Οι ανησυχίες σχετικά με τα πρόσθετα τροφίμων αυξήθηκαν τις τελευταίες δύο δεκαετίες, εν μέρει λόγω μελετών στις οποίες οι συγγραφείς τεκμηριώνουν την ενδοκρινική διαταραχή και άλλες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία.
Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής προειδοποιεί τους γονείς να αποφεύγουν να εκθέτουν τα παιδιά τους στα χημικά που βρίσκονται στα τρόφιμα και στις πλαστικές συσκευασίες.
Οι χημικές ουσίες μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς για τα παιδιά λόγω του μικρού μεγέθους τους, αναφέρει η έκθεση που δημοσιεύθηκε στις 23 Ιουλίου 2018 στο περιοδικό Pediatrics. Οι έγκυες γυναίκες πρέπει επίσης να αποφεύγουν αυτές τις χημικές ουσίες. Οι οικογένειες με χαμηλότερο εισόδημα που τρώνε πολλά προσυσκευασμένα τρόφιμα θα μπορούσαν να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για έκθεση.
“Οι στόχοι μας με αυτή την έκθεση”, είπαν οι συγγραφείς, “είναι να επισημάνουμε τις ανησυχίες για την υγεία των παιδιών που σχετίζονται με τη χρήση αρωμάτων και χημικών ουσιών που προστίθενται σκόπιμα στα τρόφιμα κατά τη μεταποίησή τους (άμεσες πρόσθετες ύλες τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των συγκολλητικών ουσιών, χρωμάτων, επικαλύψεων, χαρτιού, χαρτονιού, πλαστικού και άλλων πολυμερών) τα οποία ενδέχεται να μολύνουν τα τρόφιμα ως μέρος της συσκευασίας ή του εξοπλισμού παρασκευής”.
Σήμερα, επιτρέπεται η προσθήκη περισσότερων από 10.000 χημικών ουσιών στα υλικά που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα και στα ίδια τα τρόφιμα στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με την τροπολογία του 1958 για τα πρόσθετα τροφίμων. Πολλά από αυτά είχαν αρχίσει να χρησιμοποιούνται πριν από την τροποποίηση του 1958 και εκτιμάται ότι 1.000 χημικές ουσίες χρησιμοποιούνται σύμφωνα με μια διαδικασία χαρακτηρισμού “γενικά αναγνωρισμένου ως ασφαλούς” (GRAS) χωρίς την έγκριση της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ. Αλλά ακόμα και για τη διαδικασία GRAS, η έκθεση αναφέρει ότι πρέπει να αναθεωρηθεί.
Σύμφωνα με την έκθεση της Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής, οι χημικές ουσίες που επηρεάζουν αρνητικά την υγεία των παιδιών είναι:
- Η δισφαινόλη Α (BPA) που χρησιμοποιείται στα πλαστικά και την επικάλυψη των μεταλλικών κουτιών. Οι δισφαινόλη Α δρα όπως τα οιστρογόνα, επηρεάζοντας την έναρξη της εφηβείας, μειώνοντας τη γονιμότητα, αυξάνοντας το σωματικό λίπος και επιδρώντας στο νευρικό και ανοσοποιητικό σύστημα.
- Οι φθαλικές ενώσεις, που επίσης εμπεριέχονται στα πλαστικά και τους σωλήνες βινυλίου, που βρίσκονται τα εργοστάσια παραγωγής τροφίμων. Οι φθαλάτες επηρεάζουν την ανάπτυξη των ανδρικών αναπαραγωγικών οργάνων, αυξάνουν την πιθανότητα παιδικής παχυσαρκίας και συντελούν στην καρδιακή νόσο.
- Οι υπερφθοροαλκύλες, χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στις συσκευασίες τροφίμων χωρίς χαρτί. Μπορεί να συντελέσουν σε μείωση της ανοσίας, του σωματικού βάρους γέννησης και τη γονιμότητα και να επηρεάσουν το θυρεοειδικό σύστημα.
- Τα υπερχλωρικά, που προστίθενται στις συσκευασίες ξηρών τροφών για τον έλεγχο του στατικού ηλεκτρισμού και είναι ήδη γνωστό ότι διαταράσσουν τη θυρεοειδική λειτουργία και μπορεί να επηρεάσουν την πρώιμη εγκεφαλική ανάπτυξη.
- Οι τεχνητές χρωστικές ουσίες, που σχετίζονται με επιδείνωση των συμπτωμάτων του συνδρόμου ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας.
- Τα νιτρικά και νιτρώδη άλατα, που χρησιμοποιούνται ως συντηρητικά και ενισχυτικά χρώματος, ειδικά στα κατεργασμένα κρέατα και τα αλλαντικά. Οι χημικές αυτές ουσίες μπορούν να παρέμβουν στην παραγωγή της θυρεοειδικής ορμόνης και έχουν ήδη σχετιστεί με καρκίνους του γαστρεντερικού και νευρικού συστήματος.
Στην έκθεσή τους οι επιστήμονες δεν αναφέρθηκαν σε μολυσματικές ουσίες που εισέρχονται κατά λάθος στα τρόφιμα και το νερό, όπως οι αφλατοξίνες, τα πολυχλωροδιφαινύλια, οι διοξίνες, τα μέταλλα συμπεριλαμβανομένου του υδραργύρου, τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων όπως το DDT και η εμετοξίνη.
Οι συντάκτες ζητούν από πολιτικούς και τους τεχνοκράτες αυστηρότερους ρυθμιστικούς κανόνες για τα χημικά πρόσθετα στην αλυσίδα της διατροφής. Ελπίζουν ότι η έκθεσή τους θα βοηθήσει σε μια αυστηρότερη ρύθμιση αυτών των πρόσθετων χημικών ουσιών.
Επισημαίνουν επίσης το ρόλο που μπορούν να παίξουν οι ίδιοι οι πολίτες κάνοντας υγιεινές επιλογές. Οι γονείς πρέπει να αγοράζουν φρέσκα ή κατεψυγμένα προϊόντα και να παραλείπουν μεταποιημένα κρέατα συσκευασμένα σε πλαστικό ή τρόφιμα σε μεταλλικά δοχεία, τα οποία μπορούν να φέρουν επικάλυψη με BPA. Οι άνθρωποι πρέπει επίσης να αποφεύγουν να τοποθετούν πλαστικά δοχεία στο πλυντήριο πιάτων ή στο φούρνο μικροκυμάτων, όπου η θερμότητα μπορεί να αντλεί χημικά από το πλαστικό.
Η διαδικασία GRAS
Οι συγγραφείς ανέφεραν και το θέμα της σύγκρουσης συμφερόντων όσον αφορά την επιστημονική επισκόπηση των πρόσθετων τροφίμων που οδηγούν στην διαδικασία GRAS.
Μια πρόσφατη μελέτη 451 αξιολογήσεων GRAS που υποβλήθηκαν οικειοθελώς στον FDA έδειξε ότι το 22,4% πραγματοποιήθηκε από υπάλληλο του κατασκευαστή, το 13,3% από υπάλληλο συμβουλευτικής εταιρείας που επιλέχθηκε από τον κατασκευαστή και το 64,3% από ομάδα εμπειρογνωμόνων που επιλέχθηκε από την εταιρεία συμβούλων ή τον κατασκευαστή. Καμία αξιολόγηση δεν έγινε από ανεξάρτητα πρόσωπα σ’ αυτή τη μελέτη.
Επιπλέον, ο FDA δεν έχει την εξουσία να λαμβάνει δεδομένα ή να επαναξιολογεί την ασφάλεια των χημικών ουσιών που κυκλοφορούν ήδη στην αγορά. Το ζήτημα αυτό έχει μεγάλη σημασία και προκαλεί ανησυχία για τις χημικές ουσίες που εγκρίθηκαν εδώ και δεκαετίες βάσει περιορισμένων και μερικές φορές απαρχαιωμένων δοκιμών. Για παράδειγμα, ορισμένες ενώσεις, όπως το στυρένιο και το αιθυλένιο της ευγενόλης, παραμένουν εγκεκριμένες για χρήση ως γευστικοί παράγοντες, αν και στη συνέχεια ταξινομήθηκαν ως λογικά καρκινογόνοι παράγοντες στον άνθρωπο από το Εθνικό Πρόγραμμα Τοξικολογίας των ΗΠΑ. Η διαδικασία GRAS χρειάζεται ουσιαστική αναθεώρηση, είπαν οι συγγραφείς.
