Από την Κάλλια Θ. Γιαννιτσοπούλου
Κλινική διαιτολόγο – διατροφολόγο, ΜSc, MBA, SRD
Το σπανάκι είναι ένα πράσινο, φυλλώδες λαχανικό που είναι οικονομικό και προσιτό για όλους. Είναι πλούσια πηγή μετάλλων, βιταμινών και φυτοθρεπτικών ουσιών. Όλα αυτά μαζί καθιστούν το σπανάκι πολύ ευεργετικό για πολλές ζωτικές διαδικασίες. Λόγω των πολλών διατροφικών πλεονεκτημάτων που προκύπτουν καταναλώνοντας αυτό το λαχανικό, συνιστάται η παρουσία του σε εβδομαδιαία βάση στο τραπέζι μας.
Το σπανάκι έχει χρησιμοποιηθεί από διάφορους πολιτισμούς σε όλη την ιστορία, κυρίως στη Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και τη Νοτιοανατολική Ασία. Μπορεί να ενσωματωθεί αρκετά εύκολα σε πολλές δίαιτες.
Οφέλη για την υγεία
Το σπανάκι αποτελείται κυρίως από 91,4% νερό, 3,6% υδατάνθρακες και 2,9% πρωτεΐνες. Προσδίδει μόνο 23 θερμίδες ανά 100 γραμμάρια. Περιέχει αρκετές φυτικές ίνες. Αποτελεί μια εξαιρετική πηγή πολλών βιταμινών και μετάλλων, όπως η βιταμίνη Κ1, η βιταμίνη C, το φολικό οξύ, ο σίδηρος και το ασβέστιο. Γενικά το σπανάκι είναι ένα εξαιρετικά πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά λαχανικό, ενώ αντίθετα πολύ χαμηλό σε θερμίδες.
Βελτιώνει την όραση. Το σπανάκι είναι πλούσια πηγή βήτα-καροτίνης και λουτεΐνης που είναι ευεργετικά για την όραση. Το βήτα-καροτένιο παρέχεται στα μάτια, όταν το σπανάκι είναι μαγειρεμένο. Μπορεί να αποτρέψει ανεπάρκειες της βιταμίνης Α, φαγούρα, οφθαλμικά έλκη και ξηροφθαλμία. Αυτό οφείλεται επίσης σε μερικές από τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του σπανακιού, οι οποίες μπορούν να μειώσουν το πρήξιμο ή τον ερεθισμό στα μάτια.
Νευρολογικά οφέλη. Αρκετά συστατικά του σπανακιού, όπως το κάλιο, το φολικό οξύ και διάφορα αντιοξειδωτικά είναι γνωστό ότι παρέχουν νευρολογικά οφέλη στους ανθρώπους που τα καταναλώνουν τακτικά. Το φολικό οξύ είναι μειωμένο όταν υπάρχει νόσος Αλτσχάιμερ, οπότε το σπανάκι είναι μια πολύ καλή ιδέα για τους ανθρώπους που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο νευρικής ή γνωσιακής παρακμής. Το κάλιο αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας του εγκεφάλου και έχει συνδεθεί με αυξημένη ροή αίματος προς τον εγκέφαλο και αυξημένη γνώση, συγκέντρωση και νευρική δραστηριότητα.
Αρτηριακή πίεση. Το σπανάκι έχει υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο και χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο. Αυτή η σύνθεση είναι πολύ ευεργετική για τους ασθενείς με υψηλή αρτηριακή πίεση, καθώς το κάλιο μειώνει και το νάτριο αυξάνει την αρτηριακή πίεση. Το φολικό οξύ που υπάρχει στο σπανάκι συμβάλλει επίσης στη μείωση της υπέρτασης και χαλαρώνει τα αιμοφόρα αγγεία διατηρώντας παράλληλα τη σωστή ροή του αίματος.
Ενισχύει τους μύες. Ένα συστατικό του σπανακιού, στο συνένζυμο Q10, το οποίο είναι ένα αντιοξειδωτικό, παίζει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των μυών. Το συνένζυμο Q10 συστήνεται για την πρόληψη και θεραπεία των καρδιαγγειακών παθήσεων.
Βιταμίνη Κ. Το σπανάκι είναι μια καλή πηγή βιταμίνης Κ1 που συμβάλει στην πήξη του αίματος. Εκτός από αυτό, άλλα μέταλλα όπως το μαγγάνιο, ο χαλκός, το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος συμβάλλουν στη δημιουργία δυνατών οστών.
Ενεργεί κατά του έλκους. Έχει βρεθεί ότι το σπανάκι και κάποια άλλα λαχανικά, έχουν την ικανότητα να προστατεύουν την βλεννογόνο μεμβράνη του στομάχου, μειώνοντας την εμφάνιση γαστρικών ελκών.
Κατά της αθηροσκλήρωσης. Μια χρωστική ουσία που ονομάζεται λουτεΐνη, η οποία βρίσκεται στο σπανάκι έχει φανεί σε ορισμένες μελέτες ότι μειώνει την εμφάνιση της αθηροσκλήρωσης, καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων.
Μειώνει την φλεγμονή. Υπάρχουν αντιφλεγμονώδεις ενώσεις που βρίσκονται στο σπανάκι το οποίο είναι ένα από τα πιο ισχυρά λαχανικά όταν πρόκειται να μειώσει τη φλεγμονή σε όλο το σώμα. Αυτό σημαίνει προστασία της καρδιάς, μείωση της πιθανότητας εμφάνισης καρκίνου καρκίνου και άλλων ασθενειών.
Αντικαρκινικά συστατικά. Το σπανάκι έχει διάφορα σημαντικά συστατικά που θεωρούνται αντικαρκινικά. Συστατικά όπως το φολικό οξύ, η τοκοφερόλη και η χλωροφυλλίνη δρουν μέσω διαφορετικών μηχανισμών για την προστασία των ασθενών που πάσχουν από καρκίνο. Πρόσφατη μελέτη βρήκε ότι το σπανάκι είναι αποτελεσματικό έναντι του επιθετικού καρκίνου του προστάτη και αυτό έχει συνδεθεί με εποξυξανθοφύλλες, τα οποία είναι μοναδικά καροτενοειδή μαζί με νεοξανθίνη και βιλαξαξανίνη, τα οποία φαίνεται να μειώνουν την ογκολογική δραστηριότητα.
Προστατεύει το δέρμα. Τα φυτοθρεπτικά συστατικά και οι χρωστικές προστατεύουν το δέρμα από τις βλαβερές ακτίνες του ήλιου.
Τρόποι κατανάλωσης. Το σπανάκι μπορεί να καταναλωθεί ωμό ως μέρος σαλατών ή μπορεί να μαγειρευτεί. Οι συνταγές στις οποίες μπορείτε να προβείτε και να γευτείτε την πλούσια γεύση αυτού του μοναδικού λαχανικού είναι πάρα πολλές, οι πιο αγαπημένες όλων μας, όμως σίγουρα είναι η περίφημη σπανακόπιτα, το σπανακόρυζο, κάποια ίσως ομελέτα με σπανάκι και άλλες πολλές που μπορείτε να βρείτε και να τις ταιριάξετε στα δικά σας γούστα. Προσθέστε λοιπόν, αυτή τη σούπερ τροφή γεμάτη με θρεπτικά συστατικά στο διατροφικό σας πρόγραμμα και βελτιώστε την υγεία σας.
H Κάλλια Θ. Γιαννιτσοπούλου είναι υπεύθυνη του Επιστημονικού Διαιτολογικού Κέντρου ΄Σώμα Υγιές’
www.somaygies.gr
