H φινγκολιμόδη μειώνει σημαντικά τις υποτροπές της Πολλαπλή Σκλήρυνσης σε παιδιά και εφήβους

Η Novartis ανακοίνωσε πολύ σημαντικά θετικά αποτελέσματα, από τη κλινική μελέτη φάσης ΙΙΙ PARADIGMS, η οποία διερευνά την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της, από του στόματος χορήγησης, φινγκολιμόδης, άπαξ ημερησίως, σε παιδιά και εφήβους (ηλικίας 10 έως 17 ετών) με πολλαπλή σκλήρυνση (ΠΣ).

Τα δεδομένα αποδεικνύουν ότι η από του στόματος χορήγηση φινγκολιμόδης σε αυτόν τον πληθυσμό ασθενών για χρονικό διάστημα δύο ετών,  οδήγησε σε ουσιαστική και κλινικά σημαντική μείωση του αριθμού των υποτροπών (ετησιοποιημένο ποσοστό υποτροπών), σε σύγκριση με την ενδομυϊκή χορήγηση ιντερφερόνης β-1α¹. Το προφίλ ασφαλείας της φινγκολιμόδης συμβάδιζε με εκείνο που απαντάται σε άλλες κλινικές μελέτες, ενώ συνολικά αναφέρθηκαν περισσότερα ανεπιθύμητα συμβάντα στην ομάδα της ιντερφερόνης¹. Η μελέτη PARADIGMS είναι η πρώτη τυχαιοποιημένη,  ελεγχόμενη κλινική  μελέτη φάσης ΙΙΙ για μια τροποποιητική θεραπεία στην παιδιατρική Πολλαπλής Σκλήρυνση².

«Το να ζει κανείς με Πολλαπλής Σκλήρυνση είναι μια τεράστια πρόκληση σε οποιαδήποτε ηλικία. Ωστόσο, η εμφάνιση της νόσου σε παιδιά και εφήβους, όταν αυτά τα νεαρά άτομα θα έπρεπε να εστιάζουν στα σχέδιά τους για το μέλλον, μπορεί να είναι ολέθρια», δήλωσε ο Vas Narasimhan, Global Head of Drug Development και Chief Medical Officer της Novartis. «Καθώς δεν υπάρχουν ειδικά εγκεκριμένες θεραπευτικές επιλογές που να βασίζονται σε μια λεπτομερή μελέτη, όπως η μελέτη PARADIGMS, ο κίνδυνος μακροπρόθεσμης εξέλιξης της νόσου είναι πολύ μεγαλύτερος σε αυτούς τους ασθενείς. Τα νέα από την έκβαση αυτής της μελέτης είναι πολύ συναρπαστικά για την κοινότητα των ασθενών με ΠΣ, καθώς επωφελούνται συνολικά από ενδεχόμενες εξελίξεις, σε ό,τι αφορά την υψηλής ποιότητας, τεκμηριωμένη φροντίδα όπως αυτή. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους νέους ανθρώπους που πάσχουν από ΠΣ και τις οικογένειές τους, καθώς και το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που συμμετείχε και κατέστησε δυνατή αυτήν τη μελέτη-ορόσημο.»

Τα αποτελέσματα της μελέτης φάσης ΙΙΙ PARADIGMS θα παρουσιαστούν στο 7ο κοινό συνέδριο της ECTRIMS (Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη Θεραπεία και την Έρευνα της Πολλαπλής Σκλήρυνσης) και της ACTRIMS (Αμερικανική Επιτροπή για τη Θεραπεία και την Έρευνα της Πολλαπλής Σκλήρυνσης), που θα πραγματοποιηθεί στις 25-28 Οκτωβρίου 2017 στο Παρίσι.

Η παιδιατρική Πολλαπλής Σκλήρυνση, η οποία συνήθως διαγιγνώσκεται κατά την εφηβεία, συσχετίζεται με υποτροπές που είναι πιο συχνές και πολλές φορές πιο σοβαρές, από ό,τι εκείνες που εμφανίζονται στους ενήλικες με Πολλαπλής Σκλήρυνση³. Οι υποτροπές προκαλούν διαταραχές στην κινητικότητα, την ισορροπία και τη νοητική λειτουργία, ενώ οι ασθενείς με παιδιατρική Πολλαπλής Σκλήρυνση είναι πιθανό να εμφανίσουν σωματική αναπηρία σε μικρότερη ηλικία από ό,τι οι ασθενείς στους οποίους διαγιγνώσκεται η νόσος στην ενήλικη  ζωή τους.^4,5. Επί του παρόντος, δεν υπάρχει θεραπεία για παιδιά και εφήβους με Πολλαπλής Σκλήρυνση που να βασίζεται σε δεδομένα τυχαιοποιημένης, ελεγχόμενης κλινικής μελέτης.

Η φινγκολιμόδη δεν έχει προς  το παρόν εγκριθεί για τη θεραπεία της παιδιατρικής ΠΣ. Η Novartis σκοπεύει να προβεί σε λεπτομερή ανάλυση αυτών των σημαντικών δεδομένων και  να απευθυνθεί στις υγειονομικές αρχές  προκειμένου να καθοριστούν  τα επόμενα βήματα για  την υποβολή του φαρμάκου προς έγκριση.

Σχετικά με τη μελέτη φάσης ΙΙΙ PARADIGMS

Η μελέτη φάσης III PARADIGMS (NCT01892722) είναι μια ευέλικτης διάρκειας (έως και δύο ετών) τυχαιοποιημένη, πολυκεντρική, διπλά τυφλή μελέτη φάσης ΙΙΙ που αξιολογεί την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα, της από του στόματος χορηγούμενης φινγκολιμόδης σε σύγκριση με την ιντερφερόνη β-1α, σε παιδιά και εφήβους με επιβεβαιωμένη διάγνωση πολλαπλής σκλήρυνσης, και ακολουθείται  από μια πενταετή συμπληρωματική  μελέτη επέκτασης⁶. Στη μελέτη συμμετείχαν 215 παιδιά και έφηβοι ηλικίας μεταξύ 10 και 17 ετών που πάσχουν από Πολλαπλής Σκλήρυνση, με βαθμολογία στη  Διευρυμένη Κλίμακα Κατάστασης Αναπηρίας (EDSS) από 0 έως 5,5 ⁶. Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν από του στόματος φινγκολιμόδη άπαξ ημερησίως (0,5 mg ή 0,25 mg, ανάλογα με το σωματικό βάρος των ασθενών) ή ιντερφερόνη β-1α, ενδομυικά, άπαξ εβδομαδιαίως⁶.

Το πρωτεύον καταληκτικό σημείο της μελέτης ήταν η συχνότητα των υποτροπών στους ασθενείς που έλαβαν θεραπεία για διάστημα έως 24 μηνών (ετησιοποιημένο ποσοστό υποτροπών)⁶. Ορισμένα από τα δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία είναι ο αριθμός των νέων ή πρόσφατα αυξανόμενων σε μέγεθος Τ2 βλαβών και ο αριθμός Τ1 βλαβών που  ενισχύονται με γαδολίνιο, η ασφάλεια και οι φαρμακοκινητικές ιδιότητες της φινγκολιμόδης, τα οποία μετρήθηκαν στο σύνολό τους καθ’ όλη τη διάρκεια της θεραπευτικής περιόδου ⁶.

Η μελέτη φάσης ΙΙΙ PARADIGMS διεξήχθη σε 87 κέντρα από  25 χώρες και σχεδιάστηκε σε συνεργασία με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και τη Διεθνή Ομάδα Μελέτης για την Παιδιατρική Πολλαπλή Σκλήρυνση.

Σχετικά με την Πολλαπλή Σκλήρυνση

Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι μια χρόνια διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ) που διαταράσσει τη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου, των οπτικών νεύρων και του νωτιαίου μυελού, μέσω φλεγμονής και απώλειας ιστού⁷. Στους ενήλικες, υπάρχουν τρεις μορφές ΠΣ: η Υποτροπιάζουσα Διαλείπουσα ΠΣ (RRMS), η Δευτεροπαθώς Προϊούσα ΠΣ (SPMS) και η Πρωτοπαθώς Προϊούσα ΠΣ (PPMS)⁸. Στα παιδιά, σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις (περίπου 98%) η ΠΣ εμφανίζεται με τη μορφή RRMS³.

Η εξέλιξη της ΠΣ οδηγεί σε αυξανόμενη απώλεια τόσο της σωματικής όσο και της νοητικής λειτουργίας (π.χ. μνήμη).  Αυτό έχει σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στη ζωή περίπου 2,3 εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως που πάσχουν από τη νόσο , εκ των οποίων ποσοστό μεταξύ 3 και 5% εκτιμάται ότι είναι παιδιά.^5,9. 

Σχετικά με την φινγκολιμόδη στους ενήλικες

Η φινγκολιμόδη είναι μια από του στόματος, τροποποιητική θεραπεία της νόσου που είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στον έλεγχο της ενεργότητας της υποτροπιάζουσας πολλαπλής σκλήρυνσης (RMS)¹⁰ και στην Ε.Ε. έχει εγκριθεί  ως  θεραπεία  για ενήλικες ασθενείς με ιδιαίτερα ενεργή υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα ΠΣ (RRMS) ¹¹. Η φινγκολιμόδη προκαλεί αναστρέψιμη ανακατανομή των λεμφοκυττάρων, στοχεύοντας τόσο στις εστιακές όσο και στις διάχυτες βλάβες που προκαλεί η ΠΣ στο κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ)^12,13,. Η μακράς διάρκειας κλινικές  μελέτες, τα δεδομένα από την καθημερινή κλινική πράξη και η εμπειρία,  έχουν καταδείξει ότι η θεραπεία με την φινγκολιμόδη μπορεί να ενταχθεί εύκολα στην καθημερινή ζωή των ασθενών με RMS, οι οποίοι είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από το θεραπευτικό αποτέλεσμα , εμμένουν μακροπρόθεσμα στη συνέχισή της και τελικά να εμφανίζουν μακροπρόθεσμα θεραπευτικά  οφέλη ^14,15.

Η φινγκολιμόδη επιδρά σε τέσσερις κύριες μετρήσεις της ενεργότητας της RMS: τις υποτροπές, τις αλλοιώσεις στη μαγνητική τομογραφία, την εγκεφαλική συρρίκνωση (απώλεια όγκου του εγκεφάλου) και την εξέλιξη της αναπηρίας ^16,17. Η αποτελεσματικότητά της σε όλες αυτές τις μετρήσεις φάνηκε επανειλημμένα με πολλαπλές ελεγχόμενες κλινικές μελέτες, καθώς και στην καθημερινή κλινική πράξη. Οι μελέτες έχουν καταδείξει ότι η ασφάλεια και η υψηλή αποτελεσματικότητά της διατηρούνται μακροπρόθεσμα και  ότι η αλλαγή σε θεραπεία με τη φινγκολιμόδη νωρίς στην πορεία της νόσου μπορεί να είναι επωφελής για τη διατήρηση της λειτουργικότητας των ασθενών^7,19.

Η φινγκολιμόδη αποτελεί εγκεκριμένη θεραπεία πρώτης γραμμής στις ΗΠΑ για τις υποτροπιάζουσες  μορφές  της ΠΣ σε ενήλικες και στην Ε.Ε., έχει εγκριθεί  ως  θεραπεία  για ενήλικες ασθενείς με ιδιαίτερα ενεργή υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα Πολλαπλής Σκλήρυνσης (RRMS), η οποία ορίζεται είτε ως υψηλή ενεργότητα της νόσου, παρά τη θεραπεία με ένα τουλάχιστον τροποποιητικό φάρμακο της νόσου είτε ως ταχέως εξελισσόμενη, σοβαρή RRMS^10,11.

Η φινγκολιμόδη έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία περίπου 213.000 ασθενών τόσο σε κλινικές δοκιμές όσο και στο μετεγκριτικό πλαίσιο, με περίπου 453.000 έτη εμπειρίας των ασθενών συνολικά¹.

Παραπομπές

1. Novartis data on file.
2. International MS Federation. Pediatric MS and other demyelinating disorders in childhood. Current understanding, diagnosis and management. https://www.msif.org/wp-content/uploads/2016/08/Pediatric-MS-and-other-demyelinating-disorders-in-childhood-English.pdf (link is external). Accessed August 2017.
3. Waldman A et al. Pediatric multiple sclerosis. Neurology. 2016;87(9):S74-S81.
4. National Multiple Sclerosis Society. Pediatric MS. http://www.nationalmssociety.org/What-is-MS/Who-Gets-MS/Pediatric-MS (link is external). Accessed August 2017.
5. Patel Y et al. Pediatric multiple sclerosis. Ann Indian Acad Neurol. 2009;12(4):238-245.
6. Clinical Trials. Safety and efficacy of fingolimod in pediatric patients with multiple sclerosis. https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT01892722 (link is external). Accessed August 2017.
7. PubMed Heath. Multiple Sclerosis (MS). http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0001747/ (link is external). Accessed August 2017.
8. MS Society. Types of MS. https://www.mssociety.org.uk/what-is-ms/types-of-ms (link is external). Accessed August 2017.
9. Multiple sclerosis international federation. Atlas of MS 2013. https://www.msif.org/wp-content/uploads/2014/09/Atlas-of-MS.pdf (link is external). Accessed August 2017.
10. US Prescribing Information. https://www.pharma.us.novartis.com/sites/www.pharma.us.novartis.com/files/gilenya.pdf (link is external). Accessed August 2017.
11. EMA Summary of Product Characteristics. http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/EPAR_-_Product_Information/human/002202/WC500104528.pdf (link is external). Accessed August 2017.
12. Brinkmann V et al. FTY720 (fingolimod) in Multiple Sclerosis: therapeutic effects in the immune and the central nervous system. Br J Pharmacol. 2009;158(5):1173-1182.
13. De Stefano N et al. Effect of fingolimod on diffuse brain tissue damage in relapsing-remitting multiple sclerosis patients. Mult Scler Relat Disord. 2016;7:98-101.
14. Warrender-Sparkes M et al. The effect of oral immunomodulatory therapy on treatment uptake and persistence in multiple sclerosis. Mult Scler. 2016;22(4):520-532.
15. Khatri B et al. Comparison of fingolimod with interferon beta-1a in relapsing-remitting multiple sclerosis: a randomised extension of the TRANSFORMS study. Lancet Neurol. 2011;10(6):520-529.
16. Giovannoni G et al. “No evident disease activity”: The use of combined assessments in the management of patients with multiple sclerosis. Mult Scler. 2017. Doi 10.1177/1352458517703193.
17. De Stefano N et al. Effect of Fingolimod on Brain Volume Loss in Patients with Multiple Sclerosis. CNS Drugs. 2017;31(4):289-305.
18. Kappos L et al. Inclusion of brain volume loss in a revised measure of ‘no evidence of disease activity’ (NEDA-4) in relapsing-remitting multiple sclerosis. Mult Scler. 2016;22(10):1297-1305.
19. Lizac N et al. Highly active immunomodulatory therapy ameliorates accumulation of disability in moderately advanced and advanced multiple sclerosis. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2017;88(3):196-203.