O επαρκής και καλός ύπνος έχει μεγάλη σημασία για την γενικότερη υγεία, αλλά και ειδικότερα για τη γονιμότητα. Το ξενύχτι και οι διαταραχές ύπνου πλήττουν τόσο τα ωάρια όσο και τα σπερματοζωάρια. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους και προσπαθούν να ανακαλύψουν τους μηχανισμούς που κρύβονται πίσω από την επίδραση του ύπνου.
Το 2007, Ιάπωνες ειδικοί εξέτασαν 208 γυναίκες που προσπαθούσαν να συλλάβουν. Οι συμμετέχουσες κλήθηκαν να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο και να τεκμηριώσουν πόσες ώρες κοιμήθηκαν και αν είχαν διαταραχές ύπνου. Στη συνέχεια χωρίστηκαν σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με τις δυσκολίες ύπνου που είχαν. Διαπιστώθηκε ότι το 67% των ωαρίων από τις γυναίκες που κοιμόντουσαν καλά γονιμοποιήθηκαν στο εργαστήριο, αλλά μόνο το 48% των ωαρίων των γυναικών που είχαν σοβαρές δυσκολίες στον ύπνο. Μια άλλη μελέτη που έγινε το 2017 σε γυναίκες στην Ταϊβάν βρήκε ακόμα μεγαλύτερες διαφορές. Οι γυναίκες με διαταραχές ύπνου είχαν αυτή τη φορά τριπλάσιο κίνδυνο υπογονιμότητας σε σχέση με όσες δεν είχαν προβλήματα στον ύπνο τους.
Ανάλογη είναι η επίδραση του ύπνου στη γονιμότητα των ανδρών. Το 2013 μια δανική μελέτη βρήκε ότι οι άνδρες που κοιμόντουσαν μόνο 6 ώρες κάθε βράδυ παρήγαγαν 25% λιγότερα σπερματοζωάρια από αυτούς που κοιμόντουσαν 8 ώρες. Η μελέτη αυτή βρήκε μάλιστα πως όχι μόνο η έλλειψη ύπνου αλλά και υπερβολικός ύπνος μπορεί να κάνει κακό στα σπερματοζωάρια.
Μια άλλη μελέτη του 2017 από το Ιατρικό Πανεπιστήμιο Harbin, στην Κίνα, συνέδεσε το πόσες ώρες κοιμάται ένας άνδρας και την ώρα που πάει για ύπνο με την ποιότητα του σπέρματος. Στη μελέτη συμμετείχαν 981 υγιείς άνδρες ηλικίας 18-50 ετών που χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες. Η πρώτη ομάδα πήγαινε για ύπνο στις 8 -10 το βράδυ, η δεύτερη στις 10-12 και η τρίτη μετά τα μεσάνυχτα. Όλοι οι άνδρες αρχικά έβαζαν το ξυπνητήρι μετά από 6 ώρες ύπνου (ελλιπής ύπνος), στην συνέχεια μετά από 7-8 ώρες (κανονική διάρκεια) και τελικά μετά από 9 ώρες (υπερβολικός ύπνος). Οι ερευνητές, σε τακτά χρονικά διαστήματα συνέλεγαν σπέρμα και το εξέταζαν ως προς τον αριθμό τον αριθμό των σπερματοζωαρίων, τη μορφολογία και την κινητικότητα. Την καλύτερη κινητικότητα είχαν οι άνδρες που πήγαιναν για ύπνο πριν τις 10 το βράδυ και συγχρόνως κοιμόντουσαν για 7-8 ώρες. Όσοι πήγαιναν για ύπνο μετά τα μεσάνυχτα είχαν σημαντικά μικρότερο αριθμό σπερματοζωαρίων με μικρότερη διάρκεια ζωής. Χειρότερα τα πράγματα ήταν γι’ αυτούς που πήγαιναν αργά για ύπνο και κοιμόντουσαν κάτω από 6 ώρες ή πάνω από 9 ώρες.
Οι αιτίες
Η έλλειψη ύπνου ή ο κακός ύπνος επηρεάζει με διάφορους τρόπου τη γονιμότητα. Στους άνδρες επηρεάζει την τεστοστερόνη η οποία είναι σημαντική για την παραγωγή των σπερματοζωαρίων.
Μια άλλη ορμόνη, η μελατονίνη, μπορεί επίσης να παίζει σημαντικό ρόλο. Η μελατονίνη, η οποία αποκαλείται ορμόνη του ύπνου, παράγεται όταν πέφτει το σκοτάδι και μας βοηθά να κοιμηθούμε αλλά κάνει και άλλα πράγματα π.χ. είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό. Παράγεται στην αναπαραγωγική οδό της γυναίκας και προστατεύει τα ωάρια από τις ελεύθερες ρίζες, ειδικά κατά την ωορρηξία, όταν είναι πιο ευάλωτα. Το ξενύχτι και η έκθεση στο νυχτερινό φως κάνει την μελατονίνη να υποχωρεί κι αυτό μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στην ποιότητα του ωαρίου. Οι κλινικές μελέτες δείχνουν επίσης ότι τα συμπληρώματα μελατονίνης στην εξωσωματική γονιμοποίηση οδηγούν σε υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας. Ακόμα κι αν μια γυναίκα μείνει έγκυος, είναι πιο πιθανό να αναπτύξει προεκλαμψία, αν έχει χαμηλή μελατονίνη – η προεκλαμψία είναι μια κατάσταση κατά την οποία το έμβρυο μπορεί να λαμβάνει λιγότερο αίμα και να προκληθεί πρόωρος τοκετός.
Τέλος, εικάζεταιί ότι η έλλειψη ύπνου αυξάνει τα αντισπερματικά αντισώματα τα οποία εμποδίζουν τη γονιμοποίηση. Τα αντισπερματικά αντισώματα δημιουργούνται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στα σπερματοζωάρια. Μπλοκάρουν την κίνηση του σπερματικού υγρού και το εμποδίζουν το να φτάσει στο ωάριο. Μπορούν να εμφανιστούν τόσο στον άνδρα όσο και στη γυναίκα. Θεωρείται πως τουλάχιστον στο 9% των υπογόνιμων ζευγαριών υπάρχουν αντισπερματικά αντισώματα στο έναν από τους δύο συντρόφους.
