τόσο το χειρότερο.
Κράκερς, τσιπς και γαρυδάκια
Οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες που περιέχονται στα κράκερ και γενικώς στα λευκά προϊόντα άρτου που συχνά μασουλάμε μέσα στην ημέρα, μετατρέπονται γρήγορα στο στόμα σε σάκχαρα, με αποτέλεσμα να παρέχουν άφθονη τροφή στα βακτήρια. Αντί λοιπόν να τα τσιμάτε τέτοιου είδους τρόφιμα με τις ώρες, καλύτερα να τα τρώτε «μια κι έξω» και μετά να βουρτσίζετε τα δόντια σας.
Χυμοί λεμονιού, γκρέιπφρουτ και πορτοκαλιού
Τα εσπεριδοειδή και οι χυμοί τους έχουν θρεπτικά στοιχεία π.χ. βιταμίνη C αλλά τα οξέα τους μπορεί με τον καιρό να διαβρώσουν την αδαμαντίνη των δοντιών. Σε μελέτη του 2008, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Temple στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ έβαλαν δόντια που είχαν εξαχθεί από ασθενείς μέσα σε διάφορα είδη χυμών από εσπεριδοειδή, διαπιστώνοντας ότι τη μεγαλύτερη διάβρωση προκαλούσαν οι χυμοί λεμονιού και γκρέιπφρουτ, ενώ την λιγότερη διάβρωση υπήρχε από τον χυμό πορτοκαλιού. Αυτό πιθανώς οφείλεται στο ότι αφενός ο χυμός των πορτοκαλιών είναι λιγότερο όξινος.
Πίκλες
Οι πίκλες συχνά παράγονται σε όξινο μέσο (συνήθως ξύδι) που τους προσδίδει την χαρακτηριστική ξινή και αλμυρή γεύση τους. Αυτό τις μετατρέπει σε πιθανή απειλή για την αδαμαντίνη ουσία των δοντιών. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι πίκλες με ή χωρίς συνοδευτικό φαγητό, όταν καταναλώνονται συχνά, αυξάνουν τον κίνδυνο φθοράς των δοντιών. Η λύση είναι επομένως να τις τρώτε πιο σπάνια και με το φαγητό.
Κόκκινο και άσπρο κρασί
Ο γενικός κανόνας είναι πως οποιοδήποτε είδος αφήνει λεκέ σε ένα λευκό τραπεζομάντηλο, μπορεί να δημιουργήσει κηλίδα και στα δόντια μας. Επομένως, ο πρώτος «ένοχος» είναι το κόκκινο κρασί που περιέχει πολλές χρωμογόνες ουσίες, οι οποίες αποχρωματίζουν τα δόντια. Τις κηλίδες επιδεινώνουν οι τανίνες του κόκκινου κρασιού, οι οποίες έχουν την τάση να ξεραίνουν το στόμα και να κάνουν τα δόντια κολλώδη.
Αλλά και το λευκό κρασί συμβάλλει στις κηλίδες στα δόντια. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα διαβρωτικά οξέα των λευκών και των κόκκινων κρασιών επιτρέπουν στις χρωστικές άλλων τροφίμων να διεισδύσουν πιο βαθιά στην επιφάνεια των δοντιών, δημιουργώντας έτσι εντονότερες κηλίδες. Καλό είναι να πίνετε το κρασί σας μαζί με φαγητό.
Καφές και τσάι
Εκτός από τον αποχρωματισμό, τα δόντια με έντονες κηλίδες από καφέ γίνονται κολλώδη και έτσι «προσελκύουν» τα υπολείμματα των τροφίμων και τα βακτήρια. Όσον αφορά το τσάι, μερικές ποικιλίες μαύρου τσαγιού δημιουργούν εντονότερες κηλίδες στα δόντια απ’ ό,τι ο καφές και υπαίτιες γι’ αυτό είναι οι τανίνες (όπως συμβαίνει και με το κόκκινο κρασί). Τα είδη του τσαγιού με μικρή περιεκτικότητα σε τανίνες (όπως το πράσινο, το λευκό και τα αφεψήματα βοτάνων) δύσκολα θα αποχρωματίσουν τα δόντια. Η προσθήκη ζάχαρης ή καραμέλας στον καφέ και στο τσάι, αυξάνει τον κίνδυνο τερηδόνας.
