Τον Απρίλιο του 2015, τρεις σημαντικοί Αμερικανοί ερευνητές, ο James Hill, ο Steven Blair και ο Gregory Hand ανακοίνωσαν μέσω ενός άρθρου τους στο περιοδικό British Journal of Sports Medicine τη δημιουργία ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που ονόμασαν Global Energy Balance Network (GEBN) [1]. Στο τέλος του άρθρου ανέφεραν τις πηγές χρηματοδότησής τους, και μεταξύ άλλων, είχαν λάβει ένα “εκπαιδευτικό δώρο” από την Coca-Cola.
O GEBN είχε σκοπό να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τη σημασία που παίζει η άσκηση στο υγιές σωματικό βάρος. Πρόεδρος ήταν ο James Hill καθηγητής στο University of Colorado School of Medicine και αντιπρόεδρος ο Steven Blair καθηγητής άσκησης και επιδημιολογίας στο University of South Carolina. Ο Gregory Hand ήταν κοσμήτορας του West Virginia University School of Public Health. Η ομάδα ήθελε να προωθήσει την ιδέα ότι για την παχυσαρκία φταίει κυρίως η καθιστική ζωή και λιγότερο η κακή διατροφή.
Σε ένα βίντεο που κυκλοφόρησε ευρέως, ο Blair έκανε κριτική στα μίντια που κατηγορούσαν τα φαστφουντάδικα και τα σακχαρούχα αναψυκτικά για την παχυσαρκία. Δεν υπήρχαν ουσιαστικά αποδεικτικά στοιχεία ότι αυτή ήταν η πραγματική αιτία. Για τον ίδιο, η καθιστική ζωή ήταν ο σημαντικότερος παράγων.
Στην ιστοσελίδα του Global Energy Balance Network η σύσταση ήταν ο συνδυασμός περισσότερης σωματικής άσκησης και τροφής. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον Hill, το “τρώτε λιγότερο” δεν ήταν ποτέ ένα μήνυμα αποτελεσματικό. Το μήνυμα έπρεπε να είναι “κινηθείτε περισσότερο και τρώτε πιο έξυπνα”. Ο οργανισμός είχε επίσης ξεκινήσει μια καμπάνια στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, στο Facebook και το Twitter, προωθώντας την άσκηση ως λύση για τις χρόνιες παθήσεις και την παχυσαρκία, παραμένοντας εν πολλοίς σιωπηλός για τη διατροφή.
Steven Blair, James Hill, Gregory Hand.
O GEBN υποτίθεται πως ήταν ανεξάρτητος αλλά η ιστοσελίδα του ανέφερε ως έδρα την Coca-Cola στην Ατλάντα και επιπλέον η εταιρεία ήταν καταχωρημένη ως διαχειριστής του website.
Τον Αύγουστο του 2015, η εφημερίδα New York Times έκανε γνωστό ότι η Coca Cola είχε δώσει 1 εκατομμύριο δολάρια στο University of Colorado Foundation, ποσό που πήγαινε στο Πανεπιστήμιο προκειμένου να υποστηρίξει την επιστημονική έρευνα του GEBN. Τα λεφτά είχαν δοθεί το 2014 να να βοηθήσουν την ίδρυση του οργανισμού. Δεν άργησε να αποκαλυφθεί ότι Coca Cola είχε προσλάβει ακαδημαϊκούς του οποίους είχε χρηματοδοτήσει και στο παρελθόν.
Το Associated Press δημοσίευσε μια ανταλλαγή μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μεταξύ του GEBN και ενός εκτελεστικού στελέχους της Coca-Cola, της μικροβιολόγου Rhona Applebaum, που έδειχναν ότι η εταιρεία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ομάδας. Διάλεξε τους ηγέτες της, επεξεργάστηκε τη δήλωση αποστολής του οργανισμού και πρότεινε το περιεχόμενο της ιστοσελίδας του. Έθεσε επίσης ως όραμα για την ομάδα να έρχεται αντιμέτωπη με τη «δραματική ρητορική» των «εξτρεμιστών της δημόσιας υγείας».
Σε ένα από τα email, o Hill έγραφε: “Θέλω να βοηθήσω την εταιρεία σας να αποφύγει την εικόνα ότι είναι ένα πρόβλημα στη ζωή των ανθρώπων και να υποστηρίξω την ύπαρξη μιας εταιρείας που φέρνει σημαντικά και διασκεδαστικά πράγματα”. Ο Hill πρότεινε να γίνει μια μελέτη που θα βοηθούσε την Coca-Cola να εστιάσει την ευθύνη για την παχυσαρκία στην έλλειψη άσκησης και κάλεσε την εταιρεία να πληρώσει γι’ αυτή τη μελέτη. “Θα είναι μια πολύ μεγάλη και δαπανηρή μελέτη, αλλά θα μπορούσε να αλλάξει το παιγνίδι”, έγραψε. “Χρειαζόμαστε αυτή τη μελέτη να γίνει”.
Απαντώντας σε αίτημα που υποβλήθηκε στο πλαίσιο του νόμου, το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας αποκάλυψε ότι ο Blair, το οποίου οι περίπου 700 δημοσιεύσεις για 25 χρόνια έχουν διαμορφώσει μεγάλο μέρος των δημόσιων συστάσεων για τη φυσική δραστηριότητα, είχε λάβει από το 2008 πάνω από 3,5 εκατομμύρια δολάρια χρηματοδότηση από την Coca Cola για την επιστημονική του έρευνα. Ο Hill, από τους κορυφαίος ειδικούς για τη παχυσαρκία και την άσκηση, είχε χρηματοδοτηθεί με 550,000 δολάρια.
Καθώς υπήρχαν πιέσεις για μεγαλύτερη διαφάνεια, τον Αύγουστο του 2015, ο διευθύνων σύμβουλος της Coca Cola, Muhtar Kent, έκανε δημοσίως γνωστό ότι η εταιρεία είχε δαπανήσει περίπου 120 εκατομμύρια δολάρια από το 2010 και μετά για να χρηματοδοτήσει μεγάλες ιατρικές ομάδες που ασχολούνται με την επιδημία παχυσαρκίας. Μεταξύ των παραληπτών ήταν η American Academy of Pediatrics [Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής] η οποία δέχτηκε 3 εκατομμύρια δολάρια για να ξεκινήσει την ιστοσελίδα healthchildren.org και η Academy of Nutrition and Dietetics [Ακαδημία Διατροφής και Διαιτολογίας], η μεγαλύτερη ομάδα διαιτολόγων στις ΗΠΑ, η οποία έλαβε 1,7 εκατομμύρια δολάρια. Μετά την αποκάλυψη, οι δύο αυτοί οργανισμοί δήλωσαν ότι τερματίζουν τις σχέσεις τους με την Coca-Cola.
Το GEBN δεν ήταν τίποτα άλλο παρά “αχυράνθρωπος” της Coca-Cola, σύμφωνα με την Marion Nestle, συγγραφέα του βιβλίου Soda Policy και καθηγήτρια διατροφής και δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Η ατζέντα της Coca-Cola ήταν σαφής: να προκαλέσει σύγχυση στην επιστήμη και να απομακρύνει την προσοχή του κοινού από την διατροφική πρόσληψη. Η Nestle παρομοίασε την τακτική της Coca Cola με αυτήν των καπνοβιομηχανιών. Πρώτα επιτίθενται στην επιστήμη και μετά χρηματοδοτούν κοινότητες.
Τελικά το GEBN διαλύθηκε εντός τριών μηνών αφότου οι New York Times έκαναν την αποκάλυψη. Το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο επέτρεψε το «δώρο» ύψους 1 εκατομμυρίου δολαρίων στην εταιρεία. O Hill παραιτήθηκε από την ηγετική του θέση σε κέντρο ευεξίας, στο University of Colorado. Ο Gregory Hand παραιτήθηκε από τη θέση του κοσμήτορα της Σχολή Δημόσιας Υγείας της Δυτικής Βιρτζίνια. Η Rhona Applebaum συνταξιοδοτήθηκε στα 61 της χρόνια. Ο Steven Blair έχει αποσυρθεί από από την ενεργή ακαδημαϊκή ζωή αν και συνεχίζει να δίνει διαλέξεις για το ρόλο της άσκησης στην παχυσαρκία και για τις άλλες αιτίες της.
Πηγές: 1. Energy balance: a crucial issue for exercise and sports medicine. 2. Coca-Cola Funds Scientists Who Shift Blame for Obesity Away From Bad Diets.
