Εδώ και πολλά χρόνια, οι ερευνητές της διατροφής έχουν προτείνει ότι τα ωμέγα-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μακράς αλύσου των ψαριών, όπως είναι το εικοσαπεντανοϊκό οξύ (ΕΡΑ) και το δοκοσαεξαενοϊκό οξύ (DHA), καθώς και τα ωμέγα-3 των φυτών όπως είναι το άλφα-λινολενικό οξύ (ALA) προάγουν την καρδιαγγειακή υγεία. Οι κατευθυντήριες γραμμές συνιστούν την αύξηση των τροφών που είναι πλούσιες σε ωμέγα-3 και μερικές φορές τη λήψη διατροφικών συμπληρωμάτων.
Αλλά η πιο πρόσφατη ανασκόπηση που έγινε από Βρετανούς ερευνητές, από το University of East Anglia, το Durham University και το University of Manchester, δεν επιβεβαίωσε το θετικό ρόλο των ω-3 λιπαρών στην καρδιά.
Η ανασκόπηση, που δημοσιεύθηκε στο Cochrane Database of Systematic Reviews, έδειξε ότι το όφελος είτε είναι μικρό είτε ανύπαρκτο σε σχέση με την καρδιαγγειακή νόσο.
Παγκοσμίως, κυριαρχεί η αντίληψη ότι η αυξημένη πρόσληψη ω-3 μπορεί να παράσχει προστασία από την καρδιακή νόσο. Έχουν ερευνηθεί διάφοροι μηχανισμοί όπως η η φλεγμονή, οι καρδιακές αρρυθμίες, η αρτηριακή πίεση και τα τριγλυκερίδια. Τα ωμέγα-3 λιπαρά μειώνουν τα τριγλυκερίδια και την HDL («καλή») χοληστερόλη. Η μείωση των τριγλυκεριδίων είναι προστατευτική για την καρδιά αλλά η μείωση της HDL θεωρείται αρνητικό αποτέλεσμα. Τα ωμέγα-3 δεν μειώνουν την κακή χοληστερόλη, την LDL.
Το ALA περιέχεται σε φυτικές τροφές, όπως οι ξηροί καρποί, οι σπόροι, η γλιστρίδα και άλλα φυτά ενώ το ΕΡΑ και το DHA περιέχονται στα λιπαρά ψάρια, όπως είναι ο σολομός και οι σαρδέλες.
Μικρό ή καθόλου όφελος
Η ανασκόπηση διέκρινε 79 τυχαιοποιημένες μελέτες που διήρκεσαν πάνω από 12 μήνες (είχαν δημοσιευτεί μέχρι τον Απρίλιο του 2017) και συμμετείχαν 112.059 άτομα. Από αυτές μόνο οι 25 θεωρήθηκαν ότι ήταν χαμηλής μεροληψίας.
Η μετα-ανάλυση έγινε για να προσδιοριστεί πόσο αποτελεσματικοί ήταν οι διάφοροι τύποι των ω-3 λιπαρών:
- στους θανάτους από οποιαδήποτε αιτία
- στους θανάτους από καρδιαγγειακό νόσημα, όπως εγκεφαλικό επεισόδιο και καρδιακή προσβολή
- στη στεφανιαία νόσο
- στα εγκεφαλικά
- στις καρδιακές αρρυθμίες
Από την επεξεργασία των στοιχείων προέκυψε ότι τα ω-3 λιπαρά οξέα είχαν μικρό ή καθόλου όφελος στους περισσότερους δείκτες που εξέτασαν οι επιστήμονες. Συγκεκριμένα, είχαν μικρή ή άνευ σημασίας επίδραση στον κίνδυνο θανάτου από κάθε αιτία. Ο κίνδυνος αυτός ήταν 8,8% στα άτομα που είχαν αυξήσει την πρόσληψη των ω-3, συγκριτικά με το 9% στην ομάδα ελέγχου. Η αύξηση των ω-3 λιπαρών οξέων δεν μείωνε το σωματικό βάρος.
Πάντως, η ανασκόπηση βρήκε ότι τα ω-3 μειώνουν τον κίνδυνο καρδιακών αρρυθμιών από το 3,3% στο 2,6%.
Οι ερευνητές είπαν ότι θα πρέπει περίπου 1.000 άτομα να αυξήσουν την κατανάλωση ALA για να ωφεληθεί ένα άτομο.
“Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συστηματική ανάλυση πληροφοριών για χιλιάδες άτομα και δεν βρήκαμε προστατευτικά οφέλη για την καρδιακή υγεία ή τη μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου ή θανάτου από οποιαδήποτε αιτία”, ανέφερε η Lee Hooper, βασική συγγραφέας της μελέτης, από το Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας. Η Hooper είχε και στο παρελθόν κάνει μια ανασκόπηση για τα ω-3 λιπαρά που είχε καταλήξει στο ίδιο ουδέτερο αποτέλεσμα.
Παρ’ όλα αυτά, οι ειδικοί πιστεύουν ότι η κατανάλωση λιπαρών ψαριών, που είναι πλούσια σε ωμέγα-3, αποτελούν μέρος μιας υγιεινής διατροφής και είναι καλά τόσο για την καρδιά, όσο και για τη γενική υγεία. Όπως δήλωσε η Hooper σε σχετικό δελτίο τύπου: “Τα λιπαρά ψάρια είναι ένα υγιεινό φαγητό”. Το ίδιο πιστεύεται και για τα φυτά που περιέχουν άλφα-λινολενικό οξύ όπως είναι τα καρύδια, ο λιναρόσπορος και η γλιστρίδα.
Να σημειωθεί ότι η πλειονότητα των μελετών της ανασκόπησης αφορούσε ωμέγα-3 συμπληρωμάτων διατροφής, οπότε δεν παρέχει απόλυτα αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με τα οφέλη των ωμέγα-3 που λαμβάνονται από την κατανάλωση ψαριών.
Πηγή: Omega-3 fatty acids for the primary and secondary prevention of cardiovascular disease.
