Πολλά συνήθη συμπληρώματα βιταμινών και μετάλλων (π.χ. βιταμίνη D, ασβέστιο, βιταμίνη C, πολυβιταμίνες, β-καροτένιο και σελήνιο) δεν παρέχουν κάποιο όφελος στην υγεία αλλά ούτε είναι βλαβερά, υποδηλώνει μια ανασκόπηση που έγινε από ερευνητές στο St. Michael’s Hospital και στο University of Toronto, στον Καναδά. Για άλλα συμπληρώματα βιταμινών βρέθηκαν κάποια οφέλη για τα οποία όμως δεν υπήρχαν υψηλής ποιότητας δεδομένα.
Η ανασκόπηση έδειξε ότι το φυλλικό οξύ (βιταμίνη Β9) από μόνο του ή μαζί με ορισμένες άλλες βιταμίνες του συμπλέγματος Β μπορούν να μειώσουν την καρδιαγγειακή νοσηρότητα.
Στις ΗΠΑ το 52% του πληθυσμού λαμβάνει διατροφικά συμπληρώματα. Πολυβιταμίνες λαμβάνει το 31% του πληθυσμού, βιταμίνη D το 19%, ασβέστιο το 14% και βιταμίνη C το 12%. Στην Ευρώπη επίσης ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων αγοράζει συμπληρώματα βιταμινών κυρίως στις βόρειες χώρες. Τα υψηλότερα ποσοστά είναι στη Δανία (51% για τους άνδρες και 65,8% για τις γυναίκες και τα χαμηλότερα στην Ελλάδα (2,0% για τους άνδρες και 6,7% για τις γυναίκες).
Παρά την υψηλή χρήση των διατροφικών συμπληρωμάτων από το ευρύ κοινό, δεν υπάρχει γενική συμφωνία σχετικά με το αν μεμονωμένες βιταμίνες και μέταλλα ή οι συνδυασμοί τους πρέπει να λαμβάνονται για την πρόληψη ή τη θεραπεία της καρδιαγγειακής νόσου. Μόνο η Καναδική Εταιρεία Καρκίνου συνιστά συμπλήρωμα για τη βιταμίνη D (1.000 IU) για το φθινόπωρο και το χειμώνα.
Αντί για συμπληρώματα, συνιστάται από τους ειδικούς η κατανάλωση μιας υγιεινής διατροφής Η πρόσφατη έκθεση της Συμβουλευτικής Επιτροπής σχετικά με τις Διατροφικές Οδηγίες στις ΗΠΑ (US Dietary Guidelines Advisory Committee) συνιστά τρία πράγματα: 1) μια διατροφή χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά, τρανς λιπαρά και κόκκινο κρέας, αλλά με υψηλής περιεκτικότητας σε φρούτα και λαχανικά. 2) μια Μεσογειακή διατροφή και 3) μια χορτοφαγική διατροφή.
Μη συνεπές το όφελος
Η ανάλυση περιέλαβε μελέτες που είχαν δημοσιευθεί στην αγγλική γλώσσα από τον Ιανουάριο του 2012 έως τον Οκτώβριο του 2017. Οι ερευνητές εστίασαν στις βιταμίνες Α, B1, B2, B3 (νιασίνη), B6, B9 (φυλλικό οξύ), C, D και E, β-καροτένιο, ασβέστιο, σίδηρο, ψευδάργυρο, μαγνήσιο και σελήνιο.
Το συμπέρασμα ήταν πως οι πολυβιταμίνες, η βιταμίνη D, το ασβέστιο και η βιταμίνη C (τα συχνότερα διατροφικά συμπληρώματα στην αγορά) δεν έχουν κανένα όφελος ή κίνδυνο ως προς την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων, του εμφράγματος, του εγκεφαλικού επεισοδίου ή του πρόωρου θανάτου.
Οι συγγραφείς έγραψαν ότι μετά το το 2013 υπήρξε έλλειψη περαιτέρω δημοσιεύσεων για τη βιταμίνη D πιθανώς επειδή υπήρξαν πειστικές ενδείξεις ότι δεν μειώνει τους θανάτους από κάθε αιτία ως διατροφικό συμπλήρωμα. Πάντως αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη μελέτες για τη βιταμίνη D που χορηγούν μεγάλες δόσεις (2.000 IU).
“Με έκπληξη διαπιστώσαμε ότι είναι ελάχιστες οι θετικές επιπτώσεις των ευρέως χρησιμοποιούμενων διατροφικών συμπληρωμάτων. Η ανασκόπηση έδειξε ότι οι πολυβιταμίνες, η βιταμίνη D, το ασβέστιο, και η βιταμίνη C, δεν μας κάνουν κακό αλλά δεν μας προσφέρει κάποιο όφελος στην υγεία”, είπε ο David Jenkins, επικεφαλής της μελέτης.
Πάντως, η ανασκόπηση έδειξε ότι το φυλλικό οξύ από μόνο του ή σε συνδυασμό με άλλες βιταμίνες του συμπλέγματος Β όπως είναι η Β6 και η Β12, φαίνεται να μειώνει την καρδιαγγειακή νοσηρότητα και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Κυρίως το θετικό αποτέλεσμα προήλθε από μια κινεζική μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2015. Ορισμένοι ωστόσο πιστεύουν ότι η μελέτη αυτή έδειξε θετικό αποτέλεσμα διότι στην Κίνα δεν υπάρχει εμπλουτισμός προϊόντων με φυλλικό οξύ.
Να σημειωθεί ότι η ανασκόπηση δεν βρήκε ότι το φυλλικό οξύ μειώνει τους συνολικούς θανάτους (από κάθε αιτία). Ο μηχανισμός δράσης που προτείνεται για τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β είναι ότι μπορούν να μειώσουν τον καρδιακό κίνδυνο μέσω μείωσης της ομοκυστεΐνης στο αίμα. Ωστόσο, η μείωση της ομοκυστεΐνης, όταν επιτεύχθηκε, δεν συσχετίστηκε με μείωση των εγκεφαλικών επεισοδίων. Από την άλλη μεριά υπάρχει η ανησυχία ότι η υψηλή πρόσληψη φυλλικού οξέος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου, όπως φάνηκε για τον καρκίνο του προστάτη στην μακροπρόθεσμη μελέτη SELECT (Selenium and Vitamin E Cancer Prevention Trial).
Η νιασίνη (βιταμίνη Β3) και τα αντιοξειδωτικά είχαν ελάχιστη επίπτωση στη μείωση των θανάτων από οποιαδήποτε αιτία, βρήκε η ανασκόπηση. Τρεις κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η μεγάλες δόσεις νιασίνης, όταν λαμβάνονται μαζί με στατίνες, αυξάνουν τη θνησιμότητα από κάθε αιτία κατά περίπου 10%.
«Εφόσον δεν υπάρχουν σημαντικά θετικά στοιχεία – εκτός από τη δυνητική μείωση του κινδύνου εμφάνισης εγκεφαλικών επεισοδίων και καρδιακών παθήσεων από το φυλλικό οξύ – καλύτερα να βασιζόμαστε σε μια υγιεινή διατροφή για να λαμβάνουμε τις βιταμίνες και τα μέταλλα», ανέφερε ο Jenkins. “Μέχρι στιγμής, καμία έρευνα σχετικά με τα συμπληρώματα διατροφής δεν μας έδειξε κάτι καλύτερο από την υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει ελάχιστες επεξεργασμένες τροφές, αρκετά λαχανικά, φρούτα και ξηρούς καρπούς”.
Η καναδική μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of the American College of Cardiology.
Πηγή: Supplemental Vitamins and Minerals for CVD Prevention and Treatment.
