Ολοένα και περισσότερα στοιχεία αθωώνουν τα διατροφικά λιπαρά, δείχνοντας πως όχι μόνο δεν επιβαρύνουν την υγεία, αλλά ότι μπορεί να συνδέονται με οφέλη (εκτός βέβαια από τα βιομηχανικά τρανς λιπαρά).
Μια μελέτη που έγινε σε ποντίκια από ερευνητές της Σχολής Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell Metabolism, διαπίστωσε ότι μια κετογονική δίαιτα αυξάνει τη μακροζωία και βελτιώνει τη σωματική δύναμη και τη μνήμη.
«Τα αποτελέσματα με εξέπληξαν κάπως», ανέφερε ο κύριος συγγραφέας της μελέτης Jon Ramsey. «Περιμέναμε κάποιες διαφορές, ωστόσο εντυπωσιαστήκαμε από τα ποσοστά. Καταγράψαμε 13% αύξηση στο προσδόκιμο ζωής στα ποντίκια που ακολουθούσαν διατροφή πλούσια σε λιπαρά σε σύγκριση με εκείνα που ακολουθούσαν μια διατροφή με πολλούς υδατάνθρακες. Στους ανθρώπους, αυτό θα μεταφραζόταν σε 7-10 χρόνια περισσότερης ζωής. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι τα ποντίκια αυτά είχαν επίσης καλή ποιότητα ζωής για μεγάλο χρονικό διάστημα».
Ο Ramsey τα τελευταία 20 χρόνια εξετάζει τους μηχανικούς που οδηγούν στη γήρανση και ενδιαφέρθηκε να μάθει πώς μπορεί να επιδρά μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά καθώς και μια κετογονική δίαιτα -μια ακραία δίαιτα με λίγους υδατάνθρακες και πρωτεΐνες και πολλά λίπη (τα λίπη προσφέρουν πάνω από το 90% των συνολικών θερμίδων).
Οι κετογονικές δίαιτες έχουν γίνει δημοφιλείς τα τελευταία χρόνια καθώς υπάρχουν στοιχεία ότι ωφελούν την υγεία. Πολλοί επιστήμονες τηρούν επιφυλακτική στάση διότι ανησυχούν σχετικά με τις επιδράσεις που μπορεί να έχει η κέτωση στον οργανισμό. Όταν η πρόσληψη υδατανθράκων είναι πολύ μικρή και οι πρωτεΐνες περιορισμένες, κυκλοφορεί λίγη ινσουλίνη στο αίμα και το σώμα καίει λίπος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παράγονται κετόνες οι οποίες προκαλούν ανησυχία στους επιστήμονες.
Μακροζωία και λιπαρά
Ο περιορισμός θερμίδων, χωρίς περιορισμό στις βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία, έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τη διάρκεια ζωής και συνδέεται με μια μετατόπιση από τη γλυκόλυση προς την β-οξείδωση (από την καύση της γλυκόζης προς την καύση των λιπαρών οξέων). Η παρούσα μελέτη χρησιμοποίησε διαφορετική σύσταση διατροφής σε ποντίκια.
Τα πειραματόζωα της μελέτης χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες όταν έφτασαν στην ηλικία των 12 μηνών:
- H πρώτη ομάδα ακολουθούσε μια δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες και υψηλή σε λιπαρά (το 70% των θερμίδων προέρχονταν από το διατροφικό λίπος).
- Η δεύτερη ομάδα ακολουθούσε κετογονική δίαιτα δηλαδή πολύ χαμηλή δοσολογία σε υδατάνθρακες και πολύ υψηλή σε λιπαρά (περίπου το 90% της συνολικής πρόσληψης θερμίδων προερχόταν από λιπαρά).
- Η τρίτη ομάδα κατανάλωνε πολλούς υδατάνθρακες και αποτέλεσε την ομάδα ελέγχου (το 65% των θερμίδων προέρχονταν από υδατάνθρακες).
Και στις τρεις περιπτώσεις η κατανάλωση των συνολικών θερμίδων ήταν η ίδια.
Διαπιστώθηκε ότι η κετογονική δίαιτα αύξησε κατά 13,6% το προσδόκιμο ζωής των ποντικιών σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. Παράλληλα βελτίωσε τη μνήμη τους και τις κινητικές λειτουργίες τους (δύναμη και συντονισμός κινήσεων) και απέτρεψε την αύξηση των επιπέδων δεικτών φλεγμονής που συνδέονται με την ηλικία. Επίσης λειτούργησε προληπτικά στην εμφάνιση καρκινικών όγκων στα ζώα.
Η ομάδα που ακολούθησε τη διατροφή των πολλών λιπαρών επίσης είχε μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής. Πιο συγκεκριμένα το 10% με την υψηλότερη διάρκεια ζωής στις τρεις κατηγορίες ήταν: κετογονική δίαιτα 1175 μέρες, δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων 1123 μέρες, και δίαιτα υψηλών υδατανθράκων 1064 μέρες.
Οι κετόνες ήταν σημαντικά αυξημένες στη κετογονική δίαιτα και λιγότερο αυξημένες στην ομάδα των χαμηλών υδατανθράκων. Οι ερευνητές είπαν ότι ενδεχομένως οι κετόνες να χρησιμεύουν στην επέκταση της ζωής, δεδομένου ότι η διαφορά στη μακροζωία μεταξύ των δύο ομάδων με τα πολλά λιπαρά ήταν μικρή. Σημειώνεται ότι και κατά τη διάρκεια της νηστείας, η οποία αυξάνει το προσδόκιμο ζωής, υπάρχει παραγωγή κετονών.
Πάντως, τα ποντίκια που τρέφονταν με πολλά λιπαρά ήταν βαρύτερα σε όλη τη διάρκεια της μελέτης από τα ποντίκια που τρέφονται είτε με τη κετογονική δίαιτα είτε με τη δίαιτα ελέγχου.
«Πολλές από τις παραμέτρους που εξετάσαμε δεν είναι πολύ διαφορετικές στους ανθρώπους», σημείωσε ο Ramsey και κατέληξε λέγοντας ότι «και ο ανθρώπινος οργανισμός υφίσταται παρόμοιες αλλαγές γήρανσης με την πάροδο του χρόνου. Η μελέτη μας δείχνει ότι η κετογονική δίαιτα μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στο προσδόκιμο ζωής χωρίς να απαιτείται μεγάλη απώλεια βάρους ή δραστικός περιορισμός στην πρόσληψη θερμίδων. Ανοίγει επίσης νέους δρόμους για πιθανές παρεμβάσεις μέσω της διατροφής οι οποίες θα έχουν θετική επίδραση στη διαδικασία γήρανσης».
Θερμιδικός περιορισμός και κετόνες
Είναι γνωστό ότι ο περιορισμός θερμίδων παρατείνει τη ζωή ενώ υπάρχει για μεγάλη συζήτηση σχετικά με το γιατί συμβαίνει αυτό.
Κάποιοι θεωρούν ότι ο θερμιδικός περιορισμός ρυθμίζει την αυτοφαγία ενώ άλλοι πιστεύουν ότι συμβάλει η αύξηση των καύσεων του λίπους και η παραγωγή κετονών. Επίσης, πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι μειώνεται η δραστηριότητα ενός συμπλέγματος πρωτεϊνών που ονομάζεται mTORC1 και επιτηρεί τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων.
Από την άλλη μεριά, κάποιες έρευνες έχουν συνδέσει τις κετόνες με την καλή υγεία. Δεν είναι σαφές αν το όφελος του θερμιδικού περιορισμού προέρχεται από τις κετόνες ή από το γεγονός ότι η ινσουλίνη είναι σε χαμηλά επίπεδα στο σώμα. ‘Οπως και να έχει, οι επιστήμονες έχουν διανύσει αρκετό δρόμο τα τελευταία 15 χρόνια, από τότε που κατηγορούσαν τη δίαιτα Άτκινς για παραγωγή κετονών -μια δίαιτα τύπου Άτκινς παράγει πολύ λιγότερες κετόνες σε σχέση με μια κετογονική δίαιτα.
Υπάρχει σήμερα σημαντικό ενδιαφέρον για τον αντίκτυπο της μακροθρεπτικής σύνθεσης στη μακροζωία και έχει προταθεί η ιδέα ότι οι λίγες πρωτεΐνες σε σχέση με τους υδατάνθρακες προάγουν τη μακροζωία. Πάντως, τα διαθέσιμα στοιχεία δεν υποστηρίζουν την ιδέα ότι τα επίπεδα της πρωτεΐνης παίζουν το σημαντικότερο ρόλο στη μακροβιότητα των ποντικιών.
Να σημειωθεί ότι η κετογονική δίαιτα παρουσιάζει ορισμένες σημαντικές διαφορές από τον θερμιδικό περιορισμό. Σε αντίθεση με τον θερμιδικό περιορισμό, τα ποντίκια με την κετογονική δίατια στην παρούσα μελέτη έδειξαν δυσανεξία στη γλυκόζη σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Επιπλέον, στην παρούσα μελέτη, η κετογονική δίαιτα δεν προκάλεσε αδυνάτισμα, κάτι που παρατηρείται στο θερμιδικό περιορισμό.
Πηγή: A Ketogenic Diet Extends Longevity and Healthspan in Adult Mice.
