Είναι παλιό γνωμικό ότι το παιδί γερνάει τη γυναίκα πρόωρα. Γιατί όχι; Όταν μια γυναίκα μείνει έγκυος, το σώμα της υφίσταται τεράστια μεταμόρφωση. Αυξάνει το βάρος και ο ρυθμός του μεταβολισμού. Ο παλμός της επιταχύνεται. Η μήτρα επεκτείνεται και πιέζει τα γύρω όργανα και αιμοφόρα αγγεία. Τα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης φτάνουν σε υψηλά επίπεδα. Ο όγκος της γκρίζας ύλης στον εγκέφαλo συρρικνώνεται.
Ενώ αυτές οι αλλαγές είναι απαραίτητες για τον τοκετό, μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα αργότερα στη ζωή. Μια μεγαλύτερη κυτταρική διαίρεση σημαίνει μεγαλύτερη κυτταρική βλάβη. Ο υψηλός μεταβολισμός που απαιτείται για την εγκυμοσύνη και το θηλασμό αυξάνει το οξειδωτικό στρες, που πιστεύεται ότι επιταχύνει τη γήρανση. Η οικοδόμηση των οστών του μωρού εξαντλεί το ασβέστιο της μητέρας. Η φιλοξενία ενός “άλλου” οργανισμού αναγκάζει το σώμα της να καταστείλει το ανοσοποιητικό του σύστημα, αλλάζοντας την αντίδραση στις λοιμώξεις. Το ψυχολογικό στρες μπορεί επίσης να είναι μια αιτία.
Δεν πρέπει λοιπόν να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι μερικές μελέτες έχουν συνδέσει τον τοκετό με μειωμένο προσδόκιμο ζωής. Μια μελέτη το 2007 με πληθυσμιακά στοιχεία από τα τέλη του 19ου αιώνα στη Γιούτα των ΗΠΑ βρήκε συσχέτιση μεταξύ του αριθμού των παιδιών μιας γυναίκας και της θνησιμότητάς της. Μια άλλη μελέτη το 2006 για τις γυναίκες στην αγροτική Πολωνία συνέδεσε επίσης τα περισσότερα παιδιά με μικρότερη διάρκεια ζωής.
Ωστόσο υπάρχουν και στοιχεία που δείχνουν προς την άλλη κατεύθυνση, ότι τα παιδιά αναζωογονούν μια γυναίκα και παρατείνουν τη διάρκεια ζωής της, ιδιαίτερα όταν μια εγκυμοσύνη επιτυγχάνεται σε μεγάλη ηλικία. Για παράδειγμα:
- Το 2015 μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον Thomas Perls, διευθυντή της New England Centenarian Study, διαπίστωσε ότι οι γυναίκες στις ΗΠΑ και στη Δανία που είχαν παιδί μετά την ηλικία των 40 ετών είχαν τέσσερις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να ζήσουν μέχρι τα 100.
- Ιστορικές μελέτες των χωρικών Sami και των οικογενειών Amish συσχέτισαν την ύπαρξη παιδιών που γεννήθηκαν σε μεταγενέστερη ηλικία και τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής.
- Μια μελέτη, το 2009, που βασίστηκε σε ολλανδικά αρχεία από το 1850 έως το 2000, διαπίστωσε ότι η αυξημένη γονιμότητα συνδέεται με την αυξημένη επιβίωση.
- Μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2016 για έναν αγροτικό πληθυσμό γυναικών των Μάγια στη Γουατεμάλα, διαπίστωσε ότι οι γυναίκες που είχαν μεγαλύτερο αριθμό επιζώντων παιδιών είχαν μεγαλύτερα τελομερή.
- Ερευνητές από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο του Ισραήλ πρότειναν σε μια ανασκόπησή τους, το 2015, ότι η εγκυμοσύνη μπορεί να έχει αναζωογονητικό αποτέλεσμα, τουλάχιστον στις γυναίκες που έχουν παιδιά σε μεταγενέστερη ηλικία.
- Το 2010 μια μελέτη βρήκε ότι το συκώτι των ηλικιωμένων εγκύων ποντικών αναπαράγεται δύο φορές πιο γρήγορα από αυτό των μη εγκύων ομολόγων τους, και μάλιστα με μια εντελώς διαφορετική διαδικασία.
- Μελέτες που δημοσιεύθηκαν το 1994, το 2004 και το 2006, έδειξαν ότι οι έγκυες γυναίκες με διάγνωση σκλήρυνσης κατά πλάκας είχαν χαμηλότερο ρυθμό υποτροπής.
Το στρες της μητέρας και τα τελομερή
Τώρα, μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Human Reproduction υποδεικνύει ότι οι γυναίκες που γίνονται μαμάδες γηράσκουν πιο γρήγορα από τις συνομήλικές τους, σε κυτταρικό επίπεδο. Η ύπαρξη παιδιού ισοδυναμεί με 11 χρόνια γήρανσης.
Για τη μελέτη, οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο George Mason, Βιρτζίνια, εξέτασαν το μήκος των τελομερών σε δείγματα αίματος 2.000 Αμερικανίδων ηλικίας 20- 44 ετών και έκαναν μια εκπληκτική ανακάλυψη. Οι μητέρες είχαν κατά 4,2% μικρότερα τελομερή σε σχέση με τις γυναίκες που δεν είχαν παιδιά. Αυτό ίσχυε και όταν ελήφθησαν υπόψη διαφορές στην ηλικία, το βάρος και το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο.
“Καταγράψαμε περίπου 11 χρόνια επιταχυνόμενης κυτταρικής γήρανσης”, ανέφερε η Anna Pollack, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. Η Pollack υποθέτει ότι η πρόωρη γήρανση έχει σχέση με τα επίπεδα του άγχους που προκαλεί το μεγάλωμα ενός παιδιού και όχι η πράξη του τοκετού.
Τα τελομερή είναι δομές που βρίσκονται στο τέλος των χρωμοσωμάτων και προστατεύουν από την εκφύλιση του DNA – παρομοιάζονται με τις άκρες των κορδονιών. Κάθε φορά που ένα κύτταρο διαιρείται και προκύπτει ένα νέο κύτταρο, τα τελομερή μειώνονται λίγο σε μήκος και έτσι οι επιστήμονες θεωρούν ότι αποτελούν το βιολογικό ρολόι της γήρανσης των κυττάρων. Τα βραχύτερα τελομερή έχουν συνδεθεί με ένα φάσμα παθήσεων και υψηλότερης θνησιμότητας καθώς και με τα φυσικά σημάδια της γήρανσης όπως γκρίζες τρίχες.
Απαιτείται πάντως περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθεί η επιτάχυνση της κυτταρικής γήρανσης λόγω ύπαρξης παιδιών και να καθοριστεί η έκταση και η αιτία της.
