Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) και τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) στις ΗΠΑ στάθμισαν την έγκριση για το εμβόλιο COVID-19 της Pfizer σε παιδιά ηλικίας 5 έως 11 ετών. Ο FDA εξέδωσε εξουσιοδότηση χρήσης έκτακτης ανάγκης για το παιδιατρικό εμβόλιο, το οποίο γρήγορα ακολουθήθηκε από έγκριση του CDC.
Κατά τη διάρκεια των πολυήμερων συναντήσεων, υπήρξαν πολλά ερωτήματα σχετικά με τη φλεγμονή της καρδιάς μετά το εμβόλιο. Και σύμφωνα με τις περισσότερες αναφορές, οι γονείς ανησυχούν γι’ αυτή την παρενέργεια των εμβολίων. Αλλά το πόσο επικίνδυνη είναι αυτή η παρενέργεια δεν είναι ακόμα εντελώς ξεκάθαρο και σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς, μπορεί να μην είναι σοβαρός λόγος ανησυχίας.
Επί του παρόντος, ο FDA έχει σταματήσει την έγκρισή του για το εμβόλιο της Moderna σε εφήβους, ενώ εξετάζει τα δεδομένα από την Ευρώπη σχετικά με τον κίνδυνο φλεγμονής μέσα ή γύρω από την καρδιά μετά από εμβολιασμό με mRNA. Αυτή η φλεγμονή ονομάζεται μυοκαρδίτιδα και περικαρδίτιδα, ανάλογα με το πού εκδηλώνεται. Είναι σπάνια: Ακόμη και στην ομάδα υψηλότερου κινδύνου, στις ηλικίες 16 έως 18 ετών, εμφανίζεται σε περίπου 70 στους 1 εκατομμύριο εμβολιασμούς, δείχνουν τα στοιχεία του CDC. Όμως, σύμφωνα με την ΕΕ, το εμβόλιο της Moderna είναι πιο πιθανό να προκαλέσει αυτή τη φλεγμονή στους εφήβους. Αρκετές Σκανδιναβικές χώρες δεν δίνουν πλέον το εμβόλιο της Moderna σε άτομα κάτω των 30 ετών, το ίδιο η Γαλλία και η Γερμανία.
Τα δεδομένα του CDC από εκατομμύρια εμβολιασμούς δείχνουν ότι η φλεγμονή, όταν εμφανίζεται, υποχωρεί μέσα σε λίγες μέρες χωρίς σοβαρές συνέπειες. Και οι ειδικοί στις μολυσματικές ασθένειες μαζί με τους παιδιάτρους συμφωνούν ευρέως ότι οι κίνδυνοι λόγω της νόσου COVID, συμπεριλαμβανομένου ενός φλεγμονώδους συνδρόμου σε ολόκληρο το σώμα που ονομάζεται MIS-C, είναι πολύ πιο σημαντικοί.
Η Sarah Long, ειδικη σε παιδιατρικές μολυσματικές ασθένειες στο Drexel University College of Medicine, και μέλος της συμβουλευτικής ομάδας εμβολίων του CDC, πιστεύει ότι η φλεγμονή της καρδιάς μετά τον εμβολιασμό μπορεί να διαφέρει από τη μυοκαρδίτιδα που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια μιας λοίμωξης με COVID-19 ή από κάποια άλλη αιτία. Είναι τόσο διαφορετική και λιγότερο σοβαρή από την τυπική μυοκαρδίτιδα, λέει, που το να της δώσεις το ίδιο όνομα έχει δημιουργήσει περιττή ανησυχία. «Ας μην το λέμε μυοκαρδίτιδα».
Η Long λέει ότι τα συμβάντα που σχετίζονται με το εμβόλιο είναι εντελώς διαφορετικά και πολύ λιγότερο τρομακτικά από την τυπική μυοκαρδίτιδα. Λέει ότι η τυπική ασθένεια μπορεί να είναι τόσο σοβαρή που θα προτιμούσε να θεραπεύσει πολλούς ανθρώπους με μυοκαρδίτιδα ή περικαρδίτιδα που σχετίζεται με το εμβόλιο παρά μια μεμονωμένη περίπτωση ιογενούς μυοκαρδίτιδας.
Οι τρεις κατηγορίες της μυοκαρδίτιδας και τα συμπτώματα
Η Long διαχωρίζει τη μυοκαρδίτιδα σε τρεις διαφορετικές τύπους. Ο πρώτος τύπος αποτελείται από την «τυπική μυοκαρδίτιδα», όπως υπήρχε πριν από την COVID, η οποία επηρεάζει 1 στα 100.000 παιδιά και είναι πιο συχνή σε αγόρια ηλικίας 15 έως 18 ετών. Μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της υπερδραστήριας ανοσολογικής απόκρισης σε έναν ιό, και μερικές φορές γίνεται σοβαρή. «Είναι ένα τυπικό σύνδρομο που δεν είναι καλό να το έχεις. Παίρνει πολύ χρόνο για να βελτιωθεί. Μερικά από τα περιστατικά δεν γίνονται ποτέ καλύτερα. Υπάρχει θνησιμότητα και μερικοί από τους ασθενείς πηγαίνουν για μεταμόσχευση καρδιάς».
Στη συνέχεια, υπάρχει η μυοκαρδίτιδα που προέρχεται από την COVID. Συνήθως εντοπίζεται ως μέρος μιας μεγαλύτερης φλεγμονώδους κατάστασης που ονομάζεται MIS-C, η οποία εμφανίζεται εβδομάδες μετά από μια οξεία λοίμωξη COVID. Φαίνεται να σχετίζεται με υπερδραστήρια ανοσοαπόκριση και προκαλεί σοβαρή φλεγμονή σε όλο το σώμα, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς. Οι ενήλικες με καρδιακές παθήσεις έχουν επίσης βιώσει σοβαρές επιπλοκές από την COVID-19.
Μετά υπάρχει η φλεγμονή από το εμβόλιο. Η Long λέει ότι από την εμπειρία της, βλέποντας ασθενείς και αναθεωρώντας περιπτώσεις ως συντάκτρια περιοδικών, τα παιδιά με συμπτώματα που σχετίζονται με το εμβόλιο παρουσιάζονται πολύ διαφορετικά. Εάν το MIS-C και η μυοκαρδίτιδα είναι μήλα και πορτοκάλια, λέει ότι η κατάσταση του εμβολίου είναι ένα αβοκάντο. «Το χαρακτηριστικό είναι ότι έχουν την οξεία έναρξη του πόνου στο στήθος. Αυτό είναι παράξενο”.
Αυτά τα ασυνήθιστα συμπτώματα φαίνεται να οφείλονται στο ότι η φλεγμονή που σχετίζεται με το εμβόλιο δεν συγκεντρώνεται στον μυ της ίδιας της καρδιάς: είναι στην επένδυση γύρω από την καρδιά, το περικάρδιο. Η επένδυση, σε αντίθεση με τον μυ της καρδιάς, διαθέτει αισθητήρες πόνου. Όμως, ενώ η φλεγμονή της επένδυσης της καρδιάς ακούγεται ανησυχητική, η Long επισημαίνει ότι οι χειρουργοί μερικές φορές την αφαιρούν εντελώς κατά τη διάρκεια των καρδιακών επεμβάσεων και οι ασθενείς τα καταφέρνουν καλά. Δεν είναι τόσο απαραίτητη για έναν υγιή καρδιακό παλμό. Έτσι, ένα παιδί με «τυπική» μυοκαρδίτιδα μπορεί να έρθει στο νοσοκομείο χωρίς πόνο στο στήθος, αλλά θα ανέπνεε γρήγορα εξαιτίας μιας δυσλειτουργικής καρδιάς. Ένα παιδί με τα συμπτώματα του εμβολίου θα είχε αντίθετα πόνο στο στήθος, αλλά «τα ηχοκαρδιογραφήματα του, τα οποία μετρούν τη λειτουργία, είναι σχεδόν πάντα φυσιολογικά».
Η Λονγκ πιστεύει ότι θα έπρεπε να ονομάζουμε την περικαρδίτιδα ή περιμυοκαρδίτιδα λόγω εμβολίου κάπως διαφορετικά, για να τονίσουμε το γεγονός ότι λαμβάνει χώρα στην επένδυση της καρδιάς. «Θυμάμαι μερικές από τις πρώτες συζητήσεις γι’ αυτό, έλεγα συνέχεια στους ανθρώπους, παρακαλώ, ας μην το αποκαλούμε αυτό μυοκαρδίτιδα. Αν οι γονείς αναζητούσαν μυοκαρδίτιδα πληροφορίες για τη μυοκαρδίτιδα στο ίντερνετ, θα γίνονταν πολύ αναστατωμένοι», Αλλά ο πόνος στο στήθος που σχετίζεται με την περικαρδίτιδα είναι πολύ λιγότερο σοβαρός, το CDC δεν έχει επιβεβαιώσει ούτε έναν θάνατο από την πάθηση.
Αλλά δεν πιστεύουν όλοι ότι πρόκειται για διαφορετικές παθήσεις. Σε μια επισκόπηση της καρδιακής φλεγμονής που σχετίζεται με το εμβόλιο που δημοσιεύτηκε το καλοκαίρι, περίπου το 60% έδειξε κάποια αλλαγή στην καρδιακή δραστηριότητα, υποδεικνύοντας ότι επηρεάστηκε ο ίδιος ο καρδιακός μυς. Όμως τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα από τον επιστήμονα του CDC Matthew Oster υποστηρίζουν ότι υπάρχουν πραγματικές διαφορές μεταξύ των παθήσεων. Σε περιπτώσεις τυπικής μυοκαρδίτιδας, περίπου το 30% των ασθενών δεν ανέκτησαν την κανονική καρδιακή λειτουργία τους μετά από ένα μήνα. Σε περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας λόγω MIS-C, η πλειονότητα των ασθενών επανήλθε στο φυσιολογικό εντός 10 ημερών. Και στη φλεγμονή της καρδιάς που σχετίζεται με το εμβόλιο, όλοι ξανά υγιείς σε 5 ημέρες.
