Η εξέταση αίματος που ονομάζεται εύρος κατανομής του μεγέθους ερυθρών αιμοσφαιρίων (RDW: red cell distribution width) προσφέρει κάποιες πληροφορίες -αλλά όχι σαφείς- για το μέγεθος των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Το τεστ αυτό δείχνει πόσο ποικίλει το μέγεθος των ερυθροκυττάρων σε ένα άτομο.
Δεν έχουν όλα τα ερυθρά αιμοσφαίρια το ίδιο μέγεθος. Τυπικά είναι διαμέτρου 6-8 μικρομέτρων (μm: εκατομμυριοστών του μέτρου). Η εξέταση RDW μετρά τη διακύμανση του μεγέθους των ερυθροκυττάρων. Μια υψηλή τιμή σημαίνει ότι τα ερυθροκύτταρα έχουν ανομοιόμορφο μέγεθος ενώ μια χαμηλή σημαίνει ότι έχουν ομοιόμορφο μέγεθος. Μια υψηλή τιμή σημαίνει ότι υπάρχουν μεγάλα και μικρά ερυθροκύτταρα σε ένα άτομο. Η χαμηλή τιμή δεν λέει πολλά πράγματα για το μέγεθος γιατί όλα τα ερυθροκύτταρα μπορεί να είναι μικρά ή όλα μεγάλα.
Ο μέσος άνθρωπος διαθέτει 25 τρισεκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια, τα οποία παράγονται στο μυελό των οστών υπό την επίδραση μιας ορμόνης που ονομάζεται ερυθροποιητίνη, και ζουν περίπου 120 μέρες. Κυκλοφορούν στο αίμα περιέχοντας μια πρωτεΐνη, την αιμοσφαιρίνη, η οποία δεσμεύει το οξυγόνο στους πνεύμονες και το παρέχει σε κάθε κύτταρο. Η αιμοσφαιρίνη περιέχει σίδηρο ο οποίος συμβάλλει να προσδεθεί το οξυγόνο στο μόριο της αιμοσφαιρίνης.
Τα ερυθρά αιμοσφαίρια πρέπει να είναι σχετικά μικρά και εύκαμπτα ώστε να διέρχονται μέσα από τα πολύ μικρά αιμοφόρα αγγεία -έχουν σχήμα που τα βοηθάει να λυγάνε καθώς κυκλοφορούν στα πολύ μικρά τριχοειδή αγγεία. Μεταφέρουν και απελευθερώνουν όχι μόνο οξυγόνο στους ιστούς αλλά και ATP το οποίο δίνει την ενέργεια στο σώμα και επίσης απελευθερώνουν μονοξείδιο του αζώτου το οποίο βοηθάει τα αιμοφόρα αγγεία να χαλαρώσουν. Αν έχετε πολλά ερυθρά αιμοσφαίρια μεγάλου μεγέθους μπορεί να δημιουργείται πρόβλημα στην παροχή οξυγόνου και των άλλων συστατικών.
Φυσιολογικές, υψηλές και χαμηλές τιμές
Πώς ερμηνεύονται τα αποτελέσματα μιας εξέτασης RDW; Ένα φυσιολογικό εύρος της κατανομής του μεγέθους των ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι από 12,2% έως 16,1% στις γυναίκες και από 11,5% έως 14,5% στους άνδρες.
Μια αυξημένη τιμή RDW σημαίνει ότι έχετε αυξημένη ποικιλία μεγέθους και πιθανότητα ένα μέρος τους είναι μεγάλα.
Η υψηλή τιμή μπορεί να προκύψει από παθήσεις που τροποποιούν το σχήμα των ερυθρών αιμοσφαιρίων λόγω πρόωρης απελευθέρωσης ανώριμων κυττάρων στην κυκλοφορία του αίματος ή από μη φυσιολογικές αιμοσφαιρίνες. Επίσης, μπορεί να μην είναι ικανοποιητική η δράση της ερυθροποιητίνης. Ακόμη, μπορεί να υπάρχει ανεπάρκεια σιδήρου, φολικού οξέος και βιταμίνης Β12, κάτι που προκαλεί αυξημένη διακύμανση στο μέγεθος των ερυθροκυττάρων.
Η υψηλή τιμή έχει συνδυαστεί με χειρότερη πρόγνωση ορισμένων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένης της καρδιακής ανεπάρκειας, του καρκίνου [1], του μεταβολικού συνδρόμου [2] και της νόσου Covid-19. Επίσης έχει συνδυαστεί με τη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου [3]. Γενικά, έχει συσχετιστεί με αυξημένη θνησιμότητα από κάθε αιτία.
Στην περίπτωση της νόσου Covid-19, μια πρόσφατη μελέτη βρήκε πως όσοι ασθενείς, κατά την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο, είχαν τιμές RDW πάνω από το φυσιολογικό, διέτρεχαν, κατά μέσο όρο, σχεδόν τριπλάσιο κίνδυνο θανάτου. Το ποσοστό θνησιμότητας ήταν 31% για αυτούς τους ασθενείς έναντι 11% όσων είχαν φυσιολογικές τιμές.
Μια χαμηλή τιμή RDW (κάτω από 10,2%) σημαίνει ότι τα ερυθρά αιμοσφαίρια ποικίλλουν λίγο σε μέγεθος. Μια αιτία για αυτό μπορεί να είναι η μεγαλοκυτταρική ή η μικροκυτταρική αναιμία. Σε αυτές τις δύο διαταραχές τα ερυθρά αιμοσφαίρια δεν ποικίλλουν πολύ σε μέγεθος επειδή είναι είτε όλα πολύ μεγάλα είτε όλα πολύ μικρά. Αλλά εκτός από το γεγονός ότι μια χαμηλή τιμή μπορεί να οφείλεται σε κάποιες παθήσεις, δεν συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο θανάτου όπως στην περίπτωση της υψηλής τιμής.
Διατροφή και ερυθρά αιμοσφαίρια
Κανονικά τα ερυθρά αιμοσφαίρια έχουν αρνητικό φορτίο που τα κρατά σε απόσταση μεταξύ τους ώστε να μην κολλάνε εύκολα και να ταξιδεύουν γρήγορα μέσα στα λεπτά αιμοφόρα αγγεία αλλά με την πάροδο των δεκαετιών αυτό μπορεί να γίνεται λιγότερο αποτελεσματικό.
Φαίνεται πως η διατροφή παίζει ρόλο στην κολλώδη συμπεριφορά των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Μια μελέτη βρήκε πως ένα και μόνο γεύμα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά μπορεί γρήγορα να μεταμορφώσει τα υγιή ερυθρά αιμοσφαίρια σε κολλώδη κύτταρα αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιαγγειακού συμβάντος. Αυτό ανέφεραν Αμερικανοί επιστήμονες του Ιατρικού Κολλεγίου της Γεωργίας στο περιοδικό Laboratory Investigation.
Τα λιπαρά ενός γεύματος μεταβάλλουν το αρνητικό φορτίο των ερυθρών αιμοσφαιρίων με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν μια τάση συγκόλλησης. Αυτό προφανώς επηρεάζει την παροχή οξυγόνου στους ιστούς, καθώς δύο κολλημένα ερυθροκύτταρα δεν μπορούν να διέλθουν εύκολα στα πολύ μικρά αιμοφόρα αγγεία. Η μεταβολή αυτή μπορεί να είναι προσωρινή στα υγιή άτομα. Αλλά ενδεχομένως εξηγεί γιατί οι καρδιοπαθείς μπορεί να κινδυνεύουν αμέσως μετά την κατανάλωση ενός γεύματος με πολλά λιπαρά. Η μελέτη δεν έδειξε να συμβαίνει το ίδιο με την κατανάλωση ενός γεύματος χαμηλών λιπαρών.
Μια άλλη μελέτη βρήκε ότι η κατανάλωση κόκκινου κρέατος δεν ανεβάζει μόνο την κακή χοληστερόλη (LDL), αλλά, σε σύγκριση με το λευκό κρέας (ψάρια και πουλερικά), μειώνει τον αριθμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων (και των λευκών αιμοσφαιρίων).
Πηγές
- Impact of red cell distribution width on future risk of cancer and all-cause mortality among cancer patients – the Tromsø Study.
- Higher Red Blood Cell Distribution Width Is Associated With the Metabolic Syndrome.
- Red cell distribution width as a marker of activity in inflammatory
bowel disease: a narrative review.
