Μελέτη του Κρατικού Πανεπιστημίου της Φλόριντα, που περιέλαβε στοιχεία από 12.030 άτομα, τα οποία συλλέχθηκαν για πάνω από 10 χρόνια, επιβεβαιώνει το μεγάλο φορτίο που μπορεί να έχει η μοναξιά στην υγεία μας. Η μοναξιά αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας κατά 40% σύμφωνα με την έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Journal of Gerontology: Psychological Sciences.
«Δεν είμαστε οι πρώτοι που δείχνουμε ότι η μοναξιά συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας», δήλωσε η Angelina Sutin, επικεφαλής της μελέτης. «Αλλά αυτό είναι το μεγαλύτερο δείγμα, με μακρά παρακολούθηση και ο πληθυσμός ήταν ο πιο ποικίλος».
Η έρευνα έκανε χρήση της ομοσπονδιακά χρηματοδοτούμενης Health and Retirement Study, μιας διαχρονικής ματιάς στους Αμερικανούς ηλικίας άνω των 50 ετών και στις/στους συζύγους τους.
Οι συμμετέχοντες ανέφεραν τα επίπεδα μοναξιά τους κάθε δυο χρόνια. Κατά τη διάρκεια των 10 ετών παρακολούθησης 1.104 άτομα εμφάνισαν άνοια. Οι συμμετέχοντες που ανέφεραν μεγαλύτερα συναισθήματα μοναξιάς είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια.
Τα άτομα που αισθάνονται μοναξιά είναι πιθανό να έχουν διάφορους παράγοντες κινδύνου για άνοια, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη, της υπέρτασης και της κατάθλιψης, και είναι λιγότερο πιθανό να είναι σωματικά δραστήριοι ενώ είναι πιο πιθανό να καπνίζουν. Ακόμη και μετά την προσαρμογή για αυτούς τους κοινούς κινδύνους, η μοναξιά εξακολουθούσε να προβλέπει την άνοια.
Η μοναξιά είναι η αίσθηση ότι κάποιος δεν ταιριάζει ή δεν ανήκει στην ομάδα των ανθρώπων γύρω του, είπε η Sutin. Μπορεί κάποιος να ζει μόνος του, ο οποίος δεν έχει πολύ επαφή με τους ανθρώπους αλλά αυτό ίσως δεν είναι αρκετό για να του γεμίζει την ανάγκη για κοινωνικοποίηση. Μπορεί κάποιος να είναι μαζί με πολλούς ανθρώπους, και να είναι κοινωνικά αφοσιωμένος και διαδραστικός αλλά να αισθάνεσαι ότι δεν ανήκει κάπου. Εξωτερικά φαίνεται ότι έχει μεγάλη κοινωνική δέσμευση αλλά το υποκειμενικό συναίσθημα είναι ότι δεν είναι μέλος της ομάδας. Από την άλλη μεριά, μπορεί ένα άτομο που είναι αντικειμενικά κοινωνικά απομονωμένο να μην αισθάνεσαι μοναξιά.
Η Sutin λέει ότι δεν πρέπει να κατηγορούνται τα άτομα που έχουν συναισθήματα μοναξιάς. «Οι άνθρωποι θα μπορούσαν να πουν: είσαι μοναχός σου, πήγαινε να κάνεις φίλους. Αλλά δεν είναι τόσο εύκολο». Υπάρχει μια σημαντική μακροπρόθεσμη πορεία για την ύπαρξη τέτοιων συναισθημάτων. Δεν είναι από κάποιο ελάττωμα ή από επιλογή ενός ατόμου το να είναι μόνος.
«Πιστεύω ότι αυτή η μελέτη προσθέτει στη βιβλιογραφία τονίζοντας τη σημασία των ψυχολογικών παραγόντων και το πώς τα άτομα ερμηνεύουν υποκειμενικά τη δική τους κατάσταση», ανέφερε η Sutin. «Αυτό είναι διαφορετικό από ό,τι μελετάμε αντικειμενικά, προσδίδει επίσης αξιοπιστία στην ιδέα να ζητάμε από τους ανθρώπους το πώς αισθάνονται για τα πράγματα – στην περίπτωση αυτή, το πώς αισθάνονται στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις τους».
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους η μοναξιά μπορεί να θέτει κάποιον σε κίνδυνο για άνοια. Ένας τρόπος μπορεί να είναι ο φυσιολογικός, μέσω υψηλότερης φλεγμονής – η φυσική αντίδραση του σώματος σε λοίμωξη που μπορεί να είναι επιβλαβής όταν διαρκεί πολύς χρόνος. Ένας δεύτερος τρόπος μπορεί να είναι η συμπεριφορά. Οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τη μοναξιά τους μέσω συμπεριφορών που βλάπτουν τον εγκέφαλο, όπως η βαριά κατανάλωση αλκοόλ και η καθιστική ζωή. Ένας τρίτος τρόπος είναι η έλλειψη ουσιαστικής κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Αντίθετα, η εμπλοκή του νου με ευχάριστα πράγματα μπορεί να προωθεί τη γνωστική υγεία παρέχοντας το κίνητρο για τη διατήρηση της καλής λειτουργίας του εγκεφάλου.
Η Sutin είπε ότι η μοναξιά είναι ένα μήνυμα ότι οι κοινωνικές μας ανάγκες δεν πληρούνται. Και υπάρχουν τρόποι για να αντιμετωπιστεί. «Η μοναξιά είναι ένας τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου», ανέφερε. «Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορεί να περιγράφουν περιόδους όπου αισθάνονται μοναξιά και μετά περιόδους όπου δεν αισθάνονται. Επειδή απλά νιώθει κανείς μοναξιά τώρα, δεν σημαίνει ότι πάντα θα είναι έτσι».
Πηγή: Angelina R Sutin et al. Loneliness and Risk of Dementia, The Journals of Gerontology: Series B (2018). DOI: 10.1093/geronb/gby112
