Ενώ τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν αυξανόμενο κίνδυνο για άνοια και ψυχική παρακμή τις τελευταίες δεκαετίες, μερικές σχετικά απλές ενέργειες μπορούν να κρατήσουν τον εγκέφαλό μας υγιή.
Μια αμερικανική γνωμοδοτική επιτροπή που δημοσίευσε τα συμπεράσματά της στο περιοδικό Stroke αναφέρει ότι η άνοια μπορεί να αποφευχθεί ή να καθυστερήσει εάν οι άνθρωποι επικεντρωθούν στις συμπεριφορές και τους παράγοντες που ο AHA (Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία) και η ASA (American Stroke Association) αποκαλούν “Simple Life 7”.
Πρόκειται για επτά απλούς τρόπους προστασίας της υγείας του εγκεφάλου σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου.
Η γνωμοδοτική επιτροπή αξιολόγησε 182 δημοσιευμένες μελέτες και συνέστησε για την προστασία της υγείας του εγκεφάλου:
- Έλεγχο της αρτηριακής πίεσης (κάτω από 120/80 mmHg).
- Έλεγχο της χοληστερόλης (ολικές τιμές κάτω από 200 mg/dl).
- Έλεγχο του σακχάρου του αίματος (κάτω από 100 mg/dL το πρωί πριν το φαγητό).
- Σωματική άσκηση.
- Υγιεινή διατροφή.
- Απώλεια περιττών κιλών.
- Διακοπή καπνίσματος.
Οι αυξήσεις της αρτηριακής πίεσης, της χοληστερόλης και του σακχάρου του αίματος μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στα μεγάλα και μικρότερα αιμοφόρα αγγεία και να ξεκινήσει έτσι μια σειρά από επιπλοκές που μειώνουν τη ροή αίματος στον εγκέφαλο.
Για παράδειγμα, η υψηλή αρτηριακή πίεση – η οποία επηρεάζει περίπου 1 στους 3 ενήλικες στις ΗΠΑ – είναι γνωστό ότι καταστρέφει τα αιμοφόρα αγγεία που παρέχουν οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στην καρδιά και στον εγκέφαλο.
Επίσης η χοληστερόλη μαζί με την υψηλή αρτηριακή πίεση μπορούν να οδηγήσουν σε συσσώρευση λιπαρών αποθέσεων (αθηροσκλήρωση) κάτι που μειώνει τη ροή αίματος στον εγκέφαλο και μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο ή «μίνι-εγκεφαλικά επεισόδια». Η προκύπτουσα ψυχική παρακμή αποκαλείται αγγειακή γνωστική εξασθένηση ή αγγειακή άνοια.
Στο παρελθόν, οι ειδικοί πίστευαν ότι τα προβλήματα που προκαλούν τη νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες καταστάσεις άνοιας ήταν τελείως διαφορετικά από αυτά που προκαλούν τα εγκεφαλικά επεισόδια, αλλά «με την πάροδο του χρόνου έχουμε μάθει ότι οι ίδιοι παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο που αναφέρονται στο Life’s Simple 7 είναι επίσης παράγοντες κινδύνου για τη νόσο Αλτσχάιμερ και ενδεχομένως για μερικές από τις άλλες νευροεκφυλιστικές διαταραχές “, ανέφερε ο Philip Gorelick, επικεφαλής συγγραφέας της γνωμοδότησης.
Να σημειωθεί ότι το εγκεφαλικό επεισόδιο είναι συχνό σε όσους είναι μεγαλύτερης ηλικίας και εκτιμάται ότι 1 στα 3 άτομα θα υποστούν εγκεφαλικό επεισόδιο, άνοια ή και τα δύο κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Τα υποκλινικά ή σιωπηλά εγκεφαλικό επεισόδια εκτιμάται ότι είναι 5 φορές τόσο συχνά σε σχέση με τα συμπτωματικά εγκεφαλικά επεισόδια.
Σχεδόν 4 εκατομμύρια Αμερικανοί είχαν άνοια το 2010, αριθμός που αυξάνεται λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και του αυξημένου προσδόκιμου ζωής. Μέχρι το 2030, περίπου 75 εκατομμύρια άνθρωποι θα έχουν άνοια παγκοσμίως, έναντι 47 εκατομμυρίων σήμερα.
Τα σημάδια της άνοιας περιλαμβάνουν αδράνεια, δυσκολία μετά από απλές οδηγίες, πρόβλημα μετά από συνομιλία ή γενική σύγχυση. Η άνοια μειώνει την ικανότητα να θυμάται κανείς, να μαθαίνει, να επικοινωνεί, να κινείται και να ρυθμίζει τα συναισθήματά του.
Η υγεία του εγκεφάλου και της καρδιάς προϋποθέτει την επαρκή αιμάτωση τους, κάτι όμως που σε πολλές περιπτώσεις δεν επιτυγχάνεται λόγω της αθηροσκλήρωσης, η οποία με τη σειρά της αυξάνει τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο και έμφραγμα. Οι ίδιοι παράγοντες κινδύνου που προκαλούν αθηροσκλήρωση, παίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ και της άνοιας. “Η ιδανική καρδιαγγειακή υγεία ισοδυναμεί με την ιδανική υγεία του εγκεφάλου”, δήλωσε ο Gorelick.
Η αθηροσκλήρωση μπορεί να ξεκινήσει από την παιδική ηλικία και να επιδεινωθεί με το πέρασμα του χρόνου. Όσο μειώνεται η ροή αίματος στον εγκέφαλο, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος για εγκεφαλικό επεισόδιο ή για μικρότερα επεισόδια, με συνέπεια την αγγειακή άνοια.
