Πολλοί από εμάς γνωρίζουμε τη συμβουλή ότι πρέπει να βουρτσίζουμε τα δόντια μας δύο φορές την ημέρα για τουλάχιστον δύο λεπτά κάθε φορά. Αλλά ορισμένοι άνθρωποι που νομίζουν ότι βουρτσίζουν τα δόντια τους δύο λεπτά στην πραγματικότητα δεν το κάνουν γιατι υπερεκτιμούν το χρόνο βουρτσίσματος. Κι ενώ συμβαίνει αυτό, μια μελέτη υποδεικνύει ότι τα δύο λεπτά βουρτσίσματος των δοντιών μπορεί να μην είναι αρκετά.
Σύμφωνα με έρευνες, στην προσπάθεια να αφαιρέσουμε όσο το δυνατόν περισσότερη πλάκα από τα δόντια μας, τα καλύτερα αποτελέσματα έρχονται μέσα σε 3-4 λεπτά. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να διπλασιάσουμε τον χρόνο βουρτσίσματος μας;
Οι οδοντίατροι άρχισαν να συνιστούν να βουρτσίζουμε τα δόντια μας για δύο λεπτά στη δεκαετία του 1970 και μερικά χρόνια αργότερα είπαν να χρησιμοποιούμε μια οδοντόβουρτσα με μαλακές τρίχες. Η σημερινή συναίνεση βασίζεται κυρίως σε μελέτες που δημοσιεύτηκαν από τη δεκαετία του 1990, οι οποίες εξέτασαν τους χρόνους, τις τεχνικές και τον τύπο της οδοντόβουρτσας. Αυτές οι μελέτες έδειξαν ότι 2 λεπτά βουρτσίσματος οδήγησαν σε καλή (αλλά όχι εξαιρετική) μείωση της πλάκας. Ωστόσο, ενώ το βούρτσισμα για περισσότερο από 2 λεπτά αποδεικνύεται ότι αφαιρεί περισσότερη πλάκα, εξακολουθεί να υπάρχει έλλειψη έρευνας για το εάν περισσότερα από 2 λεπτά βουρτσίσματος συνδέονται με καλύτερη μακροχρόνια στοματική υγεία. Να σημειωθεί ότι αυτή η έλλειψη στοιχείων οφείλεται στο ότι είναι δύσκολο να διεξαχθούν μακροχρόνιες μελέτες.
Όταν βουρτσίζουμε τα δόντια μας, το κάνουμε με κύριο στόχο να αφαιρέσουμε τα μικρόβια (γνωστά ως οδοντική πλάκα) από τις επιφάνειες των δοντιών. Αυτή η πλάκα είναι μια συσσώρευση βακτηρίων, μυκήτων και ιών που ζουν μαζί σε μια κοινότητα γνωστή ως μικροβιακό βιοφίλμ. Τα βιοφίλμ είναι πολύ κολλώδη και αφαιρούνται μόνο με βούρτσισμα. Για να το πούμε απλά, τα μικρόβια δεν φεύγουν από τα δόντια απλώς με την τοποθέτηση μια οδοντόκρεμας, χρειάζεται το βούρτσισμα για να τα διώξει και σημασία έχει βέβαια το καλό βούρτσισμα, αυτό που πιάνει όλες τις επιφάνειες των δοντιών, τόσο αυτές που φαίνονται όσο και αυτές που δεν βλέπουμε. Ιδιαίτερη σημασία έχει να βουρτσίζουμε στο όριο των ούλων διότι εκεί μαζεύονται τα περισσότερα μικρόβια.
Πολλά πράγματα μπορούν να διευκολύνουν την ανάπτυξη αυτών των μικροβίων, συμπεριλαμβανομένων των τραχιών περιοχών στην επιφάνεια του δοντιού, όπως η αδυναμία πρόσβασης σε ορισμένες περιοχές με οδοντόβουρτσα (π.χ. τα κενά μεταξύ των δοντιών). Στην πραγματικότητα, τα βιοφίλμ της πλάκας αναπτύσσονται ξανά στα δόντια μας μέσα σε λίγες ώρες από το βούρτσισμα, γι’ αυτό και υπάρχει η συμβουλή να βουρτσίζουμε τα δόντια δύο φορές την ημέρα. Θεωρείται πως αν περάσουν 24 ώρες, το βιοφίλμ γίνεται πιο κολλώδες στα δόντια με αποτέλεσμα το βούρτσισμα να είναι λιγότερο αποτελεσματικό.
Το να μην βουρτσίζουμε τα δόντια μας σωστά ή για αρκετή ώρα μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερα επίπεδα πλάκας, η οποία μπορεί τελικά να ενεργοποιήσει την ανοσολογική απόκριση του σώματός μας, και τελικά να οδηγήσει σε φλεγμονή και παθήσεις όπως η ουλίτιδα και η περιοδοντίτιδα. Η φλεγμονή συνήθως δεν είναι επώδυνη, αλλά συχνά προκαλεί αιμορραγία των ούλων κατά το βούρτσισμα και μερικές φορές κακή αναπνοή. Τα βιοφίλμ μπορούν επίσης να προκαλέσουν τερηδόνα.
Η σωστή τεχνική βουρτσίσματος
Ο στόχος του βουρτσίσματος των δοντιών μας είναι να μειώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερη πλάκα σε κάθε δόντι και σε κάθε επιφάνειά του και ιδιαίτερα στα σημεία που είναι κοντά στα ούλα διότι από αυτά τα σημεία μπορούν τα μικρόβια να εισχωρήσουν κάτω από τα ούλα.
Τα τρέχοντα στοιχεία δείχνουν ότι το να αφιερώνετε περισσότερο χρόνο στο βούρτσισμα –έως και τέσσερα λεπτά κάθε φορά που τα βουρτσίζετε οδηγεί σε καθαρότερα δόντια. Αυτός ο μεγαλύτερος χρόνος βουρτσίσματος σημαίνει ότι μπορούμε να καθαρίσουμε πιο αποτελεσματικά τα δόντια μας και να βρούμε τα δυσπρόσιτα μέρη. Αλλά δίνεται επίσης η συμβουλή να αποφεύγουμε το σκληρό βούρτσισμα (σκληρές οδοντόβουρτεες και λειαντικές οδοντόκρεμες) καθώς αυτό μπορεί να τραυματίσει τα ούλα μας.
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές τεχνικές βουρτσίσματος που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να βουρτσίσετε σωστά τα δόντια σας. Μία από τις πιο συνιστώμενες είναι η τροποποιημένη τεχνική «Bass», η οποία προορίζεται να καθαρίσει πάνω και κάτω από τη γραμμή των ούλων, στο σημείο που σχηματίζεται η πιο επικίνδυνη πλάκα για τη φλεγμονή. Θα πρέπει πάντα να βουρτσίζετε τα δόντια σας με ήπια δύναμη –αν και το πόση δύναμη πρέπει να βάζετε εξαρτάται από την οδοντόβουρτσα και επί του παρόντος δεν υπάρχει οριστική συμβουλή. Προτιμάτε το απαλό βούρτσισμα, ωστόσο είναι καλό να έχετε δύο οδοντόβουρτσες, μια με μαλακή τρίχα και μια άλλη με μέτρια. Το πόση επιφάνεια των δοντιών σας μπορείτε να καθαρίσετε δεν εξαρτάται μόνο από τη δική σας επιμέλεια, αλλά και από την κατασκευή μιας οδοντόβουρτσας. Με την ίδια δική σας κίνηση που κάνετε, οι τρίχες μιας οδοντόβουρτσας μπορεί να πιάνουν μια λίγο διαφορετική επιφάνεια του δοντιού από μια άλλη οδοντόβουρτσα. Έχοντας λοιπόν δύο οδοντόβουρτσες -ξεκινώντας με μια μαλακή και συνεχίζονται με μια μέτρια- θα καθαρίσετε περισσότερη επιφάνεια και θα είστε πιο αποτελεσματικοί στα κρίσιμα σημεία, εκεί που το ούλα συναντούν τα δόντια. Όση περισσότερη ποικιλία κινήσεων κάνετε τόσο καλύτερα. Είναι πολύ σημαντικό να σας πει ο οδοντίατρό σας πως πρέπει να βουρτσίζετε σωστά τα δόντια σας -αυτή είναι μια από τις μεγαλύτερες υπηρεσίες που μπορεί να σσς προσφέρει.
Ο μεσοδόντιος καθαρισμός -τον οποίο οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε ως οδοντικό νήμα- συνιστάται επίσης γιατί καθαρίζει εκεί η που οδοντόβουρτσα δεν μπορεί, βγάζοντας τις τροφές ανάμεσα από τα δόντια που ακουμπάνε μεταξύ τους. Μελέτες έχουν δείξει ότι τόσο η τερηδόνα όσο και η ουλίτιδα μπορούν να μειωθούν με χρήση του οδοντικού νήματος. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος οδοντικού νήματος είναι να σύρετε το νήμα ανάμεσα στα ούλα και το δόντι και να το κρατάτε σταθερά πάνω στο δόντι τρίβοντας κατά μήκος της επιφάνειας του δοντιού με απαλές κινήσεις πάνω-κάτω, προχωρώντας απαλά το νήμα κάτω από τη γραμμή των ούλων.
Τα μεσοδόντια βουρτσάκια, τα οποία μπορούν να ωθηθούν ανάμεσα στα δόντια, μπορούν να είναι ακόμα πιο αποτελεσματικά από το οδοντικό νήμα.
Λιγότερα είναι γνωστά για άλλα βοηθήματα καθαρισμού, συμπεριλαμβανομένων των οδοντογλυφίδων ή των καθαριστικών της γλώσσας. Για τις οδοντογλυφίδες στο παρελθόν λεγόταν ότι μπορεί να τραυματίσουν τα ούλα, ωστόσο με την προϋπόθεση ότι γίνεται σωστή χρήση μπορεί να φανούν χρήσιμες. Υπάρχουν σημεία στην γραμμή των ούλων, συνήθως στο πίσω μέρος των δοντιών, όπου οι τρίχες της οδοντόβουρτσας μπορεί να μην μπορούν να φτάσουν. Σ’ αυτή την περίπτωση η απαλή χρήση μια οδοντογλυφίδας μπορεί να βοηθήσει. Ο καθαρισμός της γλώσσας με μια κάπως σκληρή οδοντόβουρτσα θεωρείται πως μπορεί να κάνει καλό διότι ένα μέρος των μικροβίων και των τροφών (ή ποτών) μαζεύονται εκεί.
Ενώ μπορεί να είμαστε συνηθισμένοι στη συμβουλή ότι πρέπει να βουρτσίζουμε τα δόντια μας δύο φορές την ημέρα για δύο λεπτά κάθε φορά, είναι σημαντικό να επικεντρωθούμε στη χρήση της κατάλληλης τεχνικής για να διασφαλίσουμε ότι βουρτσίζουμε σωστά. Το βούρτσισμα για περισσότερο από δύο λεπτά μπορεί να μας βοηθάει -άλλωστε αν χρησιμοποιούμε οδοντικό νήμα και μεσοδόντια βουρτσάκια μάλλον θα ξεπεράσουμε τα δύο λεπτά- ώστε να διασφαλίσουμε ότι αφαιρούμε περισσότερη πλάκα από τα δόντια μας.
