Οι συζητήσεις για την ανθρώπινη διατροφή “θερμαίνονται” όταν πρόκειται για την κατανάλωση κρέατος. Μπορεί να ακούσετε επιχειρήματα ότι οι άνθρωποι πρέπει ή δεν πρέπει να τρώνε κρέας με βάση διάφορους εξελικτικούς, βιολογικούς ή ηθικούς λόγους. Ανάλογα με το ποιον ρωτάτε, μπορείτε να λάβετε μια απάντηση που κυμαίνεται από αρκετά γενική έως εξαιρετικά προσωπική.
Είναι το σώμα μας σχεδιασμένο για να τρώει κρέας;
Για να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν τα ζώα προσαρμόζονται συνεχώς στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, τους οικοτόπους και τη διαθεσιμότητα τροφής. Τα στοιχεία του DNA που χρονολογούνται 300.000 χρόνια προτείνουν ότι οι άνθρωποι εξελίσσονται συνεχώς και προσαρμόζονται στο περιβάλλον τους. Έτσι, καθώς οι άνθρωποι ανταποκρίνονται στις περιβαλλοντικές συνθήκες, η λογική ότι το ανθρώπινο σώμα ήταν αρχικά σχεδιασμένο για να τρώει συγκεκριμένες τροφές και αυτό ισχύει μέχρι σήμερα, δεν ισχύει. Για παράδειγμα, πιστεύεται ότι ο πρόγονος όλων των ζώων, συμπεριλαμβανομένων των θηλαστικών, ήταν σαρκοφάγος, ωστόσο, αμέτρητα ζώα σήμερα εξελίχθηκαν και έγιναν φυτοφάγα.
Στην πραγματικότητα, η δομή των δοντιών μας δείχνει ότι οι άνθρωποι είμαστε παμφάγοι και μπορούμε να τρώμε τόσο ζώα όσο και φυτά. Οι κοπτήρες μας -τα τέσσερα μπροστινά δόντια- οι τρεις γομφίοι που έχουν σχετικά πλατιά μασητική επιφάνεια για να αλέθουν την τροφή (ο πρώτος και δεύτερος λέγονται τραπεζίτες ενώ ο τρίτος λέγεται φρονιμίτης) και οι προγομφίοι είναι σαν τα δόντια των φυτοφάγων ζώων, σχεδιασμένα για να κόβουν και να αλέθουν φυτά. Ενώ οι κυνόδοντες, τα κοφτερά δόντια δίπλα στους κοπτήρες, είναι σαν αυτά των σαρκοφάγων, σχεδιασμένα να σκίζουν τη σάρκα.
Γενικά, οι άνθρωποι μπορούν να φάνε σπόρους, φρούτα, λαχανικά, ρίζες και πολλά άλλα μέρη των φυτών. Αλλά το σώμα μας δεν είναι σε θέση να τα χωνέψει όλα. Το εξωτερικό στρώμα κάθε φυτικού κυττάρου είναι το κυτταρικό τοίχωμα, το οποίο αποτελείται από μόρια που μοιάζουν με ίνες, όπως η κυτταρίνη, η ημικυτταρίνη και οι λιγνίνες. Δεν μπορούμε να αφομοιώσουμε αυτές τις ινώδεις ενώσεις διότι δεν έχουμε το απαραίτητο ένζυμο κυτταρινάση. Τα φυτοφάγα ζώα όπως οι αγελάδες, οι κατσίκες και τα ελάφια δεν μπορούν να παράγουν κυτταρινάση από μόνα τους, ωστόσο, έχουν φιλικά βακτήρια του εντέρου που την παράγουν ενώ οι άνθρωποι δεν έχουν τέτοια βακτήρια του εντέρου. Από την άλλη πλευρά, το σώμα μας παράγει όλα τα ένζυμα, όπως η πρωτεάση και η λιπάση, απαραίτητα για τη διάσπαση και την απορρόφηση του κρέατος.
Εξελικτικά, το μέγεθος της πεπτικής οδού κάθε ζώου εξαρτάται από δύο παράγοντες, τη διατροφή του και τα μικρόβια του εντέρου. Όσο πιο πλούσια σε θερμίδες είναι η διατροφή (όπως αυτή ενός σαρκοφάγου ζώου), τόσο λιγότερος χρόνος και μικροβιακή βοήθεια χρειάζονται για την πέψη και την απορρόφηση, εξ ου και το μικρότερο έντερο στα σαρκοφάγα ζώα. Εν τω μεταξύ, η διατροφή των φυτοφάγων ζώων περιλαμβάνει φυτά, τα οποία δεν είναι πυκνά σε θερμίδες. Έτσι, τα φυτοφάγα ζώα πρέπει να τρώνε μεγαλύτερες ποσότητες από αυτά τα τρόφιμα για να καλύψουν τις καθημερινές τους ανάγκες σε θερμίδες και το πεπτικό τους σύστημα πρέπει να δουλέψει περισσότερο για να εξαγάγει θρεπτικά συστατικά, επομένως το έντερο είναι μεγαλύτερο στα φυτοφάγα ζώα. Όντας παμφάγα ζώα, οι άνθρωποι είναι ικανοί να τρώνε και να αφομοιώνουν τόσο κρέας όσο και φυτά, οπότε το μήκος του εντέρου πέφτει κάπου ανάμεσα.
Είναι διατροφικά απαραίτητη η κατανάλωση κρέατος;
Τα φυτά δεν παρέχουν ορισμένα θρεπτικά συστατικά που παρέχουν τα ζωικά προϊόντα. Ένα τέτοιο βασικό θρεπτικό συστατικό που δεν μπορείτε να πάρετε από τα φυτά είναι η βιταμίνη Β12, η οποία είναι απαραίτητη για τη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος και τον σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι που ακολουθούν μια δίαιτα που αποκλείει όλα τα ζωικά προϊόντα συνιστάται να λαμβάνουν συμπληρώματα βιταμίνης Β12.
Άλλα θρεπτικά συστατικά, όπως η κρεατίνη, η βιταμίνη D3 και ορισμένα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα όπως το δοκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA), λείπουν επίσης από τη φυτική διατροφή. Ωστόσο, το σώμα σας μπορεί να τα παράγει σε μικρές ποσότητες. Ωστόσο, αυτή η σωματική διαδικασία δεν είναι πολύ αποτελεσματική. Επιπλέον, οι μελέτες αποκαλύπτουν ότι οι βίγκαν και οι χορτοφάγοι έχουν χαμηλότερα επίπεδα ωμέγα-3 στο αίμα, όπως το εικοσαπεντανοϊκό οξύ (EPA) και το DHA, έτσι τα συμπληρώματα ωμέγα-3 που προέρχονται από φύκια συνήθως συνιστώνται.
Το κρέας δεν είναι η μόνη πηγή κρεατίνης ή βιταμινών Β12 και D3. Οι λακτο-χορτοφαγικές δίαιτες που περιλαμβάνουν γαλακτοκομικά, ωο-χορτοφαγικές δίαιτες που περιλαμβάνουν αυγά και δίαιτες που περιλαμβάνουν ψάρια παρέχουν επίσης αυτά τα θρεπτικά συστατικά. Παρόλα αυτά, οι χορτοφάγοι και οι βίγκαν μπορεί να μην λαμβάνουν αρκετό σίδηρο στη διατροφή τους, καθώς τα φυτικά τρόφιμα προσφέρουν τον σίδηρο σε μικρές ποσότητες. Λάβετε υπόψη ότι η διατροφή για χορτοφάγους πρέπει να προγραμματιστεί σωστά για να αποφευχθούν οι ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών. Άλλα θρεπτικά συστατικά που μπορεί να είναι δύσκολο να ληφθούν σε τέτοιες δίαιτες περιλαμβάνουν πρωτεΐνες, ιώδιο, ψευδάργυρο και ασβέστιο.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι υπάρχουν μειονεκτήματα στην κατανάλωση ορισμένων ειδών κρέατος. Τα επεξεργασμένα κρέατα μπορεί να σχετίζονται με ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου -αν και άλλοι παράγοντες μπορεί επίσης να διαδραματίζουν ρόλο. Επίσης, η υπερβολική πρόσληψη κρέατος συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία. Από την άλλη πλευρά, η χορτοφαγική διατροφή έχει αποδειχθεί ότι προστατεύει από καρδιακές παθήσεις και ορισμένους καρκίνους. Αλλά ενώ μπορείτε να πάρετε όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεστε από τις φυτικές δίαιτες, ο σωστός προγραμματισμός και τα συμπληρώματα διατροφής είναι απαραίτητα.
