Όταν τα υπέρβαρα άτομα αντικαθιστούν τα επεξεργασμένα δημητριακά – όπως το λευκό ψωμί και τα ζυμαρικά – με προϊόντα ολικής αλέσεως, τρώνε λιγότερο, χάνουν βάρος και μειώνεται η φλεγμονή στο σώμα τους.
Αυτά είναι τα ευρήματα μιας τυχαιοποιημένης δανικής μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Gut από το Εθνικό Ινστιτούτο Τροφίμων του Τεχνικού Πανεπιστημίου της Δανίας. Ένας μεγάλος αριθμός άλλων ερευνητών από πανεπιστήμια και νοσοκομεία της Δανίας συνέβαλε στη μελέτη η οποία θεωρείται υψηλών προδιαγραφών.
Το ευεργετικό αποτέλεσμα της κατανάλωσης ολικών δημητριακών αντί ραφιναρισμένων είναι καλά τεκμηριωμένο π.χ. επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση τροφών ολικής αλέσεως μειώνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις.
Στην πιο ολοκληρωμένη μελέτη μέχρι σήμερα του είδους της, οι ερευνητές μελέτησαν την επίδραση της αντικατάστασης των εξευγενισμένων δημητριακών στη διατροφή – όπως είναι το λευκό ψωμί και τα ζυμαρικά. Η μελέτη περιελάμβανε 50 ενήλικες με κίνδυνο ανάπτυξης μεταβολικού συνδρόμου και δείχνει το γιατί τα δημητριακά ολικής αλέσεως είναι υγιή.
Οι 50 συμμετέχοντες στη μελέτη χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες. Μια ομάδα κατανάλωνε για οκτώ εβδομάδες μια διατροφή με περισσότερα προϊόντα δημητριακών ολικής άλεσης. Μετά από μια περίοδο έξι εβδομάδων όπου οι συμμετέχοντες τήρησαν την αρχική διατροφής τους, κατανάλωσαν μια διατροφή με λίγα δημητριακά ολικής αλέσεως για άλλες οκτώ εβδομάδες. Η άλλη ομάδα ολοκλήρωσε τη μελέτη με την αντίστροφη σειρά.
Πριν αρχίσει η μελέτη οι συμμετέχοντες κατανάλωναν 68 ± 45 γραμμάρια ολικών δημητριακών την ημέρα. Η διατροφή ολικής άλεσης παρείχε 179 ± 50 γραμμάρια και η διατροφή επεξεργασμένων προϊόντων παρείχε μόνο 13 ± 10 γραμμάρια. Η πρόσληψη φυτικών ινών ήταν αντίστοιχα 33 και 21 γραμμάρια. Η πρόσληψη γλουτένης ήταν και στις δύο περιπτώσεις η ίδια, στα 18 γραμμάρια την ημέρα.
Οι εξετάσεις αίματος έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες είχαν λιγότερη φλεγμονή στο σώμα τους όταν έτρωγαν δημητριακά ολικής αλέσεως.
Η φλεγμονή είναι η φυσική απόκριση του σώματος σε μια λοίμωξη, αλλά μερικοί άνθρωποι έχουν ελαφρώς αυξημένα επίπεδα φλεγμονής (τη λεγόμενη φλεγμονή χαμηλής ποιότητας), παρόλο που δεν υπάρχει μόλυνση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους υπέρβαρους. Σε υπέρβαρα άτομα, ένα αυξημένο επίπεδο (υποκλινικής) φλεγμονής μπορεί να οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
Σημαντική μείωση στη φλεγμονή
Η μελέτη έδειξε ότι οι συμμετέχοντες έτρωγαν λιγότερο όταν τα προϊόντα ολικής αλέσεως βρίσκονταν στο μενού – πιθανώς επειδή η κατανάλωσή τους προκαλεί μεγαλύτερο κορεσμό. Η διατροφή με τα περισσότερα επεξεργασμένα τρόφιμα είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του βάρους κατά περίπου 1 κιλό ενώ η διατροφή με τις ολικές τροφές διατήρησε το βάρος σταθερό. Επίσης η συστολική πίεση μειώθηκε κατά 2 μονάδες με τη διατροφή των ολικών τροφών.
Η μεγάλη διαφορά φάνηκε στην CRP (C αντιδρώσα πρωτεΐνη) νηστείας η οποία με τα περισσότερα ολικά δημητριακά μειώθηκε από 6,3±14,0 σε 4,2±6,8 κατά τη διάρκεια των οκτώ εβδομάδων (μονάδες μέτρησης σε mg/L). Αντίθετα με τα εξευγενισμένα τρόφιμα η CRP αυξήθηκε από 3,1±2.6 σε 5,0±5,8 μέσα σε οκτώ εβδομάδες.
Μείωση υπήρξε επίσης και σε άλλους δύο δείκτες φλεγμονής, τις ιντερλευκίνες IL-6 και IL-1β.
Η μελέτη δεν κατέγραψε μεγαλύτερη ευαισθησία απέναντι στην ινσουλίνη με τις ολικές τροφές ή διαφορά στη γλυκόζη νηστείας και στην γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη.
Οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα κοπράνων από τους συμμετέχοντες προκειμένου να εξετάσουν εάν οι διαφορετικοί τύποι διατροφής επηρέασαν τη σύνθεση των βακτηρίων του εντέρου. Συνολικά, η ανάλυση δεν έδειξε σημαντική αλλαγή στη σύνθεση των βακτηρίων του εντέρου.
Να σημειωθεί ότι οι ολικής αλέσεως τροφές είναι πλούσιες σε φυτικές ίνες που μεταβολίζονται από τα βακτήρια του εντέρου σε λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας τα οποία έχουν συνδεθεί με την έκκριση ορισμένων ορμονών.
