Πληθαίνουν τα στοιχεία για τις παρενέργειες που μπορεί να έχουν οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων (proton pump inhibitors: PPI), φάρμακα που μειώνουν την παραγωγή των γαστρικών οξέων και χορηγούνται για το έλκος του στομάχου και τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
Οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων αποτέλεσαν μετά τους H2-ανταγωνιστές (επίσης μειώνουν τα γαστρικά οξέα) ένα σημαντικό σταθμό στην εξέλιξη της θεραπείας του έλκους και της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
Τα φάρμακα αυτά, όταν συνδυάζονται με αντιμικροβιακά φάρμακα επιτυγχάνουν την εκρίζωση του ελικοβακτηρίου του πυλωρού.
Ενώ η συνιστώμενη διάρκεια λήψης για τους περισσότερους αναστολείς αντλίας πρωτονίων είναι μικρή (2-8 εβδομάδες για το πεπτικό έλκος) πολλοί ασθενείς τα λαμβάνουν επί μήνες ή χρόνια.
Το 2016 δημοσιεύθηκε μια μελέτη στο Journal of the American Society of Nephrology, η οποία βρήκε ότι οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή ζημιά στους νεφρούς.
Νωρίτερα, φέτος, μια άλλη μελέτη από Αμερικανούς ερευνητές βρήκε ότι ανά 500 ασθενείς που υπερβαίνουν τη συνιστώμενη δοσολογία των φαρμάκων αυτών και τα παίρνουν για ένα έτος καταγράφεται 1 πρόσθετος θάνατος.
Άλλες μελέτες έχουν συνδέσει τη μακροχρόνια χρήση των αναστολέων αντλίας πρωτονίων με παρενέργειες όπως είναι ο αυξημένος κίνδυνος για πνευμονία, καρδιακό έμφραγμα και οστικά κατάγματα.
Να σημειωθεί ότι σε ορισμένες χώρες, οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων πωλούνται και χωρίς ιατρική συνταγή (Prilosec, Prevacid και Zegerid).
Σημαντικός κίνδυνος από τη μακροχρόνια χρήση
Τώρα, σύμφωνα με μια νέα μελέτη, η λήψη αναστολέων αντλίας πρωτονίων για την αντιμετώπιση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου του στομάχου.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Gut από ερευνητές του University of Hong Kong και του University College London. Ο κίνδυνος εξαρτάται από τη διάρκεια και της συχνότητα της λήψης και αυξάνεται από 2 μέχρι 8 φορές.
Πρόκειται για ένα υψηλό σχετικό κίνδυνο (δηλαδή σε σχέση με όσους δεν λαμβάνουν τέτοια φάρμακα), ωστόσο όπως είπαν οι ερευνητές ο απόλυτος κίνδυνος είναι χαμηλός. Είναι ωστόσο υψηλότερος όταν συνυπάρχει το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού το οποίο προκαλεί καρκίνο στο στομάχι.
«Ενώ οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων είναι από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα φάρμακα για την θεραπεία της καούρας και της δυσπεψίας, οι γιατροί θα πρέπει να είναι προσεκτικοί στην συνταγογράφησή τους ειδικά για μακροχρόνια χρήση, ακόμα και όταν έχει εξαλειφθεί το ελικοβακηρίδιο του πυλωρού στον ασθενή», ανέφερε ο επικεφαλής ερευνητής Δρ Γουάι Κεουνγκ Λεουνγκ, καθηγητής Γαστρεντερολογίας στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ.
Οι ερευνητές έθεσαν υπό ιατρική παρακολούθηση 63.397 ασθενείς που λάμβαναν ένα συνδυασμό αναστολέων αντλίας πρωτονίνων με δύο αντιβιοτικά για την εξάλειψη του ελικοβακτηρίου του πυλωρού. Οι θεραπείες λαμβάνονταν για πάνω από 7 ημέρες μεταξύ των ετών 2003 και 2012. Οι ασθενείς βρίσκονταν υπό ιατρική παρακολούθηση κατά μέσο όρο επτά χρόνια.
Κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος, 3.271 άτομα λάμβαναν αναστολείς αντλίας πρωτονίων, κατά μέσο όρο, για τρία χρόνια ενώ 21.729 λάμβαναν Η2-ανταγωνιστές. Συνολικά, 153 άτομα εκδήλωσαν καρκίνο του στομάχου.
Ενώ η λήψη H2-ανταγωνιστών δεν σχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του στομάχου, η λήψη αναστολέων αντλίας πρωτονίων σχετίστηκε με τουλάχιστον διπλάσιο κίνδυνο.
Τα άτομα που λάμβαναν καθημερινά αναστολείς αντλίας πρωτονίων είχαν τετραπλάσιο κίνδυνο καρκίνου του στομάχου, συγκριτικά με εκείνους που έκαναν χρήση μια φορά την εβδομάδα. Και όσο περισσότερο χρόνο έκαναν χρήση των φαρμάκων, τόσο μεγαλύτερος ήταν ο κίνδυνος. Μετά το 12μηνο ο κίνδυνος ήταν πενταπλάσιος και γινόταν οκταπλάσιος μετά από 3-4 χρόνια.
Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν θα μπορούσαν να αντληθούν συμπεράσματα για μια σχέση αιτίου-αποτελέσματος αλλά οι γιατροί θα πρέπει να δίνουν προσοχή όταν συνταγογραφούν τους αναστολείς αντλίας πρωτονίων για μακροχρόνια χρήση.
Ο Stephen Evans, καθηγητής φαρμακοεπιδημιολογίας στο London School of Hygiene and Tropical Medicine, ανέφερε: “Πολλές μελέτες παρατήρησης έχουν βρει δυσμενείς επιπτώσεις που σχετίζονται με τους PPI. Η πιο πιθανή εξήγηση για το σύνολο των στοιχείων είναι ότι όσοι λαμβάνουν PPI και ειδικά εκείνοι που συνεχίζουν μακροπρόθεσμα, τείνουν να είναι πιο άρρωστοι με διάφορους τρόπους από εκείνους για τους οποίους δεν έχουν συνταγογραφηθεί αυτά τα φάρμακα”.
