Μια μελέτη σε ποντίκια βρήκε ότι οι διαλυτές φυτικές ίνες (ινουλίνη), αλλά όχι οι αδιάλυτες (κυτταρίνη), προστατεύουν από το μεταβολικό σύνδρομο και την παχυσαρκία που συνεπάγεται μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά.
Η κατανάλωση διαλυτών φυτικών ινών μπορεί να αποτρέψει την παχυσαρκία, το μεταβολικό σύνδρομο και τις δυσμενείς αλλαγές στο έντερο διότι προάγει την ανάπτυξη των καλών βακτηρίων στο παχύ έντερο, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell Host & Microbe από ερευνητές του Georgia State University.
Οι φυτικές ίνες είναι θρεπτικές ουσίες που ακόμα δεν είναι πλήρως κατανοητό πως βοηθούν το ανθρώπινο σώμα. Στο λεπτό αλλά κυρίως στο παχύ έντερο, ορισμένες φυτικές ίνες ζυμώνονται (δηλαδή μεταβολίζονται) από τα βακτήρια που υπάρχουν εκεί και παράγονται ορισμένα κορεσμένα λιπαρά οξέα βραχεία αλύσου (οξικό οξύ, προπιονικό οξύ και βουτυρικό οξύ). Αυτά τα λιπαρά παίζουν στη συνέχεια ρόλο στην ανθρώπινη υγεία τρέφοντας το έντερο και επενεργώντας στο υπόλοιπο σώμα π.χ. έχει βρεθεί ότι μειώνουν την όρεξη.
Παραδοσιακά οι φυτικές ίνες διαχωρίζονται με βάση τη διαλυτότητά τους στο νερό, έτσι χωρίζονται σε διαλυτές και μη διαλυτές φυτικές ίνες. Πιο πρόσφατα, ο διαχωρισμός γίνεται σε αυτές που ζυμώνονται από τα βακτήρια και σε αυτές που δεν ζυμώνονται.
Μια από τις ζυμώσιμες φυτικές ίνες είναι η ινουλίνη που υπάρχει σε πολλές φυτικές πηγές και κυρίως στο κιχώριο (chicory) ένα είδος ραδικιού. Περιέχεται στα κρεμμύδια, τα σπαράγγια, την μπανάνα, την αγγινάρα, το σκόρδο, τον ηλίανθος, το πράσο κ.α.
Η ινουλίνη είναι ένα πρεβιοτικό, δηλαδή αποτελεί τροφή των προβιοτικών (καλών) βακτηρίων του εντέρου. Περνά ανεπηρέαστη από το λεπτό έντερο, χωρίς να υφίσταται υδρόλυση από τα διάφορα ένζυμα, με αποτέλεσμα να φτάνει ανέφικτη στο παχύ έντερο, όπου υπόκειται σε ζύμωση. Διατίθεται στην αγορά και ως διατροφικό συμπλήρωμα.
Η ινουλίνη αλλάζει το μικροβίωμα
Στην παρούσα μελέτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι εμπλουτίζοντας τη διατροφή των ποντικών με τη ζελατινοειδή ινουλίνη, το αποτέλεσμα ήταν να αναχαιτιστεί το μεταβολικό σύνδρομο που προκαλείται από μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι αυτό συμβαίνει μέσω αλλαγών στην εντερική χλωρίδα (μικροβίωμα) των ποντικιών.
Το μεταβολικό σύνδρομο συνδέεται με την παχυσαρκία, περιλαμβάνοντας αυξημένη αρτηριακή πίεση, υψηλό σάκχαρο στο αίμα, περίσσεια σωματικού λίπους γύρω από τη μέση, υψηλά τριγλυκερίδια και χαμηλή “καλή” χοληστερόλης (HDL). Όταν αυτές οι συνθήκες συμβαίνουν μαζί, αυξάνουν τον κίνδυνο ενός ατόμου για καρδιακή νόσο, εγκεφαλικό επεισόδιο και διαβήτη τύπου 2.
Η παχυσαρκία και το μεταβολικό σύνδρομο σχετίζονται με μεταβολές στο μικροβίωμα του εντέρου. Οι σύγχρονες αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, και ιδιαίτερα η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών που δεν περιέχουν φυτικές ίνες, πιστεύεται ότι επηρεάζουν τη μικροβιακή χλωρίδα και συμβάλλουν στην αύξηση χρόνιων φλεγμονωδών νόσων, συμπεριλαμβανομένου του μεταβολικού συνδρόμου.
Μελέτες έχουν βρει ότι μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και χαμηλή σε φυτικές ίνες καταστρέφει το μικροβίωμα του εντέρου, μειώνει την παραγωγή επιθηλιακών κυττάρων που καλύπτουν το έντερο και κάνει τα βακτήρια του εντέρου να εισβάλλουν στα εντερικά επιθηλιακά κύτταρα.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι η ινουλίνη αποκαθιστά την υγεία του εντέρου και προστατεύει τα ποντίκια από το μεταβολικό σύνδρομο που προκαλείται από τα πολλά λιπαρά. Αυτό συμβαίνει διότι βελτιώνεται η σύνθεση της εντερικής χλωρίδας και αυξάνεται η παραγωγή εντερικών επιθηλιακών κυττάρων. Αιτία πίσω από αυτό είναι η παραγωγή της πρωτεΐνης ιντερλευκίνη-22 (IL-22) που εμποδίζει τα βακτήρια να εισβάλλουν στα επιθηλιακά κύτταρα του εντέρου.
“Διαπιστώσαμε ότι ο χειρισμός της περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, ιδιαίτερα με την προσθήκη ζυμώσιμων φυτικών ινών, προστατεύει από το μεταβολικό σύνδρομο”, δήλωσε ο Andrew Gewirtz, καθηγητής στο Ινστιτούτο Βιοϊατρικών Επιστημών στο Georgia State. “Αυτή η μελέτη αποκάλυψε ότι ο ειδικός μηχανισμός που χρησιμοποιείται για την αποκατάσταση της υγείας του εντέρου και την καταστολή της παχυσαρκίας και του μεταβολικού συνδρόμου είναι η επαγωγή της έκφρασης της IL-22. Τα αποτελέσματα αυτά συμβάλλουν στην κατανόηση των μηχανισμών που υποκινούν την παχυσαρκία που προκαλείται από τη διατροφή και προσφέρουν πληροφορίες για το πώς μπορούν οι ζυμώσιμες φυτικές ίνες να προωθήσουν την καλύτερη υγεία”.
Για τέσσερις εβδομάδες, οι ερευνητές τροφοδοτούσαν ποντίκια α) με μια τροφή που βασίζονταν στα δημητριακά β) μια τροφή υψηλή σε λιπαρά και χαμηλή σε φυτικές ίνες (με περιεκτικότητα 5% σε κυτταρίνη) ή γ) μια τροφή υψηλή σε λιπαρά και υψηλή σε φυτικές ίνες (είτε ζυμώσιμες με ινουλίνη είτε αδιάλυτες με κυτταρίνη).
Διαπιστώθηκε ότι η διατροφή που περιελάμβανε την ινουλίνη επέφερε μείωση της παχυσαρκίας στα ποντίκια η οποία προκλήθηκε από την κατανάλωση των πολλών λιπαρών. Επίσης, ο εμπλουτισμός της διατροφής με ινουλίνη μείωσε σημαντικά τα επίπεδα χοληστερόλης το αίμα των ποντικιών και απέτρεψε σε μεγάλο βαθμό τη δυσγλυκαιμία (υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα). Οι ερευνητές βρήκαν ότι οι αδιάλυτες φυτικές ίνες (κυτταρίνη) είχαν μόνο μέτρια θετική επίδραση στην παχυσαρκία και την δυσγλυκαιμία.
Επιπλέον, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα ποντίκια που μετέβησαν από μια διατροφή με βάση τα δημητριακά σε μια διατροφή με πολλά λιπαρά παρουσίασαν απώλεια μάζας του παχέος εντέρου. Αυτό πιστεύεται ότι συμβάλλει στη χαμηλού βαθμού φλεγμονή και στο μεταβολικό σύνδρομο. Όταν τα ποντίκια άρχισαν πάλι να ακολουθούν τη διατροφή που είχε ως βάση τα δημητριακά, η μάζα του παχέος εντέρου αποκαταστάθηκε πλήρως.
Πηγή: Fiber-Mediated Nourishment of Gut Microbiota Protects against Diet-Induced Obesity by Restoring IL-22-Mediated Colonic Health. Cell Host & Microbe, 2018; 23 (1): 41 DOI: 10.1016/j.chom.2017.11.003
