Ένα θέμα που απασχολεί πολλούς φοιτητές κατά τη διάρκεια των εξετάσεων είναι αν η κατανάλωση καφεΐνης τους βοηθάει να αποδώσουν καλύτερα.
Η καφεΐνη πράγματι προσφέρει πλεονεκτήματα στη διάρκεια των φοιτητικών εξετάσεων. Σε μια μελέτη μεταξύ 496 φοιτητών που δημοσιεύθηκε στο Nutrition Journal, όσοι κατανάλωσαν ενεργειακά ποτά ανέβασαν τις αποδόσεις τους σε έναν αριθμό δοκιμασιών, μεταξύ των οποίων και στα διαγωνίσματα.
Δόσεις 100-600 mg καφεΐνης θεωρείται ότι παράγουν γρηγορότερες και καθαρότερες σκέψεις καθώς και καλύτερο γενικό συντονισμό του σώματος.
Η καφεΐνη, ένα αθώο διεγερτικό του νευρικού συστήματος, προκαλεί συναισθήματα εγρήγορσης και αυξημένης ενέργειας. Η κατανάλωσή της, από οποιαδήποτε πηγή και εάν προέρχεται (καφές, τσάι, σοκολάτα, αναψυκτικά), καταστέλλει το σύστημα της αδενοσίνης στον εγκέφαλο παρεμποδίζοντας έτσι την υπνηλία.
Πως λειτουργεί η καφεΐνη στον εγκέφαλο
Η καφεΐνη είναι μια πικρή ουσία με χημικό τύπο (C8H10N4O2) που ανακαλύφθηκε πριν από περίπου 200 χρόνια και το όνομά της απλά σημαίνει «κάτι που βρίσκεται στον καφέ».
Υπάρχει όμως σε πάνω από από 60 φυτά, κυρίως τροπικά, συμπεριλαμβανομένων του τσαγιού και του γκουαρανά. Δεν έχει θερμίδες και δεν θεωρείται θρεπτικό συστατικό. Στην πραγματικότητα είναι ένα φυσικό φυτοφάρμακο που επενεργεί στο νευρικό σύστημα των εντόμων, των πιο πιθανών καταναλωτών των φυτών. Ενεργεί και στο νευρικό σύστημα του ανθρώπου ο οποίος ακριβώς γι’ αυτό απέκτησε έλξη για την ουσία.
Η καφεΐνη περνά εύκολα από το λεπτό έντερο στην κυκλοφορία του αίματος, μέσα σε 30-45 λεπτά από την κατάποσή της. Αποβάλλεται σχετικά αργά από το σώμα καθώς ο μέσος χρόνος ημιζωής της είναι περίπου 4 ώρες με τις εκτιμήσεις να ποικίλλουν από 2 μέχρι 10 ώρες.
Δεν κατακρατούν όλοι οι άνθρωποι την ίδια ποσότητα καφεΐνης. Πριν λίγα χρόνια ανακαλύφθηκε ένα «γονίδιο αργού μεταβολισμού» και όσα άτομα έχουν αυτό το γονίδιο αποβάλλουν πιο αργά την ουσία. Όπως συμβαίνει και με το αλκοόλ, αυτοί που αποβάλλουν γρήγορα την καφεΐνη μπορούν να καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες καφέ και να επηρεάζονται λιγότερο.
Η γρήγορη απελευθέρωση της καφεΐνης στην κυκλοφορία του αίματος και η αργή εκκαθάρισή της από το σώμα σημαίνουν ότι μια και μόνο δόση έχει αρκετό χρόνο για να ασκήσει τα αποτελέσματά της.
Η καφεΐνη μπορεί να έχει πολλές επιδράσεις στο σώμα, αλλά η πιο γνωστή είναι ότι παρεμποδίζει της δράση της αδενοσίνης.
Η αδενοσίνη επίσης κάνει πολλά πράγματα μέσα στο σώμα και παντού υπάρχουν υποδοχείς της ενώ στον εγκέφαλο δρα ως νευροδιαβιβαστής που προκαλεί υπνηλία. Όταν η αδενοσίνη συνδέεται με τους υποδοχείς της στον εγκέφαλο μειώνει την ηλεκτρική δραστηριότητά του εγκεφάλου δίνοντας στο σώμα το σήμα ότι ήρθε η ώρα να ξεκουραστεί.
Η καφεΐνη, κυκλοφορώντας στο αίμα, διαπερνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό – το πέπλο που φιλτράρει τι μπορεί να εισέρχεται στον εγκέφαλο και τι όχι– και τελικά βρίσκει μια θέση σύνδεσης στους υποδοχείς της αδενοσίνης. Αυτή η ιδιότητα της καφεΐνης εμποδίζει την αδενοσίνη να παίξει το ρόλο της ως φυσικό και πνευματικό φρένο. Με άλλα λόγια, δεν μας κάνει πιο ενεργητικούς η ίδια η καφεΐνη, απλώς δεν αφήνει την αδενοσίνη να επενεργήσει και να προκαλέσει υπνηλία.
