Ένα ερώτημα είναι πώς η άσκηση μπορεί να επηρεάσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και κατ’ επέκταση την άμυνά μας απέναντι στις ιώσεις και συγκεκριμένα στον κορωνοϊό SARS-COV-2. Δεν υπάρχει ευθεία απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα, μόνο έμμεση σύμφωνα με αυτά που ξέρουμε για άλλες λοιμώξεις όπως είναι η γρίπη.
Είναι ωστόσο πιθανό να ισχύουν τα ίδια και για τον κορωνοϊό ο οποίος ονομάζεται έτσι επειδή το κέλυφός του περιβάλλεται από μικρές αιχμές πρωτεΐνης. Αυτές οι αιχμές είναι που προκαλούν τον όλεθρο όταν προσκολλώνται στον ιστό του πνεύμονα.
Όπως για πολλά πράγματα, το πάρα πολύ ή το πολύ λίγο δεν είναι η άριστη λύση ενώ το σωστό είναι κάπου στη μέση. Οι επιστήμονες συνήθως αναφέρονται σε αυτό το φαινόμενο ως καμπύλη “σχήματος U ή J”. Η έρευνα έχει δείξει ότι η άσκηση μπορεί να επηρεάσει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού. Ο ρόλος της άσκησης στην ανοσία αφορά τόσο τη συστημική (κυτταρική απόκριση ολόκληρου του σώματος) όσο και την απάντηση της βλεννογόνου (βλεννώδη επένδυση της αναπνευστικής οδού) σε έναν μολυσματικό παράγοντα.
Μια μεγάλη μελέτη έδειξε ότι η ήπια έως μέτρια άσκηση -που εκτελείται περίπου τρεις φορές την εβδομάδα- μείωσε τον κίνδυνο θανάτου κατά τη διάρκεια της επιδημίας γρίπης του Χονγκ Κονγκ το 1998. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε 24.656 Κινέζους ενήλικες που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της επιδημίας. Έδειξε ότι οι άνθρωποι που δεν ασκούνταν καθόλου ή ασκούνταν υπερβολικά (πάνω από πέντε ημέρες εβδομαδιαίως) διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν σε σύγκριση με αυτούς που ασκούνταν μέτρια.
Επιπλέον, μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε ποντίκια έδειξαν ότι η τακτική άσκηση που διεξήχθη δύο έως τρεις μήνες πριν από τη μόλυνση μείωσε τη σοβαρότητα της νόσου και το ιικό φορτίο (τόσο σε παχύσαρκους όσο και μη παχύσαρκους ποντικούς).
Τα περιορισμένα δεδομένα σε ζώα και ανθρώπους δείχνουν ότι η άσκηση μέχρι τρεις ημέρες την εβδομάδα, δύο έως τρεις μήνες πριν, προετοιμάζει καλύτερα το ανοσοποιητικό σύστημα για να καταπολεμήσει μια ιογενή λοίμωξη.
Τι γίνεται αν δεν ασκούμασταν τακτικά αλλά θέλουμε να αρχίσουμε τώρα; Κι αν έχουμε κολλήσει τον κορωνοϊό χωρίς να το ξέρουμε, η άσκηση θα είναι καλή ή κακή;
Περιορισμένα δεδομένα, που προέρχονται από ποντίκια, υποδηλώνουν ότι η μέτρια άσκηση για 20 έως 30 λεπτά την ημέρα μετά τη μόλυνση με τον ιό της γρίπης βελτιώνει τις πιθανότητες επιβίωσης. Είναι άγνωστο αν αυτό ισχύει για τον κορωνοϊό ή αν ισχύει και για τον άνθρωπο. Στη μελέτη αυτή, το 82% των ποντικών που ασκούνταν 20-30 λεπτά την ημέρα κατά την περίοδο επώασης του ιού της γρίπης επέζησαν. Αντίθετα, μόνο το 43% των καθιστικών ποντικών και το 30% των ποντικών που ασκούνταν έντονα -2,5 ώρες άσκησης την ημέρα- επέζησαν. Επομένως, τουλάχιστον στα εργαστηριακά ποντίκια, η ήπια έως μέτρια άσκηση (π.χ. περπάτημα) μπορεί να είναι προστατευτική μετά τη μόλυνση από τον ιό της γρίπης.
Αλλά ενώ η λίγη άσκηση είναι καλή, η υπερβολική άσκηση είναι κακή. Είναι σαφές ότι τόσο η υπερβολική άσκηση καθώς και η άσκηση ενώ είμαστε άρρωστοι, αυξάνει τον κίνδυνο ιατρικών επιπλοκών και θανάτου.
Μελέτες σε ποδοσφαιριστές και νεαρούς δρομείς έδειξαν μείωση της έκκρισης ανοσοσφαιρίνης Α ή sIgA (secretory immunoglobulin) όταν αγωνίστηκαν σκληρά. Η sIgA είναι ένα αντίσωμα που χρησιμοποιείται από το ανοσοποιητικό σύστημα για την εξουδετέρωση των παθογόνων, συμπεριλαμβανομένων των ιών. Συνδέεται στενά με λοιμώξεις της ανώτερης αναπνευστικής οδού. Όταν τα επίπεδα της sIgA μειώνονται, οι λοιμώξεις της ανώτερης αναπνευστικής οδού συνήθως αυξάνονται. Αυτή η σχέση παρατηρήθηκε στους ποδοσφαιριστές. Οι παίκτες εμφάνισαν τα περισσότερα συμπτώματα λοιμώξεων όταν τα επίπεδα της sIgA ήταν τα χαμηλότερα.
Η παρατήρηση αυτή υποδηλώνει έμμεσα ότι η υπερβολική άσκηση χωρίς επαρκή αποκατάσταση μπορεί να κάνει το σώμα πιο ευάλωτο σε λοιμώξεις, ειδικά από ιούς της αναπνευστικής οδού. Επομένως, όσον αφορά την ανοσία, οι μελέτες δείχνουν ότι η περισσότερη άσκηση δεν είναι απαραιτήτως καλύτερη.
Πόση άσκηση μπορεί να είναι σωστή; Ακολουθούν ορισμένες οδηγίες που ισχύουν για τους περισσότερους ανθρώπους.
- Εκτελέστε ήπια έως μέτρια άσκηση (20-45 λεπτά), έως τρεις φορές την εβδομάδα.
- Προσπαθήστε να διατηρήσετε τη δύναμη ή φυσική σας κατάσταση κατά τη διάρκεια μιας περιόδου απομόνωσης (να την διατηρήσετε όχι να την αυξήσετε).
- Αποφεύγετε την φυσική επαφή κατά τη διάρκεια της άσκησης, όπως τα ομαδικά αθλήματα, που πιθανόν να σας εκθέσει σε υγρά της βλεννογόνου άλλων ανθρώπων στα χέρια ή στο πρόσωπο.
- Πλένετε και απολυμαίνετε τον οποιοδήποτε εξοπλισμό σας μετά από χρήση.
- Κάντε υγιεινή διατροφή και κοιμηθείτε καλά για να ενισχύσετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Σύμφωνα με αυτά που ξέρουμε, η βιταμίνη C και η βιταμίνη D ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, αν και όχι θεαματικά.
- Παραμείνετε αισιόδοξοι ότι η επιδημία θα περάσει -η αισιοδοξία επίσης ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Πόση άσκηση μπορεί να είναι επικίνδυνη; Ακολουθούν ορισμένα πράγματα που δεν πρέπει να κάνετε:
- Μην ασκείστε μέχρι εξάντλησης γιατί αυτό αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης. Για παράδειγμα δεν χρειάζεται να κάνετε μαραθώνιο όταν υπάρχει μια επιδημία ενός ιού διότι αυτό αυξάνει τον κίνδυνο ασθένειας από 2,2% σε 13% μετά τον αγώνα.
- Μην ασκείστε αν έχετε συμπτώματα παρόμοια με τη γρίπη.
- Μην ασκείστε περισσότερο από πέντε ημέρες την εβδομάδα.
- Μην ασκείτε σε πολυσύχναστους, κλειστούς χώρους.
Να τονιστεί ότι ενώ η ενυδάτωση κάνει καλό στον οργανισμό, δεν πρέπει να πίνετε πάρα πολλά υγρά όταν είστε άρρωστοι, νομίζοντας ότι έτσι αποβάλλεται τις τοξίνες -δεν είναι αλήθεια ότι μπορείτε να “ξεπλύνετε” τις τοξίνες.
