Τα υψηλά επίπεδα φρουκτόζης στη διατροφή εμποδίζουν την ικανότητα του ήπατος να μεταβολίζει σωστά το λίπος. Αυτό το αποτέλεσμα είναι ειδικό για τη φρουκτόζη: εξίσου υψηλά επίπεδα γλυκόζης στη διατροφή δεν έχουν αυτό το αποτέλεσμα. Αυτή η σημαντική μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell Metabolism.
Ερευνητές από το Joslin Diabetes Center λένε ότι το εύρημα εξηγεί γιατί η υψηλή διατροφική φρουκτόζη έχει περισσότερες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία από ό, τι η γλυκόζη, παρόλο που έχουν την ίδια θερμιδική περιεκτικότητα.
“Αυτή είναι μια από τις μελέτες που έχουμε κάνει σχετικά με το ρόλο που διαδραματίζει η υψηλή φρουκτόζη στη διατροφή όσον αφορά την αντίσταση στην ινσουλίνη και το μεταβολικό σύνδρομο”, είπε ο C. Ronald Kahn, καθηγητής Ιατρικής στο Harvard Medical School. “Η φρουκτόζη κάνει το συκώτι να συσσωρεύει λίπος, αλλά και να λαμβάνεται περισσότερο λίπος από τη διατροφή. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την επίδραση της προσθήκης περισσότερης γλυκόζης, γεγονός που προάγει την ικανότητα του ήπατος να καίει λίπος και, ως εκ τούτου, κάνει πιο υγιεινό το μεταβολισμό”.
“Το πιο σημαντικό συμπέρασμα αυτής της μελέτης είναι ότι η υψηλή φρουκτόζη στη διατροφή είναι κακή”, είπε ο Kahn. “Δεν είναι κακή λόγω των θερμίδων, αλλά επειδή έχει επιπτώσεις στο μεταβολισμό του ήπατος και το καθιστά χειρότερο στην καύση του λίπους. Ως αποτέλεσμα, η προσθήκη φρουκτόζης στη διατροφή καθιστά το ήπαρ πιο λιπαρό και αυτό είναι κακό για το μεταβολισμό ολόκληρου του σώματος. Όταν αλλάζετε τη ζάχαρη στη διατροφή από τη φρουκτόζη σε γλυκόζη, παρόλο που είναι και τα δύο σάκχαρα θερμιδικά ισάξια, η γλυκόζη δεν έχει αυτό το αρνητικό αποτέλεσμα. Στην πραγματικότητα, ο συνολικός μεταβολισμός είναι κάπως καλύτερος από μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά”.
Σε μια σειρά μελετών σε πειραματόζωα, οι ερευνητές του Joslin συνέκριναν τις επιδράσεις στο μεταβολισμό έξι διαφορετικών διαιτολογίων: κανονική διατροφή, διατροφή με υψηλή φρουκτόζη, διατροφή με υψηλή γλυκόζη, με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και υψηλή φρουκτόζη και τέλος με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και υψηλή γλυκόζη.
Οι ερευνητές ανέλυαν διάφορους γνωστούς δείκτες του λιπώδους ήπατος για να προσδιορίσουν τα αποτελέσματα κάθε δίαιτας. Για παράδειγμα, εξέτασαν τα επίπεδα των ακυλοκαρνιτινών στα κύτταρα του ήπατος. Οι ακυλοκαρνιτίνες παράγονται όταν το ήπαρ καίει λίπη. Τα υψηλά επίπεδα αυτών είναι ένα κακό σημάδι, καθώς σημαίνει ότι υπάρχει πολύ λίπος στο συκώτι που καίγεται.
Οι ακυλοκαρνιτίνες ήταν περισσότερες στα ζώα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη. Ήταν χαμηλότερη με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και υψηλή περιεκτικότητα σε γλυκόζη σε σχέση με την απλή δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά.
Οι ερευνητές παρακολούθησαν επίσης τη δραστικότητα ενός κρίσιμου ενζύμου για την καύση λίπους που είναι γνωστό ως CPT1a. Στην περίπτωση του CPT1a, όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδά του τόσο καλύτερα κάτι που δείχνει ότι τα μιτοχόνδρια εκτελούν σωστά τις εργασίες καύσης του λίπους. Στη δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και φρουκτόζη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα του CPT1a ήταν χαμηλά, πράγμα που σημαίνει ότι τα μιτοχόνδρια δεν λειτουργούσαν σωστά. Αυτό οδήγησε τους επιστήμονες να ερευνήσουν τα ίδια τα μιτοχόνδρια.
“Όταν τα μιτοχόνδρια είναι υγιή, έχουν ωραίο ωοειδές σχήμα και διαγραμμισμένα χιαστί”, είπε ο Kahn. “Στην ομάδα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και φρουκτόζη, τα μιτοχόνδρια ήταν κατακερματισμένα και δεν είναι σε θέση να καίνε το λίπος όπως τα υγιή μιτοχόνδρια. Αλλά με πολλά λιπαρά και πολλή γλυκόζη, αυτά τα μιτοχόνδρια γίνονται πιο φυσιολογικά, επειδή το λίπος καίγεται κανονικά”.
Τα ευρήματα, σε συνδυασμό με άλλους δείκτες που παρακολούθησαν οι ερευνητές, απέδειξαν ότι οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά αλλά κυρίως τα πολλά λιπαρά μαζί με πολλή φρουκτόζη βλάπτουν τα μιτοχόνδρια και κάνουν το συκώτι να συνθέτει και να αποθηκεύει λίπος αντί να το καίει.
Ο Kahn και οι συνεργάτες του σχεδιάζουν την ανάπτυξη ενός φαρμάκου που θα μπορούσε να αποτρέψει τις αρνητικές επιδράσεις της φρουκτόζης και να βοηθήσει στην πρόληψη της λιπώδους νόσου του ήπατος και των δυσμενών μεταβολικών συνεπειών της, συμπεριλαμβανομένης της μειωμένης ανοχής στη γλυκόζη και του διαβήτη τύπου 1.
