Περίπου το 25% των γυναικών και το 15% των ανδρών έχουν κιρσούς (varicose veins). Πρόκειται για επιφανειακές φλέβες που παρουσιάζουν πρήξιμο και συστροφή. Εμφανίζονται συχνά στα πόδια και ενοχλούν τους ανθρώπους λόγω της εμφάνισής τους. Αλλά πολλοί μπορεί να μην γνωρίζουν ότι σε ορισμένες περιπτώσεις οι κιρσοί είναι ένα σημάδι μεγαλύτερων προβλημάτων υγείας καθώς μπορεί να οδηγήσουν σε έλκη και σε βαθιά φλεβική θρόμβωση που επηρεάζει την κυκλοφορία του αίματος και την υγεία του δέρματος.
Ενώ οι περισσότερες κιρσώδεις φλέβες μπορεί να είναι ακίνδυνες, αξίζει να μιλήσετε με το γιατρό σας για να δείτε αν μπορεί να υποδηλώνουν μεγαλύτερο πρόβλημα υγείας. Πολλές αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η χρήση καλτσών συμπίεσης, η υγιεινή διατροφή, η απώλεια βάρους, η άσκηση και η αποφυγή ορθοστασίας ή καθιστικής στάσης για μεγάλα χρονικά διαστήματα μπορεί να βοηθήσει να διασφαλιστεί ότι οι κιρσώδεις φλέβες δεν θα εξελιχθούν σε πιο σοβαρό πρόβλημα.
Οι κιρσοί εμφανίζονται όταν οι βαλβίδες και τα τοιχώματα των φλεβών έχουν υποστεί ζημιά ή εξασθενούν. Αυτό συμβαίνει συνήθως σε περιοχές που βρίσκονται υπό μεγαλύτερη πίεση, κάτι που συνήθως συμβαίνει στα πόδια -αν και οποιαδήποτε επιφανειακή φλέβα μπορεί να γίνει κιρσός.
Έρευνες έχουν δείξει ότι η παρατεταμένη όρθια στάση, αλλά και η καθιστική θέση, μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία κιρσών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ορισμένα επαγγέλματα, τα οποία απαιτούν παρατεταμένη όρθια στάση (όπως νοσοκόμες ή κομμώτριες) ή καθιστική θέση (οδηγοί ταξί, οδηγοί μεγάλων αποστάσεων), έχουν υψηλότερα ποσοστά κιρσών. Και τα δύο σχετίζονται με συγκέντρωση αίματος στα κάτω άκρα. Οι κιρσοί είναι επίσης συχνοί μετά την εγκυμοσύνη και αυξάνονται καθώς γερνάμε. Μπορεί να υπάρχει μια κληρονομική τάση, αν και δεν συμφωνούν όλοι οι ειδικοί σ’ αυτό.
Εκτός από τη δυσάρεστη εμφάνιση, οι κιρσώδεις φλέβες μπορούν να προκαλέσουν δυσφορία, φαγούρα και βάρος στο κάτω μέρος του ποδιού (συνήθως γύρω από τον αστράγαλο) και μπορεί να ενοχλούν στον ύπνο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μπορεί να σημαίνουν ένα βαθύτερο ζήτημα υγείας.
Αυτό συμβαίνει επειδή οι κιρσοί δεν είναι μια αυτόνομη κατάσταση. Στην πραγματικότητα, είναι ένα από τα πρώτα στάδια της χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας (CVI: chronic venous insufficiency), μια κατάσταση που επηρεάζει τη φλεβική κυκλοφορία των κάτω άκρων. Το τελευταίο στάδιο είναι τα έλκη των φλεβικών ποδιών, τα οποία είναι ανοιχτές πληγές που συνήθως εμφανίζονται γύρω από τον αστράγαλο. Δεν χειροτερεύουν όλοι οι κιρσοί, αλλά περίπου το 10% των ατόμων με κιρσούς αναπτύσσουν έκζεμα και το 3% από αυτούς φλεβικά έλκη.
Τα άτομα με κιρσούς έχουν επίσης περίπου πέντε φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν θρόμβωση βαθιάς φλέβας (DVT) από εκείνα που δεν έχουν κιρσούς. H εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση συμβαίνει όταν σχηματίζεται θρόμβος αίματος σε βαθιά φλέβα (συνήθως στο κάτω μέρος του ποδιού, του μηρού ή της λεκάνης). Η βαθιά φλεβική θρόμβωση μπορεί να προκαλέσει σοβαρή αναπηρία, ακόμη και θάνατο.
Ωστόσο, ενώ οι κιρσοί είναι συχνοί μπορεί να είναι δύσκολο για κάποιον που δεν έχει κλινική εκπαίδευση να γνωρίζει εάν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος από τους κιρσούς του. Αυτό συμβαίνει επειδή ο τρόπος με τον οποίο φαίνονται οι φλέβες δεν αντιπροσωπεύει απαραίτητα την πραγματική έκταση του προβλήματος. Για παράδειγμα, ακόμη και μια μικρή περιοχή «φλεβών που μοιάζουν με αράχνη» θα μπορούσε να σημαίνει μεγαλύτερο πρόβλημα από το αναμενόμενο. Επίσης, δεν μπορούμε να εντοπίσουμε μόνο από την παρατήρηση των κιρσών εάν υπάρχει κίνδυνος σχηματισμού θρόμβου.
Η αιμορραγία των κιρσών, οι αλλαγές στο δέρμα των κάτω άκρων, όπως έκζεμα, πρήξιμο, επίμονος κνησμός ή πόνος, και η εμφάνιση σκλήρυνσης συνήθως σημαίνει ότι απαιτείται παραπομπή σε ειδικό για τον προσδιορισμό των επιλογών θεραπείας και των περαιτέρω εξετάσεων. Μια εξέταση είναι ένας μη επεμβατικός υπέρηχος για το εάν και πού υπάρχουν θρόμβοι ή άλλα ζητήματα.
Να σημειωθεί ότι ακόμη και μετά τη θεραπεία, οι κιρσοί επανέρχονται περίπου στο 20% των περιπτώσεων -αν και δεν είναι σαφές γιατί συμβαίνει αυτό. Είναι πιθανό ότι εκτός από το να μην έχετε τη σωστή θεραπεία ή μια πολύ επιτυχημένη χειρουργική επέμβαση, υπάρχουν και άλλα ζητήματα που παραμένουν άλυτα με την τυπική θεραπεία. Για παράδειγμα, η τυπική χειρουργική επέμβαση δεν αφαιρεί δυσλειτουργίες στην εσωτερική επένδυση της φλέβας (που ονομάζεται ενδοθήλιο), η οποία είναι μία αιτία των κιρσών. Αυτό μπορεί να προκαλέσει την επανεμφάνισή τους.
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να υποστηρίξουν τη θεραπεία. Ανάπαυση των ποδιών, άσκηση και αποφυγή ορθοστασίας και καθιστικής ζωής για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η έρευνα δείχνει ότι η αερόβια άσκηση στο κάτω μέρος του σώματος, όπως ο διάδρομος ή το ποδήλατο, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της επανεμφάνησης των κιρσών. Η απώλεια βάρους, η χρήση καλτσών συμπίεσης στα πόδια και η αλλαγή της διατροφής μπορούν επίσης να βελτιώσουν την υγεία του ενδοθηλίου. Η προκαταρκτική έρευνα δείχνει επίσης ότι η άσκηση μπορεί να είναι ευεργετική για τα μεταγενέστερα στάδια της χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας.
