Αρτηριακή πίεση: Οι φυσιολογικές τιμές ανά ηλικία

06/11/2017

Η μέτρηση της πίεσης του αίματος γίνεται συνήθως στα μπράτσα των χεριών -στη βραχιόνια αρτηρία- και περιλαμβάνει δύο αριθμούς που αποτελούν τα ανώτατο και το κατώτατο όριο: τη συστολική αρτηριακή πίεση (μεγάλη) και τη διαστολική αρτηριακή πίεση (μικρή). Η βραχιόνια αρτηρία είναι το κύριο αιμοφόρο αγγείο που μεταφέρει οξυγονωμένο αίμα από την καρδιά στο βραχίονα.

Συστολική ονομάζεται η πίεση που ασκείται στην βραχιόνια αρτηρία όταν η καρδιά συστέλλεται ωθώντας το αίμα έξω από αυτή και διαστολική είναι η πίεση που ασκείται όταν η καρδιά αναπαύεται γεμίζοντας με αίμα.

Εδώ και πολλά χρόνια έχει προσδιοριστεί ότι σε γενικές γραμμές τα ανώτατα φυσιολογικά όρια των δύο πιέσεων στους ενήλικε είναι 120/80 mmHg, δηλαδή 120 mmHg η συστολική και 80 mmHg η διαστολική. Δεν είναι σαφές πώς έγινε εξ’ αρχής ο προσδιορισμός αυτών των ανώτατων ορίων. Μπορεί να προέρχεται από δεδομένα που ήταν διαθέσιμα στις αρχές του 20ού αιώνα από αμερικανικές ασφαλιστικές εταιρείες ζωής και τι συνέβη με τους ανθρώπους καθώς περνούσαν τα χρόνια.

Πάντως, οι σύγχρονες επιδημιολογικές μελέτες επιβεβαίωσαν ότι ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου αρχίζει να αυξάνεται στους ενήλικες όταν η συστολική πίεση είναι πάνω από 115 ή η διαστολική πίεση είναι πάνω από 75. Έτσι σήμερα η ιδανική πίεση θεωρείται αυτή που κυμαίνεται μεταξύ 100-115 για τη συστολική και μεταξύ 70-75 για τη διαστολική.

Ο πίνακας 1 δείχνει τα ανώτατα όρια για τη φυσιολογική πίεση, την προϋπέρταση και την υπέρταση στους ενήλικες χωρίς να λαμβάνει υπόψη την ηλικία.

Πίνακας 1

Φυσιολογική Συστολική κάτω από 120  -Διαστολική κάτω από 80
Προϋπέρταση Συστολική 120-139 – Διαστολική  80-89
Ήπια Υπέρταση Συστολική 140-159 – Διαστολική  90 – 99
Μέτρια προς Υψηλή Υπέρταση Συστολική πάνω από 160 ή Διαστολική πάνω από 100
Σημείωση: Αν μια μέτρηση κατατάσσεται σε υψηλότερη κατηγορία, αυτή συνήθως χρησιμοποιείται για να καθορίσει το στάδιο. Για παράδειγμα, αν η συστολική πίεση είναι 165 (Στάδιο 2) και η διαστολική είναι 92 (Στάδιο 1), η διάγνωση είναι Υπέρταση Σταδίου 2.

Έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχει μια μικρή αύξηση της πίεσης ανάλογα με το ύψος ενός ατόμου. Αυτό συμβαίνει διότι το αίμα πρέπει να κυκλοφορήσει σε όλο το σώμα και φυσικά στο εγκέφαλο. Αν ένας άνθρωπος είναι ψηλότερος, η καρδιά πρέπει να σπρώξει πιο δυνατά το αίμα προκειμένου να κάνει μια μεγαλύτερη διαδρομή και να εξασφαλιστεί ότι ο εγκέφαλος, ο οποίος βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του κυκλοφορικού συστήματος, θα έχει επαρκή ροή αίματος και οξυγόνου. Η καμηλοπάρδαλη της οποίας το κεφάλι απέχει αρκετά από την καρδιά χρειάζεται μια μέση αρτηριακή πίεση 200 mmHg για να υπερνικήσει τη βαρύτητα και να τροφοδοτείται το κεφάλι της με αίμα. Το ίδιο συμβαίνει και με τους ανθρώπους, η πίεση του αίματος εξαρτάται από την απόσταση μεταξύ της καρδιάς και της κορυφής της κεφαλής. Επιπλέον, οι ψηλοί άνθρωποι έχουν υψηλότερο κορμό και μεγαλύτερα πόδια, έτσι το αίμα πρέπει να κάνει μια μεγαλύτερη διαδρομή.

Μέχρι τώρα, οι ειδικοί δεν θεωρούν ότι το ύψος στους ενήλικες επηρεάζει αρκετά την αρτηριακή πίεση κι έτσι το φυσιολογικό ανώτατο όριο θεωρείται και για όλους το 120/80. Στα παιδιά όμως το ύψος σχετίζεται πιο στενά με την αρτηριακή πίεση.

Φύλο και ηλικία

Παρότι οι ανώτατες φυσιολογικές τιμές αφορούν και τα δύο φύλα, υπάρχει μια αξιοσημείωτη διαφορά της πίεσης μεταξύ ανδρών και γυναικών. Για παράδειγμα, στους άνδρες ηλικίας 20 ετών οι μέσες τιμές για τη συστολική είναι 120-130 mmHg και για τη διαστολική είναι 75-80 mmHg ενώ στις γυναίκες της ίδιας ηλικίας η συστολική είναι 110-120 mmHg και η διαστολική είναι 70-75 mmHg – δηλαδή υπάρχει μια διαφορά 10 μονάδων στη συστολική και 5 μονάδων στη διαστολική.

Επίσης έχει διαπιστωθεί ότι με το πέρασμα της ηλικίας η συστολική πίεση γίνεται υψηλότερη και αυτό συμβαίνει κυρίως στις γυναίκες. Στους άνδρες η πίεση αυξάνεται κατά 0,6-0,8 mmHg ανά έτος και στις γυναίκες κατά 0,33-0,5 mmHg ανά έτος. Έτσι οι διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα μειώνονται και προς τος τέλος της ζωής τελικά οι γυναίκες έχουν υψηλότερη πίεση. Η διαστολική αυξάνεται κι αυτή μέχρι την ηλικία των 50-60 ετών αλλά μετά παραμένει σταθερή ή πέφτει λίγο.

Ένας λόγος που ανεβαίνει η πίεση με το πέρασμα της ηλικίας είναι ότι ανεβαίνουν και τα κιλά των ανθρώπων με τις γυναίκες να παίρνουν τα περισσότερα.

Να σημειωθεί ότι στους ενήλικες, όπως δεν συνηθίζεται να υπάρχουν ξεχωριστοί πίνακες που λαμβάνουν υπόψη το ύψος, έτσι και δεν συνηθίζεται να υπάρχουν ξεχωριστοί πίνακες που λαμβάνουν υπόψη την ηλικία και το φύλο. Ωστόσο ο πίνακας 2 παρέχει περισσότερες λεπτομέρειες δείχνοντας τα ανώτατα όρια για την υπόταση, τη φυσιολογική πίεση, την προϋπέρταση και την υπέρταση ανά ηλικία ξεχωριστά για γυναίκες και άνδρες.

Πίνακας 2

Ηλικία Υπόταση Φυσιολογική Προϋπέρταση Υπέρταση
Σ Δ Σ Δ Σ Δ Σ Δ
17-19 < 90 < 60 <120 <85 <120 <80 <140 <89
20-24 < 90 < 60 <120 <79 <125 <82 <140 <85
25-29 < 90 < 60 <121 <80 <132 <83 <140 <88
30 – 34 < 90 < 60 <122 <81 <134 <85 <140 <90
35 – 39 < 90 < 60 <123 <82 <135 <86 <142 <91
40 – 44 < 90 < 60 <125 <83 <137 <87 <144 <92
45 – 49 < 90 < 60 <127 <84 <139 <88 <146 <93
50 – 54 < 90 < 60 <129 <85 <141 <89 <148 <94
55 – 59 < 90 < 60 <131 <86 <143 <90 <150 <95
60+ < 90 < 60 <134 <87 <146 <91 <153 <96

Όσον αφορά το υπερβολικό βάρος, αυτό φαίνεται πως αυξάνει σημαντικά την πίεση του αίματος. Σε μια ελληνική μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2015 και αφορούσε 1.249 φοιτητές επιστημών υγείας ηλικίας 19-30 ετών που επιλέχθηκαν τυχαία, η μέση τιμή της συστολικής πίεσης στους άνδρες ήταν 129/77 mmHg και στις γυναίκες ήταν 120/73. Στους άνδρες, υπέρταση είχε το 11% αυτών που είχαν κανονικό βάρος, το 36% αυτών που ήταν υπέρβαροι και το 66% όσων ήταν παχύσαρκοι. Στις γυναίκες τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 4,3%, 26% και 60% [1]. Από αυτά τα ποσοστά φαίνεται πόσο σημαντικό είναι να έχει κανείς φυσιολογικό βάρος. Το κάπνισμα δεν φάνηκε να έχει κάποια επίδραση σ’ αυτή τη μελέτη.

Πηγή: 1. Association of High Blood Pressure with Body Mass Index, Smoking and Physical Activity in Healthy Young Adults. 2. Worldwide trends in blood pressure from 1975 to 2015: a pooled analysis of 1479 population-based measurement studies with 19·1 million participants.

Δείτε επίσης