Το χλώριο (chlorine, Cl2) είναι ένα μεταλλικό στοιχείο σε αέρια μορφή. Αυτό το κιτρινοπράσινο αέριο σπανίως υπάρχει ελεύθερο στη φύση. Η πιο συνηθισμένη χημική ένωση στην οποία υπάρχει είναι το χλωριούχο νάτριο, δηλαδή στο αλάτι. Όταν βρίσκεται σε κάποια χημική ένωση του εδάφους απορροφάται από τη ρίζα των φυτών ως ανιόν (Cl) και προσλαμβάνεται από τον άνθρωπο μέσω της διατροφής.
Ιδιότητες απολυμαντικού
To χλώριο χρησιμοποιείται για την κατασκευή πλαστικού (PVC), απολυμαντικών διαλυμάτων, διαλυτών και λευκαντικών, ιδιαίτερα στη βιομηχανία χαρτιού. Είναι απολυμαντικό, έξι φορές πιο αποτελεσματικό από το ιώδιο.
Χρησιμοποιείται για την αδρανοποίηση – απομάκρυνση των μικροβίων στα σπίτια, στα νοσοκομεία, στις πισίνες, στους χώρους εστίασης, στα ξενοδοχεία και σε άλλους δημόσιους χώρους. Δρα δημιουργώντας προβλήματα στην κυτταρική μεμβράνη των μικροβίων ή επηρεάζει το DNA τους. Είναι το πιο διαδεδομένο απολυμαντικό μέσο για το πόσιμο νερό και τα υγρά απόβλητα παγκοσμίως. Όταν διαλυθεί στο νερό, παράγει υποχλωριώδες οξύ (HOCl) και υδροχλώριο (HCl). Το υποχλωριώδες οξύ είναι αρκετά δραστικό έναντι των μικροοργανισμών.
Η αποτελεσματικότητα του χλωρίου στην αδρανοποίηση των ιών είναι σημαντική. Σε πείραμα που έχει πραγματοποιηθεί σε 20 είδη ιών ο πιο ευαίσθητος ιός στο χλώριο είναι ένα είδος reovirus που αδρανοποιήθηκε κατά 99,99% μέσα σε 2,7 λεπτά, ενώ ο πιο ανθεκτικός είναι το είδος poliovirus που αδρανοποιήθηκε κατά 99,99% μετά από 60 λεπτά. Το υποχλωριώδες οξύ είναι ιδιαίτερα δραστικό στην αδρανοποίηση των Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Salmonella typhi και Shigella dysenteriae. Το 1991, η κυβέρνηση του Περού αποφάσισε να σταματήσει τη χλωρίωση του νερού στα κολυμβητήρια. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εμφανιστεί μια επιδημία χολέρας. Υπολογίζεται ότι προσβλήθηκαν περίπου 1 εκατομμύριο άτομα και πέθαναν 15.000.
Ενώ το χλώριο είναι αποτελεσματικό στην αδρανοποίηση των βακτηρίων, η εκτεταμένη χρήση του έχει ως αποτέλεσμα τη σταδιακή ανθεκτικότητα των βακτηρίων.
Η χρήση του χλωρίου ως απολυµαντικού στο πόσιµο νεροό πρέπει να διέπεται από αυστηρά κριτήρια και να γίνεται µε επιστηµονικά και τεχνολογικά ενδεδειγµένο τρόπο, και µε συνεχή παρακολούθηση. Ένα µέρος της ποσότητας χλωρίου στο νερό, αντιδρά µε διάφορα συστατικά του νερού και δεσµεύεται, ενώ το υπόλοιπο παραµένει στο νερό ως υπολειµµατική ποσότητα. Το υπολειµµατικό (ελεύθερο) χλώριο στο πόσιµο νερό, δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 0,5 mg/l στην αρχή του δικτύου και τα 0,2-0,3 mg/l στα πλέον αποµακρυσµένα σηµεία του.
Σε μεγάλες δόσεις το χλώριο είναι τοξικό και η χρόνια έκθεση µπορεί να δηµιουργήσει προβλήµατα στην υγεία (βλάβες στο συκώτι, ερεθισµούς στο στοµάχι, συµβολή στην αρτηριοσκλήρυνση κλπ). Έρευνες έχουν δείξει πως ορισμένα παραπροϊόντα της χλωρίωσης είναι καρκινογόνα. Η κολύμβηση σε πισίνες που περιέχουν χλώριο, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πρόκλησης καρκίνου, σύμφωνα με ισπανική έρευνα του 2010. Σύμφωνα με αμερικανική μελέτη του 2015, όταν τα μάτια γίνονται κόκκινα μετά τη κολύμβηση στην πισίνα, αιτία είναι τα ούρα των κολυμβητών και όχι το χλώριο.
Ο ρόλος του χλωρίου στο σώμα
Στη στοιχειακή μορφή του, το χλώριο είναι απαραίτητο για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού. Είναι το πρώτο σε περιεκτικότητα ανιόν του εξωκυττάριου χώρου, όπου μαζί με το νάτριο δρα ως ηλεκτρολύτης ρυθμίζοντας την οσμωτική πίεση και την ισορροπία του νερού στο σώμα. Επίσης, το χλώριο απαιτείται για τη σύνθεση του υδροχλωρικού οξέος στο στομάχι. Είναι απαραίτητο στις περιπτώσεις δυσπεψίας και βοηθητικό σε πολλές στομαχικές διαταραχές. Οδηγεί σε αγγειοσυστολή (ελάττωση της διαμέτρου των αγγείων).
Σε περιπτώσεις έλλειψης χλωρίου (υποχλωραιμία), παρατηρείται μείωση της μυϊκής δύναμης, τα δόντια αρχίζουν να καταστρέφονται και μειώνεται η ικανότητα πέψης των τροφών του οργανισμού. Οι ασθενείς με αυξημένα επίπεδα χλωρίου (υπερχλωραιμία) μπορεί να εμφανίσουν αδυναμία, γρήγορη αναπνοή, υπνηλία και λήθαργο που μπορεί να εξελιχθεί σε κώμα. Η εξέταση αίματος για το χλώριο μπορεί να χρειαστεί για τον έλεγχο ασθενών που παρουσιάζουν παρατεταμένο εμετό, διάρροια ή αδυναμία.
Δεν έχει οριστεί για το χλώριο Συνιστώμενη Διαιτητική Πρόσληψη. Υπάρχει συνήθως επαρκής πρόσληψη η οποία κυμαίνεται από 1.800 έως 2.300 mg την ημέρα και η οποία μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των υγιών ενηλίκων. Η συνηθισμένη διατροφή, τις περισσότερες φορές, υπερκαλύπτει τις ανάγκες του οργανισμού σε χλώριο.
Το αλάτι είναι η βασική πηγή πρόσληψης χλωρίου. Τροφές πλούσιες σε χλώριο είναι τα σπαράγγια, τα αντίδια, το βούτυρο, το αγγούρι, τα ψάρια, οι φακές, οι μπάμιες, το γάλα, οι ελιές και οι ντομάτες.
