Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι ένας βασικός τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για τις καρδιαγγειακές παθήσεις παγκοσμίως. Κλειδί για τη θεραπεία των ασθενών είναι η κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των αιμοφόρων αγγείων. Ενώ η σημασία των μετάλλων όπως είναι το κάλιο και το ασβέστιο είναι γνωστή, μια νέα ανακάλυψη σχετικά με έναν κρίσιμο αλλά υποτιμημένου ρόλου ενός άλλου μετάλλου -του ψευδαργύρου- προσφέρει μια πιθανή νέα οδό θεραπείας της υπέρτασης. Τα αποτελέσματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Nature Communications.
Όλες οι λειτουργίες του σώματος εξαρτώνται από τις αρτηρίες που διοχετεύουν πλούσιο σε οξυγόνο αίμα. Τα κύτταρα των λείων μυϊκών ινών μέσα σε αυτά τα αγγεία κατευθύνουν το πόσο γρήγορα ή αργά φτάνει το αίμα σε κάθε προορισμό. Καθώς οι λείοι μύες συστέλλονται, στενεύουν την αρτηρία και αυξάνουν την αρτηριακή πίεση, και καθώς χαλαρώνουν, η αρτηρία εκτείνεται και η αρτηριακή πίεση πέφτει. Εάν η αρτηριακή πίεση είναι πολύ χαμηλή, η ροή του αίματος δεν θα είναι ικανοποιητική για να προσφέρει στο σώμα επαρκές οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά. Εάν η αρτηριακή πίεση είναι πολύ υψηλή, τα αιμοφόρα αγγεία κινδυνεύουν να υποστούν βλάβη ή ακόμη και να σπάσουν.
«Οι θεμελιώδεις ανακαλύψεις που ξεκινούν πριν από 60 χρόνια έχουν αποδείξει ότι τα επίπεδα ασβεστίου και καλίου στους λείους μύες των αιμοφόρων αγγείων ελέγχουν τον τρόπο έκτασης και συστολής τους», ανέφερε ο επικεφαλής συγγραφέας Ashenafi Betrie, του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης στην Αυστραλία.
Συγκεκριμένα, το κάλιο ρυθμίζει το ασβέστιο στους μύες και το ασβέστιο είναι γνωστό ότι είναι υπεύθυνο για την πρόκληση της στένωσης των αρτηριών και των φλεβών που αυξάνουν την αρτηριακή πίεση, περιορίζοντας τη ροή του αίματος. Άλλα κύτταρα που περιβάλλουν τα αιμοφόρα αγγεία, συμπεριλαμβανομένων των ενδοθηλιακών κυττάρων και των αισθητήριων νεύρων, ρυθμίζουν επίσης το ασβέστιο και το κάλιο εντός του μυός της αρτηρίας, και τα ίδια ρυθμίζονται από τα επίπεδα αυτών των μετάλλων που περιέχονται σε αυτά.
«Η ανακάλυψή μας ότι ο ψευδάργυρος είναι επίσης σημαντικός ήταν τυχαία επειδή ερευνούσαμε τον εγκέφαλο και όχι την αρτηριακή πίεση», είπε ο Betrie. «Διερευνήσαμε τον αντίκτυπο των φαρμάκων με βάση τον ψευδάργυρο στη λειτουργία του εγκεφάλου στη νόσο Αλτσχάιμερ, όταν παρατηρήσαμε μια έντονη και απροσδόκητη μείωση της αρτηριακής πίεσης σε μοντέλα ποντικών που έλαβαν θεραπεία με τα φάρμακα».
Σε συνεργασία με ερευνητές του Πανεπιστημίου του Βερμόντ, στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Διεθνές Καρδιοαγγειακό Νοσοκομείο TEDA στην Κίνα, οι ερευνητές έμαθαν ότι η συντονισμένη δράση του ψευδάργυρου στα αισθητήρια νεύρα, τα ενδοθηλιακά κύτταρα και τους μύες των αρτηριών πυροδοτεί χαμηλότερα επίπεδα ασβεστίου στις αρτηρίες. Αυτό κάνει το αγγείο να χαλαρώσει, μειώνοντας την αρτηριακή πίεση και αυξάνοντας τη ροή του αίματος. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι τα αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλο και την καρδιά ήταν πιο ευαίσθητα στον ψευδάργυρο από τα αιμοφόρα αγγεία σε άλλες περιοχές του σώματος -μια παρατήρηση που απαιτεί περαιτέρω έρευνα.
«Ουσιαστικά, ο ψευδάργυρος έχει το αντίθετο αποτέλεσμα με το ασβέστιο στη ροή του αίματος και την πίεση», είπαν οι ερευνητές. «Ο ψευδάργυρος είναι ένα σημαντικό μεταλλικό ιόν στη βιολογία και, δεδομένου ότι το ασβέστιο και το κάλιο είναι διάσημα για τον έλεγχο της ροής και της πίεσης του αίματος, είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι ο ρόλος του ψευδαργύρου δεν είχε εκτιμηθεί προηγουμένως».
Ένα άλλο εκπληκτικό γεγονός είναι ότι τα γονίδια που ελέγχουν τα επίπεδα ψευδαργύρου εντός των κυττάρων είναι γνωστό ότι σχετίζονται με καρδιαγγειακές παθήσεις συμπεριλαμβανομένης της υπέρτασης ενώ η υπέρταση είναι μια γνωστή παρενέργεια της ανεπάρκειας ψευδαργύρου. Η νέα έρευνα παρέχει εξηγήσεις για αυτές τις γνωστές παρατηρήσεις.
Ενώ υπάρχει μια σειρά φαρμάκων που είναι διαθέσιμα για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, πολλοί άνθρωποι αναπτύσσουν αντίσταση σε αυτά. Μια σειρά από καρδιαγγειακές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της πνευμονικής υπέρτασης, δεν αντιμετωπίζονται καλά από τις διαθέσιμες σήμερα θεραπείες. Νέα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση με βάση τον ψευδάργυρο θα ήταν ένα σημαντικό αποτέλεσμα αυτής της τυχαίας ανακάλυψης.
