Βρετανοί επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το κοινό βακτήριο Clostridium difficile (Κλωστήριο το δύσκολο) που προκαλεί έντονη διάρροια, έχει εξελιχθεί σε δύο ξεχωριστά είδη, εκ των οποίων το ένα έχει ήδη αναπτύξει μεγάλη προσαρμοστικότητα και εξαπλώνεται στα νοσοκομεία. Η σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Genetics.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Νιτίν Κουμάρ από το Ινστιτούτο Wellcome Sanger, πραγματοποίησαν τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα γενετική ανάλυση του Clostridium difficile, δείχνοντας ότι συνεχίζει να εξελίσσεται ανταποκρινόμενο στην ανθρώπινη συμπεριφορά.
Οι επιστήμονες εντόπισαν μια σειρά από αλλαγές στο γονιδίωμα του νεοεμφανισθέντος είδους του βακτηρίου, οι οποίες του επιτρέπουν να αντέχει στα κοινά απολυμαντικά των νοσοκομείων.
Εκτιμάται ότι το νέο είδος του βακτηρίου, που αποτελεί την κυριότερη αιτία σοβαρής διάρροιας σχετιζόμενης με τα αντιβιοτικά παγκοσμίως, ευθύνεται πλέον για πάνω από τα δύο τρίτα των νοσοκομειακών λοιμώξεων με C. difficile.
Τα βακτήρια C. difficile υπάρχουν στο πεπτικό σύστημα των υγιών ανθρώπων με συχνότηα 1 στους 30. Όταν κάποιος είναι υγιής, εκατομμύρια «καλά» βακτήρια του εντέρου διατηρούν το C. difficile υπό έλεγχο. Όταν όμως κάποιος λαμβάνει αντιβιοτικά τα οποία σκοτώνουν τα βακτήρια του εντέρου, ανατρέποντας την μικροβιακή ισορροπία, και το C. difficile μένει ελεύθερο να πολλαπλασιασθεί, παράγοντας τοξίνες που προκαλούν φλεγμονή του εντέρου και σοβαρή διάρροια.
Το βακτήριο, που αφθονεί στα νοσοκομεία, επιβιώνει για αρκετό χρόνο στα χέρια και στις επιφάνειες (τουαλέτες, ρούχα, άλλα αντικείμενα) και εξαπλώνεται εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω του στόματος.
Οι ερευνητές συνέλεξαν, καλλιέργησαν, ανέλυσαν και συνέκριναν γενετικά 906 στελέχη του βακτηρίου, τα οποία απομόνωσαν από ανθρώπους, σκύλους, γουρούνια, άλογα κ.α.) και το περιβάλλον σε 33 χώρες, ανακαλύπτοντας έτσι ότι το C. difficile σήμερα πλέον εξελίσσεται σε δύο ξεχωριστά είδη.
«Το ένα είδος έχει εξειδικευθεί στο να εξαπλώνεται στα νοσοκομεία. Αυτό το είδος εμφανίστηκε πριν χιλιάδες χρόνια και άρχισε να προσαρμόζεται στις σύγχρονες ιατρικές πρακτικές και στην ανθρώπινη διατροφή προτού καν υπάρξουν νοσοκομεία. Είναι η πρώτη φορά που κάποιος μελέτησε τα γονιδιώματα του C.difficile και το εντόπισε», δήλωσε ο Κουμάρ.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι αυτό το σχετικά πρόσφατο βακτήριο (C. difficile Α), που έκανε την πρώτη εμφάνιση του πριν περίπου 76.000 χρόνια και σταδιακά εξελίχθηκε γενετικά ώστε να αποκτήσει νέες ιδιότητες προσαρμοσμένες στο ανθρώπινο περιβάλλον, ιδίως μετά το τέλος του 16ου αιώνα, ανευρίσκεται πλέον περίπου στο 70% των δειγμάτων από ασθενείς εισηγμένους σε νοσοκομεία. Αρκετά στελέχη του συνεχίζουν να εξελίσσονται και να προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες που συναντούν, ακόμη και στα πιο σύγχρονα νοσοκομεία.
