Η επίδραση του καφέ στην πίεση του αίματος είναι ένα ζήτημα για το οποίο υπάρχουν αντιφατικές απόψεις. Η σύντομη απάντηση είναι ο καφές αυξάνει την αρτηριακή πίεση σε άτομα που σποραδικά πίνουν καφέ αλλά πιθανότατα όχι στους μακροχρόνιους χρήστες.
Για πρώτη φορά το 1978 αναφέρθηκε ότι ο καφές αυξάνει την αρτηριακή πίεση και αυτός ήταν ο λόγος που το ποτό απέκτησε κακή φήμη. Η μελέτη αυτή έγινε στο εργαστήριο και βασίστηκε στη χορήγηση καφεΐνης που ισοδυναμούσε σε 2-3 φλιντζάνια καφέ. Οι ερευνητές διάλεξαν άτομα που δεν έπιναν καφέ για να δουν την καθαρή επίδρασή του, κι αυτή η προσέγγιση καθόρισε τις μελέτες για τα επόμενα 25 χρόνια.
Σ’ αυτά τα χρόνια, οι μελέτες έδειξαν ότι στα άτομα που δεν συνηθίζουν να πίνουν καφέ, τα 200–300 mg καφεΐνης (δύο-τρεις κούπες καφέ) έχουν ως αποτέλεσμα μια μέση αύξηση της συστολικής πίεσης κατά 8,1 mmHg και της διαστολικής κατά 5,7 mmHg.
Δύο-τρεις κούπες καφέ μπορούν να αυξήσουν αμέσως τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης, η οποία φθάνει στη μέγιστη τιμή της 30-120 λεπτά μετά την πρόσληψη. Είτε είστε νορμοτασικοί είτε υπερτασικοί αυτή η δόση μπορεί να προκαλέσει αύξηση της συστολικής πίεσης από 2 μέχρι 12 mmHg και αύξηση της διαστολικής πίεσης από 3 mmHg μέχρι 11 mmHg. Συνήθως η πίεση επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα μέσα σε 2-4 ώρες αλλά στους υπερτασικούς και στους ηλικιωμένους μπορεί να χρειαστούν 6 ώρες, χωρίς να υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα.
Δεν έχει εξακριβωθεί απολύτως η αιτία που παρατηρείται αυτή η αύξηση. Μία θεωρία είναι ότι η καφεΐνη μπλοκάρει τη δράση μιας ορμόνης που επιτρέπει στις αρτηρίες να παραμένουν διεσταλμένες. Από την άλλη μεριά η καφεΐνη κάνει τα επινεφρίδια να απελευθερώνουν μεγαλύτερες ποσότητες αδρεναλίνης η οποία ως γνωστόν ανεβάζει την πίεση.
Η αύξηση της αρτηριακής πίεσης είναι συνέπεια της διέγερσης του νευρικού συστήματος αλλά αυτό μπορεί να μην οφείλεται αποκλειστικά στην καφεΐνη. Μια μελέτη βρήκε ότι και ο ντεκαφεϊνέ έχει διεγερτική δράση. Η μελέτη αυτή μέτρησε την αρτηριακή πίεση και τον καρδιακό ρυθμό 15 υγιών ατόμων ηλικίας 27-38 ετών και διαπίστωσε ότι ο καφές εσπρέσο, με ή χωρίς καφεΐνη, αύξησε τη δραστηριότητα του νευρικού συστήματος κατά 29% ύστερα από μισή ώρα και κατά 53% ύστερα από μια ώρα.
Μπορεί ο καφές να ανεβάζει την αρτηριακή πίεση σε άτομα που προηγουμένως δεν τον είχαν συνηθίσει όμως πολύ γρήγορα ο οργανισμός αναπτύσσει ανοχή ακόμα και μέσα σε δύο-τρεις μέρες ή μια εβδομάδα. Για εκείνους λοιπόν που πίνουν καθημερινά καφέ δεν φαίνεται να υπάρχει τελικά μεταβολή στην πίεση. Οι εργαστηριακές μελέτες βρίσκουν ότι τα 250 -500 mg καφεΐνης μπορεί να προκαλέσουν μικρή μόνο αύξηση της αρτηριακής πίεσης σε άτομα που πίνουν καφέ για μια-δύο εβδομάδες, το πολύ 1,2-2,4 mm Hg ή να μην προκαλέσουν καμία αύξηση. Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο καφές μάλλον δεν έχει επίδραση στην αρτηριακή πίεση μακροπρόθεσμα και αυτό το συμπέρασμα προέρχεται τόσο από επιδημιολογικές μελέτες όσο και από υψηλής ποιότητας κλινικές μελέτες.
Πρέπει να προσέχουν όσοι έχουν υπέρταση
Τα αποτελέσματα όμως μπορεί να μην είναι ακριβώς ίδια στα υγιή και στα υπερτασικά άτομα. Ελλείψει οριστικών επιστημονικών στοιχείων, σε άτομα που πάσχουν ήδη από υπέρταση, συστήνεται να μην καταναλώνουν πολλή καφεΐνη. Αν καταναλώνετε πάνω από τρεις καφέδες την ημέρα, πιθανόν να δυσκολευτείτε να ρυθμίσετε την πίεσή σας.
Επειδή τα διάφορα είδη καφέ έχουν διαφορετική περιεκτικότητα σε καφεΐνη και κάθε άνθρωπος παρουσιάζει διαφορετική ευαισθησία θα πρέπει να πειραματιστείτε για ένα διάστημα με τις ποσότητες μετρώντας την πίεση στο σπίτι σας 30 λεπτά έως 2 ώρες μετά την κατανάλωση μίας κούπας καφέ ή άλλου καφεϊνούχου ροφήματος. Εάν παρατηρήσετε σημαντική άνοδος της αρτηριακής πίεσης, ίσως παρουσιάζετε αυξημένη ευαισθησία στην καφεΐνη. Σημειώσετε ότι προσλαμβάνετε καφεΐνη και όταν καταναλώνετε και άλλα ποτά ή τροφές όπως τσάι, ενεργειακά αναψυκτικά, ακόμη και σοκολάτα.
Ένα ενδιαφέρον ζήτημα είναι αν η επίδραση στην αρτηριακή πίεση είναι διαφορετική με τον καφέ απ’ ότι με τα ενεργειακά ποτά. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of the American Heart Association και συνέκρινε την κατανάλωση του καφέ και ενός ενεργειακού ποτού, τα οποία περιείχαν την ίδια ποσότητα καφεΐνης, 320 mg, βρήκε ότι υπήρχαν παρόμοιες αυξήσεις στη συστολική αρτηριακή πίεση. Όμως οι συστολικές πιέσεις στην ομάδα του καφέ είχαν σχεδόν επιστρέψει στις αρχικές τους τιμές μετά από 6 ώρες ενώ με το ενεργειακό ποτό η πίεση ήταν ελαφρά αυξημένη. Αυτό υποδηλώνει ότι ορισμένα συστατικά εκτός της καφεΐνης μπορεί να έχουν επιδράσεις στην αρτηριακή πίεση.
Αν έχετε υψηλή πίεση, είναι σημαντικό να αποφεύγετε την κατανάλωση καφεΐνης πριν από δραστηριότητες που ούτως ή άλλως ανεβάζουν τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης, όπως η γυμναστική, η ανύψωση βαρών ή κάθε είδους έντονη σωματική δραστηριότητα.
