Ο συνδυασμός χαμηλών δόσεων ενός τοξικού ζιζανιοκτόνου με λεκτίνες μπορεί να προκαλέσει παρκινσονισμό, σύμφωνα με ευρήματα δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο περιοδικό Parkinson’s Disease.
Ο παρκινσονισμός περιλαμβάνει συμπτώματα που είναι χαρακτηριστικά της νόσου Πάρκινσον, όπως το τρέμουλο και η επιβράδυνση των κινήσεων του σώματος.
Οι λεκτίνες είναι πρωτεΐνες, που περιέχονται σε τροφές όπως τα δημητριακά και ειδικά το σιτάρι ολικής αλέσεως, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, οι μελιτζάνες, οι ντομάτες, οι πατάτες, οι πιπεριές, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αβγά. Υπό συγκεκριμένες συνθήκες, οι λεκτίνες μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα, όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες από ωμές τροφές.
Σε μελέτη με αρουραίους, ερευνητές του Penn State College of Medicine διαπίστωσαν ότι μετά την κατάποση paraquat, ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο ζιζανιοκτόνο που έχει απαγορευτεί στις ΗΠΑ από το 2007, μαζί με λεκτίνες – προκάλεσε στα ζώα παρκινσονισμό.
Σύμφωνα με τον Thyagarajan Subramanian, καθηγητή νευρολογίας και συν-συγγραφέα της μελέτης, τα ευρήματα παρέχουν ενδείξεις για το πώς και γιατί αναπτύσσεται η νόσος Πάρκινσον και προσφέρουν ένα μοντέλο για δοκιμή νέων φαρμάκων στο μέλλον.
«Αυτή η μελέτη δείχνει ότι οι λεκτίνες, με την παρουσία ορισμένων τοξινών, μπορεί να είναι ένας πιθανός ένοχος πίσω από τον παρκινσονισμό», δήλωσε ο Subramanian.
Οι ερευνητές ήταν σε θέση να παρακολουθήσουν το σχηματισμό και την εξάπλωση μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται άλφα-συνουκλεΐνη (alpha-synuclein) η οποία σε προηγούμενες έρευνες έχει συνδεθεί με τη νόσο Πάρκινσον.
«Ήμασταν σε θέση να αποδείξουμε ότι αν έχετε έκθεση σε paraquat από το στόμα, ακόμη και σε πολύ χαμηλά επίπεδα και επίσης καταναλώνετε λεκτίνες – ίσως με τη μορφή αβλαβών λαχανικών, γαλακτοκομικών προϊόντων ή αυγών – τότε θα μπορούσε ενδεχομένως να προκληθεί ο σχηματισμός της άλφα-συνουκλεΐνης στο έντερο», δήλωσε ο Subramanian. «Μόλις σχηματιστεί, μπορεί να ταξιδέψει στο πνευμονογαστρικό νεύρο και στο τμήμα του εγκεφάλου που ενεργοποιεί την εμφάνιση της νόσου Πάρκινσον».
Ενώ οι τοξίνες όπως το paraquat έχουν προκαλέσει την υποψία ότι συμβάλλουν στη νόσο Πάρκινσον για δεκαετίες, τα επιστημονικά στοιχεία ήταν λίγα.
Το paraquat συνδέθηκε με τον παρκινσονισμό σε προηγούμενες μελέτες, αλλά τα πειράματα συνήθως χρησιμοποιούσαν υψηλές δόσεις που οι άνθρωποι δεν ήταν πιθανό να συναντήσουν στην πραγματική ζωή.
Επιπλέον, οι λεκτίνες, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε φάρμακα για τη χορήγηση ουσιών στον εγκέφαλο ή στο στομάχι, έχουν συσχετιστεί με ορισμένες σπάνιες μορφές παρκινσονισμού.
Ωστόσο οι ερευνητές δεν ήταν σίγουροι αν οι ίδιες οι λεκτίνες προκάλεσαν παρκινσονισμό ή αν βοηθούσαν να εισέλθουν ουσίες στο σώμα που ήταν η πραγματική αιτία.
Οι ερευνητές είπαν ότι ο πειραματισμός με τις λεκτίνες μαζί με την τοξίνη έχει νόημα, επειδή οι λεκτίνες χρησιμοποιούνται στη φαρμακολογία για να συνοδεύουν άλλες ουσίες στο σώμα. Έτσι αυτά τα δύο μπορούν να συνδυαστούν και να χρησιμοποιηθούν για να καταστήσουν την τοξικότητα πιο ισχυρή, αν και η ποσότητα της τοξίνης μπορεί να είναι πολύ χαμηλή.
Χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο αρουραίων, οι ερευνητές εξέθεσαν τα ζώα σε μικρές δόσεις paraquat και λεκτινών για επτά ημέρες. Περίμεναν δύο εβδομάδες και στη συνέχεια πραγματοποίησαν ποικίλες δοκιμές για τη μέτρηση κινητικών προβλημάτων και άλλων χαρακτηριστικών του παρκινσονισμού.
Οι επιστήμονες παρατήρησαν μείωση της κινητικής λειτουργίας που ήταν συνεπής με τον παρκινσονισμό, κάτι που επιβεβαίωσαν με σειρά εξετάσεων. Για να βεβαιωθούν χορήγησαν λεβοντόπα, το οποίο είναι ένα κοινό φάρμακο για τη νόσο Πάρκινσον και είδαν μια επιστροφή σε σχεδόν φυσιολογικούς τύπους κινητικών αποκρίσεων, κάτι που αποτελεί σαφή ένδειξη ότι πράγματι επρόκειτο για παρκινσονισμό. Επιπλέον, όταν το πνευμονογαστρικό νεύρο αποσυνδέθηκε από το στομάχι πριν από την έκθεση σε paraquat και λεκτίνες, τα ζώα προστατεύθηκαν από τον παρκινσονισμό, επιβεβαιώνοντας την οδό της άλφα-συνουκλεΐνης από το έντερο στον εγκέφαλο.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι θα διερευνήσουν εάν διατροφικές παρεμβάσεις ή φάρμακα που παρεμβαίνουν στη μεταφορά της άλφα-συνουκλεΐνης από το στομάχι μέσω του πνευμονογαστρικού νεύρού θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν στην πρόληψη ή στην επιβράδυνση της ανάπτυξης του παρκινσονισμού σε αρουραίους. Αυτό περιλαμβάνει μια φυσική ουσία που ονομάζεται σκουαλαμίνη (squalamine) η οποία έχει αποδειχθεί ότι απομακρύνει την άλφα-συνουκλεΐνη από το έντερο και τώρα ελέγχεται σε κλινικές δοκιμές για συγκεκριμένα συμπτώματα που σχετίζονται με τη νόσο Πάρκινσον.
