O SARS-CoV ήταν η αιτία της ασθένειας SARS (Severe acute respiratory syndrome). Επρόκειτο για ένα ξαδερφάκι του SARS-CoV-2 που έχει προκαλέσει τη νόσο Covid-19 και την τρέχουσα πανδημία.
Το πώς εμφανίστηκε ο SARS-CoV δεν έχει γίνει πλήρως κατανοητό αλλά η μετάδοση έγινε μέσω στενής επαφής με μολυσμένα άτομα, κυρίως μέσω της αναπνευστικής οδού αλλά και μέσω επαφής με μολυσμένες επιφάνειες.
Τα συμπτώματα έμοιαζαν με αυτά της γρίπης: πυρετός, αίσθημα κακουχίας, μυαλγίες, κεφαλαλγίες, διάρροια και ρίγος. Οι θάνατοι προκλήθηκαν από πνευμονία. Σήμερα δεν υπάρχουν κρούσματα από τον SARS-CoV.
Καμία ειδική θεραπεία δεν υπήρξε για τη νόσο SARS, μόνο γενικά αντιιικά φάρμακα και υποστήριξη της αναπνοής σε ασθενείς με πνευμονία.
SARS-CoV-1
Τις 16 Νοεμβρίου 2002, ένας νεαρός αγρότης από την επαρχία Guangdong της Νότιας Κίνας έγινε δεκτός στο Νοσοκομείο Νο1 του Foshan, πάσχοντας από κάτι που φαινόταν μια ασυνήθιστη μορφή πνευμονίας. Το πώς αρρώστησε εξακολουθεί να είναι ένα μυστήριο. Τις επόμενες εβδομάδες, περισσότεροι άνθρωποι διαγνώστηκαν με με την ίδια πάθηση αλλά δεν ήταν όλοι τυχεροί και πολλοί πέθαναν.
Τρεις μήνες αργότερα, ένας γιατρός που είχε αντιμετωπίσει ασθενείς στην Guangdong πήγε στο Χονγκ Κονγκ για να παρακολουθήσει ένα γάμο. Διαμένοντας στο Metropole Hotel, άρχισε να αισθάνεται άρρωστος. Πέθανε μερικές μέρες αργότερα. Σε λιγότερο από 24 ώρες, η ασθένεια είχε εξαπλωθεί σε συναδέλφους του και σε μια 78χρονη Καναδή η οποία μετά από δύο μέρες γύρισε στο Τορόντο. Στις 5 Μαρτίου η γυναίκα πέθανε. Τις επόμενες εβδομάδες, περίπου 400 άνθρωποι στον Καναδά θα εμφάνιζαν παρόμοια συμπτώματα, 25.000 χιλιάδες στο Τορόντο θα έμπαιναν σε καραντίνα και 44 άνθρωποι θα πέθαιναν στη χώρα.
Ανάμεσα σ’ αυτούς που διέμεναν στο Metropole Hotel ήταν και ένας Κινεζοαμερικανός επιχειρηματίας ονόματι Johnny Chen. Καθώς επιβιβάστηκε σε μια πτήση προς το Βιετνάμ, ο Chen αρρώστησε και έγινε δεκτός σε νοσοκομείο στο Ανόι, όπου πέθανε, αλλά προηγουμένως η ασθένεια εξαπλώθηκε στο ιατρικό προσωπικό και σε άλλους ασθενείς. Εντωμεταξύ, ο Ιταλός γιατρός Carlo Urbani, ένας ειδικός του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για τις μεταδιδόμενες ασθένειες κλήθηκε στο Ανόι για να ερευνήσει το επιδημιολογικό ξέσπασμα. Ο Urbani συμπέρανε ότι υπήρχε μια εντελώς νέα μόλυνση και προειδοποίησε για αυτό ενώ στη συνέχεια αρρώστησε και πέθανε.
Στα μέσα Μαρτίου 2003, η εφημερίδα The Sunday Times που εδρεύει στο Λονδίνο, ανέφερε ότι πάνω από 150 επιβάτες που πετούσαν από τη Νέα Υόρκη στη Σιγκαπούρη είχαν τεθεί σε καραντίνα στη Φρανκφούρτη λόγω φόβων ότι θα μπορούσαν να είχαν εκτεθεί σε «μια νέα μορφή πνευμονίας που δεν ανταποκρίνεται στη συμβατική θεραπεία». Μέχρι την τρίτη εβδομάδα του Μαρτίου υπήρξαν 350 ύποπτα κρούσματα εκ των οποίων 10 ήταν θανατηφόρα, σε 13 χώρες, μεταξύ των οποίων η Ιταλία, η Ιρλανδία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σιγκαπούρη. Δύο εβδομάδες αργότερα, ο αριθμός ανήλθε σε πάνω από 2.400 περιπτώσεις σε 18 χώρες με 89 θανάτους.
Ακτινογραφία πνευμόνων ασθενούς.
Ο ΠΟΥ έστειλε μια πολυεθνική ομάδα εμπειρογνωμόνων στην Κίνα για διερεύνηση. H κινεζική κυβέρνηση ζήτησε συγγνώμη για την καθυστέρηση στην αναφορά της έκρηξης και ανακοίνωσε την «άμεση θέσπιση ενός εθνικού μηχανισμού ιατρικής επειγόντων περιστατικών, με έμφαση στη δημόσια ενημέρωση για την υγεία και έναν μηχανισμό αναφοράς έγκαιρης προειδοποίησης».
To γονιδίωμα του ιού SARS-COV αναγνωρίστηκε τον Απρίλιο του 2003. Επιστήμονες του Πανεπιστημίου Erasmus στο Ρότερνταμ, στην Ολλανδία, απέδειξαν ότι ο κορωνοϊός SARS-COV ήταν η αιτία της νέας πνευμονίας. Σε πειράματα, μαϊμούδες μακάκοι που μολύνθηκαν με τον ιό ανέπτυξαν τα ίδια συμπτώματα με τα ανθρώπινα θύματα.
Η νόσος SARS πιστεύεται ότι μεταδιδόταν κυρίως μέσω στενής επαφής συμπεριλαμβανομένου του φιλιού, του αγκαλιάσματος και του αγγίγματος. Αλλά μεταδιδόταν κυρίως μέσω σταγονιδίων στον αέρα όταν ένα μολυσμένο άτομο έβηχε ή φταρνιζόταν. Ο ιός μπορεί επίσης να μεταδιδόταν όταν κάποιος άγγιζε μια επιφάνεια ή αντικείμενο που ήταν μολυσμένο και στη συνέχεια άγγιζε το στόμα ή τη μύτη του. Μπορεί επίσης να εξαπλωνόταν ευρύτερα με τον αέρα ή με άλλους τρόπους που δεν έχουν ακόμη κατανοηθεί.
Στις 23 Απριλίου 2003 άρχισαν οι εργασίες σε ένα νέο νοσοκομείο 1.000 κλινών για τους ασθενείς με SARS στα περίχωρα του Πεκίνου. Το νέο νοσοκομείο δημιουργήθηκε γρήγορα αλλά αντιμετώπισε μόνο 680 ασθενείς. Μέχρι το τέλος του Ιουνίου, δεν χρειαζόταν πλέον. Ο ΠΟΥ ανακοίνωσε ότι η κατάσταση στην Κίνα είχε εκκαθαριστεί στις αρχές Ιουλίου και ότι οι 29 χώρες που είχαν περιπτώσεις SARS ήταν απαλλαγμένες από την ασθένεια.
H εξάπλωση της νόσου SARS.
Η πανδημία που έπληξε τις χώρες της Βόρειας Αμερικής, της Νότιας Αμερικής, της Ευρώπης και της Ασίας, μόλυνε πιθανότατα 8.422 ανθρώπους και σκότωσε 916, ήτοι ποσοστό θνησιμότητας γύρω στο 10% (5.327 κρούσματα και 349 θάνατοι αναφέρθηκαν στην Κίνα). Τελείωσε γρήγορα και πολλά πράγματα παρέμειναν άγνωστα συμπεριλαμβανομένης της προέλευσής του. Ο ΠΟΥ κήρυξε το τέλος της πανδημίας στις 5 Ιουλίου 2003. Τα επόμενα χρόνια, τέσσερις περιπτώσεις SARS αναφέρθηκαν στην Κίνα μεταξύ Δεκεμβρίου 2003 και Ιανουαρίου 2004.
Ορισμένα στοιχεία για την ασθένεια SARS:
- Περίπου το 30% των κρουσμάτων αφορούσε εργαζομένους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης.
- Tα παιδιά σπάνια επηρεάστηκαν από τον κορωνοϊό.
- Ο SARS-CoV ανιχνεύθηκε στην επιφάνεια του σώματος και στα περιεχόμενα του εντέρου κατσαρίδων.
- Τα συμπτώματα ήταν (χωρίς να εμφανίζονται όλα στον ίδιο ασθενή): πυρετός, ρίγος, μυαλγία, βήχας, δύσπνοια, πονοκέφαλος, ζάλη, πτύελα, διάρροια, ναυτία, εμετός, πονόλαιμος, δυσφορία.
- Η πνευμονία εμφανιζόταν περίπου 10 μέρες μετά τη μόλυνση.
H διάρκεια της νοσηλείας ήταν αρκετές μέρες για τους ασθενείς. Το διάγραμμα δείχνει τη νοσηλεία για 1363 ασθενείς με SARS στο Χονγκ Κονγκ.
Κάποια αποτελέσματα έδειξαν ότι ο κορωνοϊός SARS-COV υπήρχε σε ένα αιλουροειδές (Paguma sp.) ακόμη και αν τα ζώα δεν παρουσίαζαν κλινικά συμπτώματα. Ο ιός βρέθηκε αργότερα σε ένα είδος ρακούν (Nyctereuteus sp.) και σε οικιακές γάτες. Το 2005, δύο μελέτες αναγνώρισαν κορωνοϊούς τύπου SARS σε κινεζικές νυχτερίδες. Η φυλογενετική ανάλυση αυτών των ιών έδειξε μεγάλη πιθανότητα ο ιός να προήλθε από νυχτερίδες και εξαπλώθηκε στον άνθρωπο είτε άμεσα είτε μέσω ζώων που βρίσκονταν στις κινεζικές αγορές.
H πορεία των κρουσμάτων.
Τον Δεκέμβριο του 2017, μετά από χρόνια έρευνας στην Κίνα, όπου η ασθένεια εμφανίστηκε για πρώτη φορά, οι ερευνητές ανέφεραν ότι βρήκαν μια απομακρυσμένη σπηλιά στην επαρχία Yunnan, η οποία φιλοξενεί νυχτερίδες που φέρουν ένα στέλεχος ενός κορωνοϊού. Αυτό το στέλεχος έχει όλα τα γενετικά δομικά στοιχεία του τύπου που πυροδότησαν την πανδημία SARS το 2002. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τους Shi Zheng-Li, Cui Jie και τους συνεργάτες τους στο Ινστιτούτο Βιολογίας της Wuhan της Κίνας και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό PLOS Pathogens. Οι συγγραφείς ανέφεραν ότι «μια άλλη θανατηφόρα εστία του SARS θα μπορούσε να εμφανιστεί ανά πάσα στιγμή». Όπως επισήμαναν, το σπήλαιο όπου ανακαλύφθηκε το στέλεχος είναι μόνο 1 χιλιόμετρο από το πλησιέστερο χωριό. Τον Δεκέμβριο του 2019 μια νέα εστία ξέσπασε από ένα συγγενικό κορωνοϊό που ονομάστηκε SARS-CoV-2.
