Σε εξέλιξη βρίσκεται η επιδημία ιλαράς σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και ορισμένοι πιστεύουν ότι το φαινόμενο έχει να κάνει με τη μείωση της εμπιστοσύνης του κοινού απέναντι στα εμβόλια.
Όπως αναφέρει το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), κατά την περίοδο 2016-2018 έχουν καταγραφεί περισσότερα από 20.000 περιστατικά και 57 θάνατοι σε όλη την Ευρώπη.
Στην Ελλάδα, την τελευταία εβδομάδα, οι επιστήμονες του ΚΕΕΛΠΝΟ κατέγραψαν 68 νέα κρούσματα ιλαράς, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό των προσβληθέντων σε 2.659, ενώ τρεις άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους. Ο αριθμός αυτός, ο οποίος αναμφισβήτητα είναι μεγάλος, κατατάσσει την Ελλάδα πολύ ψηλά και ειδικότερα στην 3η θέση σε όλη την Ευρώπη, η οποία έχει πληγεί και αυτή από την επιδημία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης Νοσημάτων (European Centre of Disease Prevention and Control, ECDC), οι «πρωταθλήτριες» χώρες με βάση τα κρούσματα της ιλαράς από τον Μάρτιο του 2017 έως τον Φεβρουάριο του 2018, είναι η Ιταλία, η Ρουμανία και η Ελλάδα
Σύμφωνα με την εβδομαδιαία επιδημιολογική έκθεση του ΚΕΕΛΠΝΟ, μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης παρατηρείται στη νότια Ελλάδα. Στη μεγάλη πλειονότητά τους, οι ασθενείς είναι άτομα ελληνικής υπηκοότητας (κυρίως, μικρά παιδιά από κοινότητες Ρομά και άτομα από το γενικό πληθυσμό κυρίως στην ηλικιακή ομάδα 25-44 ετών) που δεν έχουν ανοσία στην ιλαρά, μεταξύ των οποίων και επαγγελματίες υγείας που ήταν ανεμβολίαστοι ή ατελώς εμβολιασμένοι. Το ΚΕΕΛΠΝΟ αναμένει την εργαστηριακή επιβεβαίωση και άλλων κρουσμάτων το ερχόμενο διάστημα, και δεν αποκλείει την αύξηση και επέκταση των κρουσμάτων και σε άλλες γεωγραφικές περιοχές.
Συστήνεται ο εμβολιασμός με το μικτό εμβόλιο ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας (εμβόλιο MMR) των παιδιών, των εφήβων και των ενηλίκων που δεν έχουν εμβολιαστεί με τις απαραίτητες δόσεις. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, παιδιά, έφηβοι και ενήλικες που έχουν γεννηθεί μετά το 1970 και δεν έχουν ιστορικό νόσου πρέπει να είναι εμβολιασμένοι με 2 δόσεις εμβολίου για την ιλαρά.
Προτάσεις της Κομισιόν
Προτάσεις για την αντιμετώπιση της διστακτικότητας απέναντι στον εμβολιασμό και τη βελτίωση της εμβολιαστικής κάλυψης στην ΕΕ παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με αφορμή την έξαρση ιλαράς και την επανεμφάνιση άλλων νόσων που μπορούν να προληφθούν με εμβολιασμό.
Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), σε πολλές χώρες της ΕΕ παρατηρείται πρωτοφανής έξαρση ιλαράς και επανεμφάνιση άλλων νόσων, λόγω ανεπαρκούς εμβολιαστικής κάλυψης.
Σύμφωνα με την έκθεση του ECDC, το 2017 στην ΕΕ/ΕΟΧ παρατηρήθηκε αναζωπύρωση της ιλαράς και η πλειονότητα των περιπτώσεων εμφανίστηκαν σε μη εμβολιασμένα άτομα, ενώ το 37% των περιπτώσεων αφορούσαν παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών.
Η πρόταση της Επιτροπής καλεί τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν συγκεκριμένες δράσεις, μεταξύ των οποίων την υλοποίηση των εθνικών και/ή περιφερειακών προγραμμάτων εμβολιασμού έως το 2020, τα οποία θα περιλαμβάνουν έναν στόχο για επίτευξη εμβολιαστικής κάλυψης τουλάχιστον 95% για την ιλαρά, καθώς και την ορθή πληροφόρηση στο κοινό προκειμένου να καταπολεμηθούν οι μύθοι σχετικά με τα εμβόλια.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο εμβολιασμός σώζει από 1 έως 3 εκατομμύρια ζωές κάθε χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ υπολογίζεται ότι τα εμβόλια θα σώσουν, κατά την επόμενη δεκαετία, άλλα 25 εκατομμύρια άτομα.
Η μικρή εμπιστοσύνη στα εμβόλια
Να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα 1 στους 4 δεν πιστεύει ότι είναι ασφαλή, σύμφωνα με μελέτη που έγινε το 2016. Τα στοιχεία προέκυψαν από μια διεθνή επιστημονική μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό “EbioMedicine”, με επικεφαλής ερευνητές της Σχολής Υγιεινής & Τροπικής Ιατρικής και του Imperial College του Λονδίνου.
Οι ερευνητές, με τη βοήθεια του διεθνούς οργανισμού ερευνών WIN/Gallup International, ανέλυσαν δειγματοληπτικά τις απόψεις σχεδόν 66.000 ανθρώπων σε 67 χώρες, σχετικά με το κατά πόσο τα εμβόλια είναι ασφαλή, σημαντικά, αποτελεσματικά και συμβατά με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους. Φάνηκε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει την μεγαλύτερη έλλειψη εμπιστοσύνης και τον πιο έντονο σκεπτικισμό απέναντι στα εμβόλια (15,8%), ενώ την μικρότερη έλλειψη εμπιστοσύνης έχουν η ΝΑ Ασία (4,4%) και η Αφρική (7,4%).
Μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, πιο καχύποπτη απέναντι στα εμβόλια είναι η Γαλλία (το 41% των Γάλλων διαφωνούν ότι τα εμβόλια είναι ασφαλή). Το ποσοστό έλλειψης εμπιστοσύνης της Ελλάδας είναι 25%.
