Η λευκοκυττάρωση είναι η υπερβολική αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων στο αίμα, δηλαδή των κυττάρων που δρουν κατά των μικροβίων -τα λευκά αιμοσφαίρια ονομάζονται επίσης λευκοκύτταρα. Εμφανίζεται όταν ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων στο αίμα υπερβαίνει τα φυσιολογικά επίπεδα.
Οι φυσιολογικές τιμές των λευκών αιμοσφαιρίων σε υγιείς ενήλικες κυμαίνονται από 4.500/μL έως 9.000/μL (1μL, δηλαδή 1 μικρολίτρο, ισοδυναμεί με 1 κυβικό χιλιοστό, ήτοι 1 mm3 ή 1 εκατομμυριοστό του λίτρου). Για τους ενήλικες, λευκοκυττάρωση υπάρχει όταν τα λευκά αιμοσφαίρια ξεπερνούν σε τα 11.000/μL. Μια ακραία μορφή λευκοκυττάρωσης, στην οποία ο αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων υπερβαίνει τα 100.000 / μL, ονομάζεται λευκοστασία. Σ’ αυτή την περίπτωση το αίμα δεν μπορεί να λειτουργήσει καλά. Η αντίθετη περίπτωση της λευκοκυττάρωσης είναι η λευκοπενία η οποία υπάρχει όταν ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων είναι κάτω από τα 4.000 /μL.
Τα λευκά αιμοσφαίρια παράγονται στον μυελό των οστών και ο υψηλός αριθμός τους αντανακλά συνήθως την απόκριση του μυελού των οστών σε μια μόλυνση, ένα τραύμα ή μια φλεγμονώδη διαδικασία.
Τα λευκά αιμοσφαίρια κυκλοφορούν στο αίμα μαζί τα ερυθρά αιμοσφαίρια και τα αιμοπετάλια. Δημιουργούνται στον μυελό των οστών και αποθηκεύονται στο αίμα και στους λεμφικούς ιστούς. Η διάρκεια ζωής ορισμένων λευκών αιμοσφαιρίων είναι μικρή, μόλις 1-3 ημέρες, γι’ αυτό παράγονται συνεχώς.
Υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες λευκών αιμοσφαιρίων: Τα πολυμορφοπύρηνα, τα λεμφοκύτταρα και τα μονοκύτταρα.
Τα πολυμορφοπύρηνα ή κοκκιοκύτταρα αντιστοιχούν στο 40-70% των λευκών αιμοσφαιρίων και το όνομά τους οφείλεται στην παρουσία κοκκίων στο κυτόπλασμά τους -από τα κοκκία απελευθερώνονται χημικές ουσίες στο πλαίσιο της ανοσολογικής απόκρισης του οργανισμού. Είναι μεγαλύτερα σε μέγεθος από τα ερυθρά αιμοσφαίρια και χωρίζονται στα ουδετερόφιλα (αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των λευκών αιμοσφαιρίων και την πρώτη γραμμή άμυνας του οργανισμού), στα ηωσινόφιλα (παίζουν σημαντικό ρόλο στην άμυνα του οργανισμού έναντι παρασίτων και αλλεργιών δημιουργώντας συμπλέγματα αντιγόνου-αντισώματος και συμβάλλουν στην εξουδετέρωση των καρκινικών κυττάρων) και στα βασεόφιλα (κύτταρα που ενεργοποιούνται σε περίπτωση τραυματισμού ή λοίμωξης).
Τα λεμφοκύτταρα είναι μικρότερα σε μέγεθος από τα πολυμορφοπύρηνα και διαθέτουν ένα μεγάλο στρογγυλό πυρήνα, ενώ το κυτταρόπλασμα τους δεν διαθέτει κοκκία. Χωρίζονται σε: κύτταρα Φυσικούς Φονείς (παίζουν σημαντικό ρόλο στην άμυνα του οργανισμού κατά των καρκινικών κυττάρων και κυττάρων που έχουν μολυνθεί από ιούς) και στα Β και Τ-λεμφοκύτταρα που κύρια λειτουργία τους είναι η παραγωγή αντισωμάτων. Αποτελούν το 20-40% των λευκών κυττάρων.
Τα μονοκύτταρα τα οποία αφού δημιουργηθούν στον μυελό των οστών, διοχετεύονται στην κυκλοφορία του αίματος και μετά μεταναστεύουν στους ιστούς όπου μετατρέπονται ως μακροφάγα. Αποτελούν το 2-10% των λευκών κυττάρων.
Ο υψηλός αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων στο αίμα συνήθως υποδεικνύει:
- αυξημένη παραγωγή λευκών αιμοσφαιρίων με στόχο την καταπολέμηση κάποιας λοίμωξης
- αντίδραση σε κάποιο φάρμακο το οποίο αυξάνει την παραγωγή λευκών αιμοσφαιρίων
- ασθένεια του μυελού των οστών, με αποτέλεσμα την αυξημένη παραγωγή λευκών αιμοσφαιρίων
- διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος, με αποτέλεσμα την αυξημένη παραγωγή λευκών αιμοσφαιρίων
Οι αιτίες του αυξημένου αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων είναι πολλές, όπως:
- αλλεργική αντίδραση
- οξεία/χρόνια λεμφοκυτταρική ή μυελοειδής λευχαιμία
- μυελοΐνωση
- ιογενής ή βακτηριακή λοίμωξη
- ρευματοειδής αρθρίτιδα
- φυματίωση
- έντονη σωματική ή ψυχολογική καταπόνηση (στρες)
Να σημειωθεί ότι λευκοκυττάρωση μπορεί να σχετίζεται και με μια χρόνια χαμηλού επιπέδου φλεγμονώδη κατάσταση στο σώμα, όπως π.χ. είναι η αθηροσκλήρωση.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι λευκοκυττάρωσης ανάλογα με το ποιο είδος των λευκών αιμοσφαιρίων είναι αυξημένο π.χ. η ουδετεροφιλία (η πιο κοινή μορφή), η λεμφοκυττάρωση, η μονοκυττάρωση, η ηωσινοφιλία και η βασεοφιλία.
- Ουδετεροφιλία: όταν ο αριθμός των ουδετερόφιλων είναι υψηλός.
- Λεμφοκυττάρωση: όταν ο αριθμός των λεμφοκυττάρων είναι υψηλός.
- Μονοκυττάρωση: όταν ο αριθμός των μονοκυττάρων είναι υψηλός.
- Ηωσινοφιλία: όταν ο αριθμός των ηωσινοφίλων είναι υψηλός.
- Βασεοφιλία: όταν αριθμός των βασεόφιλων είναι υψηλός.
Τα υψηλά επίπεδα των λευκών αιμοσφαιρίων συνήθως διαπιστώνονται κατά τη διενέργεια εξέτασης αίματος.
