Όπως ακριβώς συμβαίνει με όλους τους ανθρώπους, έτσι και τα άτομα με διαβήτη νιώθουν την έμφυτη ανάγκη να απολαμβάνουν τρόφιμα ή και ροφήματα με γλυκιά γεύση. Εντούτοις, συχνά, το αυξημένο σωματικό βάρος και ο κακός γλυκαιμικός έλεγχος αποτελούν πρωταρχικής σημασίας εμπόδια στην επιθυμία τους αυτή, γεγονός που αρκετές φορές οδηγεί σε συναισθήματα στέρησης και δυσχεραίνει την μακροπρόθεσμη υιοθέτηση της ενδεικνυόμενης για αυτούς διατροφής.
Τις τελευταίες δεκαετίες, τα τρόφιμα και ροφήματα με ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες έχουν προταθεί ως εναλλακτική λύση για τους ανθρώπους που αποφεύγουν τα γλυκαντικά που περιέχουν υδατάνθρακες και αποδίδουν θερμίδες, όπως η ζάχαρη και η φρουκτόζη.
Οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες μπορούν να γλυκάνουν τα τρόφιμα και ροφήματα, μειώνοντας ταυτόχρονα το θερμιδικό περιεχόμενο και το σύνολο των υδατανθράκων που περιέχουν, μέσω της αντικατάστασης της ζάχαρης ή άλλων ανάλογων θερμιδογόνων γλυκαντικών υλών.
Φυσικά, το σημαντικότερό τους όφελος για τα άτομα με διαβήτη είναι ότι οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες δεν επηρεάζουν και δε διαταράσσουν τη γλυκαιμική τους ρύθμιση, δηλαδή δεν αυξάνουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Βέβαια, με δεδομένο ότι πολλά τρόφιμα που περιέχουν ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες εξακολουθούν να περιέχουν υδατάνθρακες (π.χ. από τη χρήση άλευρου), και να αποδίδουν θερμίδες, συστήνεται οι άνθρωποι με διαβήτη να ελέγχουν προσεκτικά τις ετικέτες των τροφίμων.
Ολιγοθερμικές γλυκαντικές ύλες
Στα άτομα με διαβήτη συστήνεται η κατανάλωση τροφίμων και ροφημάτων χωρίς ζάχαρη και η επιλογή τροφών με χαμηλό γλυκαιμικό φορτίο. Οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες αποτελούν ένα ιδανικό μέσο που βοηθά τα άτομα με διαβήτη, αφενός να συμμορφώνονται στις απαιτήσεις της διαιτητικής αγωγής και αφετέρου να κρατούν την απόλαυση του φαγητού και ειδικότερα της γλυκιάς γεύσης. Οι εγκεκριμένες γλυκαντικές ύλες που χρησιμοποιούνται σε αυτά τα προϊόντα είναι ασφαλείς, εφόσον καταναλώνονται στις επιτρεπόμενες ημερήσιες ποσότητες οι οποίες προσδιορίζονται σε επίπεδα πολύ υψηλότερα από τη συνήθη ανθρώπινη κατανάλωση.
Οι κυριότερες ύλες «έντονης γλυκύτητας» που έχουν εγκριθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι:
- η ασπαρτάμη,
- η ακετοσουλφάμη-Κ,
- το κυκλαμικό οξύ (και τα άλατά του),
- η σουκραλόζη,
- η σακχαρίνη (και τα άλατά της),
- η νεοτάμη,
- πρόσφατα εγκρίθηκε και το γλυκαντικό που προέρχεται από το φυτό στέβια (γλυκοζίτες στεβιόλης).
Οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες και ειδικά οι ύλες έντονης γλυκύτητας, βοηθούν τα άτομα με διαβήτη να διευρύνουν τις διατροφικές τους επιλογές καθώς τους επιτρέπουν να απολαμβάνουν τη γλυκιά γεύση αντικαθιστώντας τη ζάχαρη, χωρίς να επηρεάζουν αρνητικά το επίπεδο της γλυκόζης στο αίμα τους. Το πιο σημαντικό τους όφελος βέβαια είναι ότι δεν έχουν καμία επίδραση στην ινσουλίνη ή στη συγκέντρωση σακχάρου στο αίμα και επίσης δεν προσθέτουν θερμίδες, κι έτσι μπορούν παράλληλα να παίξουν ρόλο στην προσπάθεια κυρίως των ατόμων με διαβήτη τύπου 2, να ελέγξουν ή να μειώσουν το σωματικό τους βάρος.
Είναι οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες ασφαλείς για τους διαβητικούς;
Οι αρμόδιες αρχές έχουν αξιολογήσει το σύνολο των επιστημονικών δεδομένων και έχουν καταλήξει ότι οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες είναι ασφαλείς για κατανάλωση, τόσο για το γενικό πληθυσμό όσο και για τα άτομα με διαβήτη. Η διαδικασία αξιολόγησης που ακολουθεί η EFSA (Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων) έχει καθιερώσει τη χρήση της τιμής ADI (Acceptable Daily Intake, δηλαδή Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη) για τις ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες.
Η τιμή ADI αποτελεί μια εκτίμηση της ποσότητας ενός εγκεκριμένου πρόσθετου, την οποία μπορεί να καταναλώνει ένας άνθρωπος σε καθημερινή βάση και εφ’ όρου ζωής, χωρίς να προκληθεί οποιοδήποτε πρόβλημα στην υγεία του. Οι επιστήμονες είναι καθησυχαστικοί σε ό,τι αφορά στο ενδεχόμενο κάποιος να καταναλώσει περιστασιακά ποσότητα μεγαλύτερη από το ADI, λόγω της διαδικασίας που ακολουθείται κατά τη θέσπιση των τιμών ADI, η οποία βασίζεται στη διαθέσιμη εκτεταμένη επιστημονική έρευνα και στη συνεκτίμηση ενός μεγάλου περιθώριου ασφάλειας.
Για παράδειγμα, η τιμή ADI για οποιοδήποτε γλυκαντικό είναι 100 φορές χαμηλότερη από τη μέγιστη ποσότητα του γλυκαντικού που έχει βρεθεί ότι μπορεί να καταναλώνεται μακροχρόνια από τα πειραματόζωα, χωρίς καμία παρενέργεια (γνωστή ως τιμή NOEL, No Observed Effect Level ).
Οι τιμές ADI είναι το πιο σημαντικό από τα εργαλεία που διαθέτουν οι επιστήμονες στην πράξη, για να εξασφαλίζουν την κατάλληλη και ασφαλή χρήση των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών υλών. Καθώς οι συγκεκριμένες γλυκαντικές ύλες έχουν εξαιρετικά πλεονεκτήματα για τους διαβητικούς και περιλαμβάνονται στο διαιτολόγιό τους σε τακτική βάση, η επιστημονική κοινότητα παρακολουθεί με προσοχή ο,τιδήποτε έχει σχέση με την κατανάλωση ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών υλών από διαβητικούς.
Υπάρχει κίνδυνος υπερκατανάλωσης ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών υλών για τα άτομα με διαβήτη; Όπως ακριβώς συμβαίνει και με οποιοδήποτε άλλο τρόφιμο, συστήνεται στα άτομα με διαβήτη να καταναλώνουν με μέτρο τα τρόφιμα που περιέχουν γλυκαντικές ύλες, ώστε να αποφεύγουν την υπερκατανάλωσή τους.
Μελέτες, στις οποίες συμμετέχουν και άτομα με διαβήτη, αποδεικνύουν ότι η πρόσληψη ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στις χώρες της Ευρώπης κυμαίνεται πολύ κάτω από το ADI. Ακόμα και στις περιπτώσεις παιδιών με διαβήτη, της ομάδας με το προφίλ της υψηλότερης – δυνητικά – πρόσληψης γλυκαντικών, διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση παραμένει κάτω από την τιμή ADI.
Οι γλυκαντικές ύλες στο διαβήτη κύησης
Η κατανάλωση των εγκεκριμένων ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών υλών, εντός των τιμών ADI, είναι ασφαλής στη διάρκεια της εγκυμοσύνης σύμφωνα με επίσημες συστάσεις από μεγάλους οργανισμούς, όπως ο American Diabetes Association–ADA.
Είναι ενδεικτικό ότι η συστηματική και τεκμηριωμένη έρευνα πάνω στις πιθανές τοξικές επιπτώσεις της χρήσης των γλυκαντικών στην αναπαραγωγική ικανότητα γυναικών αλλά και ανδρών καθώς και στην ανάπτυξη του εμβρύου είναι βασικό κομμάτι της συνολικής έρευνας, πριν δοθεί η έγκριση κατανάλωσης των ουσιών από το γενικό πληθυσμό.
Οι γυναίκες δε χρειάζεται να ανησυχούν ή να αποφεύγουν την κατανάλωση ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών υλών κατά την εγκυμοσύνη. Η κατανάλωση των εγκεκριμένων ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών, εντός των τιμών ADI, όπως έχουν θεσπιστεί από τις αρμόδιες αρχές, είναι ασφαλής και κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, καθώς έχουν υποβληθεί στους κατάλληλους ελέγχους.
Μια ποικιλία από τρόφιμα και ποτά που αποκτούν γλυκιά γεύση μετά από την προσθήκη ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών υλών, μπορεί να βοηθήσει μία έγκυο να ικανοποιήσει την όρεξή της για γλυκά, προσθέτοντας λίγες ή και καθόλου θερμίδες και χωρίς να επηρεάζει το γλυκαιμικό της έλεγχο στην περίπτωση του διαβήτη κύησης.
Σε κάθε περίπτωση, κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, οι γυναίκες θα πρέπει να τρέφονται σωστά, με ποσότητα θερμίδων ικανή να εξασφαλίζει τη σωστή θρέψη του εμβρύου ή του βρέφους και η συνολική τους διατροφή θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις διατροφικές τους ανάγκες.
Πηγή: “Ολιγοθερµιδικές Γλυκαντικές Ύλες, Ένας Ασφαλής Σύµµαχος στη ∆ιατροφή των Ατόµων µε ∆ιαβήτη”, το οποίο έχει αναρτηθεί στο site της ΕΔΕ (Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία).
