Τα οφέλη των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων που βρίσκονται στα ψάρια έχουν τεκμηριωθεί σε πολλές μελέτες που έδειξαν ότι η πρόσληψη ΕΡΑ και DHA (εικοσαπεντανοϊκό οξύ και δοκοσαεξανοϊκό οξύ) σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου.
Τα ΕΡΑ και DHA ρίχνουν τα τριγλυκερίδια και κάνουν λιγότερο επικίνδυνη την κακή χοληστερόλη. Επίσης, προσφέρουν μια εναλλακτική προσέγγιση στη διαχείριση της αρτηριακής πίεσης.
Πολλές καρδιαγγειακές κλινικές δοκιμές έχουν χρησιμοποιήσει δόσεις άνω των 3 γραμμαρίων EPA και DHA. Τα συμπληρώματα ιχθυελαίων συνιστώνται επίσης επειδή είναι πιο καθαρά (π.χ. δεν περιέχουν υδράργυρο) και είναι ευκολότερο να καταναλωθούν.
Μια μετα-ανάλυση 70 τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών στις οποίες υπήρχε μέση πρόσληψη EPA και DHA περίπου 4 γραμμάρια την ημέρα έδειξε μείωση της συστολικής πίεσης κατά 4,5 mmHg και μείωση της διαστολικής πίεσης κατά 3,0 mmHg. Αυτή η επίδραση είναι παρόμοια με άλλες διατροφικές παρεμβάσεις όπως ο περιορισμός του αλκοόλ και του αλατιού.
Μια δοσολογία 4 γραμμαρίων -η οποία βέβαια δεν είναι μικρή- μειώνει τη συγκέντρωση των τριγλυκεριδίων στο αίμα. Επίσης, τα ωμέγα-3 των ψαριών κάνουν λιγότερο αθηρογόνα την LDL-χοληστερόλη αυξάνοντας το μέγεθος των λιποπρωτεϊνών.
Να σημειωθεί ότι μια μελέτη βρήκε πως ο λιναρόσπορος που περιέχει ένα άλλο ωμέγα-3 λιπαρό, το α-λινολενικό οξύ, έχει σημαντικές αντιυπερτασικές ιδιότητες. Η μελέτη αυτή αφορούσε 110 άτομα με υπέρταση τα οποία χωρίστηκαν σε δύο ομάδες που ακολούθησαν παρόμοια διατροφή με τη διαφορά ότι η μία ομάδα κατανάλωνε λιναρόσπορο ενώ η άλλη όχι. Η ομάδα του λιναρόσπορου έτρωγε καθημερινά 30 γραμμάρια από διάφορες τροφές. Μετά από έξι μήνες, η συστολική πίεση μειώθηκε 15 mmHg και η διαστολική μειώθηκε 8 mmHg. Αυτή η μείωση είναι η μεγαλύτερη που έχει παρατηρηθεί λόγω κατανάλωσης μιας συγκεκριμένης τροφής.
Δεν είναι σαφές πως τα ωμέγα-3 των ψαριών ασκούν τα καρδιοπροστατευτικά τους αποτελέσματα και ρίχνουν την πίεση του αίματος. Ένας τρόπος μπορεί να είναι μέσω της ενσωμάτωσής τους στις κυτταρικές μεμβράνες κάτι που μπορεί να βελτιώνει την ενδοθηλιακή λειτουργία -ως γνωστόν η καλή λειτουργία του ενδοθηλίου είναι απαραίτητη για τη σωστή ρύθμιση της πίεσης.
Ορισμένοι ερευνητές λαμβάνουν υπόψη το λεγόμενη “Δείκτη Ωμέγα-3” ο οποίος δείχνει το ποσοστό των ΕΡΑ και DHA που υπάρχει στις μεμβράνες των κυττάρων. Ο δείκτης αντανακλά την περιεκτικότητα των μεμβρανών των ερυθρών αιμοσφαιρίων σε ΕΡΑ και DHA, κάτι που αντιπροσωπεύει την μακροχρόνια λήψη των ωμέγα-3.
Μια τιμή του δείκτη κάτω από 4% συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου ενώ μια τιμή πάνω από 8% είναι καρδιοπροστατευτική. Στις ΗΠΑ οι τιμές κυμαίνονται στο 4-6% ενώ στην Ιαπωνία όπου καταναλώνονται περισσότερα ψάρια ο δείκτης είναι είναι περίπου 9%. Πρόσληψη 1,8 γραμμάρια EPA και DHA την ημέρα για πέντε μήνες οδηγεί σε τιμές πάνω από 9%.
Δεν υπάρχουν σημαντικές παρενέργειες από την κατανάλωση ιχθυελαίων μέχρι 3-4 γραμμάρια την ημέρα. Ωστόσο, συνιστάται προσοχή εάν η δοσολογία των ΕΡΑ και DHA είναι πάνω από 3 γραμμάρια την ημέρα. Τα πολλά ωμέγα-3 δεν πρέπει να συνδυαστούν με ασπιρίνη ή αντιπηκτικά (π.χ. βαρφαρίνη), λόγω κινδύνου εμφάνισης αυξημένη αιμορραγίας.
Πηγή: Role of Dietary Omega-3 Fatty Acids in Hypertension, 2017.
