Γράφει ο Αρίσταρχος Γκόβας, Γενικός Ιατρός
Η χοληστερόλη (χοληστερίνη) είναι μία ουσία απαραίτητη για τη φυσιολογική λειτουργία των κυττάρων, η οποία συντίθεται στο ήπαρ αλλά υπάρχει και στη διατροφή μας.
Στο αίμα η χοληστερόλη δεν κυκλοφορεί ελεύθερη, αλλά ενσωματωμένη σε σφαιρικά σωματίδια που ονομάζονται λιποπρωτεΐνες. Υπάρχουν δύο κύριες κατηγορίες τέτοιων σωματιδίων: Οι κακές (LDL) λιποπρωτεΐνες και οι καλές (HDL) λιποπρωτεΐνες.
Η LDL χοληστερόλη θεωρείται πως αυξάνει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας και ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου, ενώ η HDL μειώνει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας διότι απομακρύνει την περίσσεια χοληστερόλης.
Σήμερα είναι γνωστό ότι τόσο η δυσμενής επίδραση της LDL χοληστερόλης, όσο και η προστατευτική επίδραση της HDL χοληστερόλης διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Σε γενικές γραμμές όμως, η κλινική ιατρική θεωρεί πως όταν οι τιμές της HDL χοληστερόλης κυμαίνονται από 40 έως 60 mg/dl, η HDL είναι φυσιολογική, ενώ τιμές κάτω των 40 mg/dl συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου (αθηροσκλήρωση των στεφανιαίων αρτηριών της καρδιάς).
Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι μια υψηλότερη τιμή της HDL χοληστερόλης είναι καλύτερη, γιατί θεωρείται ότι οι υψηλές τιμές της προστατεύουν τις στεφανιαίες αρτηρίες και γενικότερα όλες τις αρτηρίες του οργανισμού από αθηροσκλήρωση. Υπάρχει, ωστόσο, ένα όριο στην τιμή της HDL χοληστερόλης καθώς οι μελέτες έχουν βρει ότι ορισμένα άτομα με υπερβολική HDL έχουν καρδιακά προβλήματα λόγω γενετικής προδιάθεσης.
H HDL αφαιρεί την χοληστερόλη από τα τοιχώματα των αρτηριών και την «οδηγεί» στο ήπαρ, όπου καταστρέφεται μέσω ειδικών υποδοχέων. Συνεπώς, όσο σημαντικό να διατηρούμε χαμηλά τα επίπεδα της «κακής» χοληστερόλης και να φροντίζουμε να διατηρούνται υψηλά τα επίπεδα και της «καλής» χοληστερόλης.
Αν και τα σύγχρονα αντιλιπιδαιμικά φάρμακα και ειδικότερα οι στατίνες ελαττώνουν εντυπωσιακά την LDL χοληστερόλη ωστόσο δεν επιτυγχάνουν αύξηση της HDL χοληστερόλης. Ορισμένα φάρμακα όπως είναι η νιασίνη, η χολεστυραμίνη και η γκελφιμπροζίλη έχουν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες που αναγκάζουν τους περισσότερους ασθενείς να διακόπτουν τη θεραπεία.
Από την άλλη πλευρά, σήμερα υπάρχουν στα φαρμακεία συμπληρώματα διατροφής, που συντελούν στην αύξηση της «καλής» χοληστερόλης. Το NAFLiver με το πατενταρισμένο εκχύλισμα Prunus mume, που περιέχει Ουρσολικό και Ολεανολικό οξύ, σε συνδυασμό με Χολίνη.
Πρόσφατες κλινικές μελέτες έδειξαν ότι μετά από λήψη 150 mg Prumus mume, την ημέρα, που είναι και η συνιστώμενη ημερήσια δόση για το σκεύασμα, για διάστημα 3 μηνών, η καλή χοληστερόλη αυξήθηκε κατά 13% σε σχέση με το εικονικό φάρμακο ενώ ο λόγος LDL/HDL μειώθηκε σημαντικά. To NAFLiver ενδείκνυται και σε διαβητικούς και ασθενείς με μειωμένη νεφρική λειτουργία.
Αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής
Επιπρόσθετα, κάποιες μικρές αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες για να αυξήσουμε τα επίπεδα της «καλής» χοληστερόλης και να προφυλάξετε τον οργανισμό μας από τα καρδιαγγειακά νοσήματα είναι:
Άσκηση. Η σωματική δραστηριότητα και κυρίως η αερόβια άσκηση ανεβάζει τα επίπεδα της «καλής» χοληστερόλης. Στη κατηγορία της αερόβιας άσκησης ανήκουν το βάδισμα, το ελαφρύ τρέξιμο και το ποδήλατο. Κάθε δραστηριότητα η οποία αυξάνει την καρδιακή συχνότητα κατά 10-20 παλμούς θεωρείται ότι αυξάνει την τιμή της «καλής» χοληστερόλης. Ασκηθείτε κατά μέσο όρο τρεις φορές την εβδομάδα επί μισή ώρα και θα δείτε διαφορά τόσο στη φυσική σας κατάσταση όσο και στην αύξηση των επιπέδων της HDL.
Απώλεια βάρους. Προσπαθήστε να μείνετε σε καλή φυσική κατάσταση χάνοντας τα περιττά κιλά. Η απώλεια βάρους μπορεί να συνδυαστεί με την άσκηση και τις αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, που επίσης βοηθούν στην αύξηση των επιπέδων της HDL. Ειδικά αν είστε υπέρβαρος, επιβάλλεται να μειώσετε το σωματικό σας βάρος καθώς τα επιπλέον κιλά, όχι μόνο μειώνουν τα επίπεδα της «καλής» χοληστερίνης αλλά αυξάνουν και εκείνα της κακής.
Χρήση μονοακόρεστων λιπών και αποφυγή τρανς λιπαρών. Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε μονοακόρεστα λίπη (όπως το ελαιόλαδο και οι ξηροί καρποί) φαίνεται πως είναι κατάλληλα για τη μείωση της LDL. Αντίθετα, τα κορεσμένα λίπη, όπως αυτά που περιέχονται στο κρέας και στα γαλακτοκομικά προϊόντα, αυξάνουν την LDL, γι’ αυτό θα είναι καλό να ελαττώσετε την κατανάλωσή τους. Όμως, τα χειρότερα απ’ όλα τα λίπη είναι τα τρανς λιπαρά οξέα, όπως αυτά που περιέχονται στις παλιές μαργαρίνες (μερικά υδρογονωμένες), τα κράκερς και διάφορα σνακς. Προσοχή: Σε οποιοδήποτε προϊόν αναγράφεται στα συστατικά του η φράση «μερικώς υδρογονωμένα φυτικά έλαια» το προϊόν αυτό περιέχει trans λιπαρά οξέα. Οι τροφές αυτές αυξάνουν τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης και μειώνουν την τα επίπεδα της HDL χοληστερόλης, με άλλα λόγια κάνουν διπλό κακό σε σχέση με τα κορεσμένα λιπαρά που ανεβάζουν γενικά τη χοληστερόλη.
Μείωση των υδατανθράκων. Άτομα που κάνουν διατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες (ζυμαρικά, ψωμί, ζάχαρη) -ακόμα και αν ασκούνται τακτικά- τείνουν να έχουν χαμηλότερα επίπεδα HDL από αυτούς που τρώνε πολλές πρωτεΐνες σε συνδυασμό με λαχανικά.
Διακοπή καπνίσματος. Το κάπνισμα μειώνει τα επίπεδα της HDL χοληστερόλης στον οργανισμό. Η διακοπή του επιτυγχάνει ανάλογο αποτέλεσμα με την άσκηση και αυξάνει τα επίπεδα της HDL.
Προσθήκη φρούτων και λαχανικών στην διατροφή σας. Οι φυτικές ίνες των φρούτων και των λαχανικών αυξάνουν τα επίπεδα της HDL. Αποφασίστε να αλλάξετε τη διατροφή σας υιοθετώντας πιο φιλικές προς την καρδιά τροφές. Αντικαταστήστε τα έτοιμα και λιπαρά φαγητά με φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής άλεσης.
