Όταν οι θηλυκοί μπαμπουίνοι έχουν ωορρηξία, τη διαφημίζουν ως μια διόγκωση των γεννητικών οργάνων που προσελκύουν τους αρσενικούς μπαμπουίνους. Αυτό συμβαίνει και με άλλα πρωτεύοντα θηλυκά όπως οι χιμπατζήδες. Αλλά τα ανθρώπινα θηλυκά δεν έχουν καμία εμφανή ένδειξη για την κατάσταση της ωορρηξίας τους και το ερώτημα είναι γιατί δεν συμβαίνει το ίδιο όπως με τα άλλα πρωτεύοντα; Όταν μια γυναίκα έχει ωορρηξία αυτό δεν είναι εμφανές αλλά εξελίχθηκε από ένα είδος στο οποίο ήταν κραυγαλέα ορφθαλμοφανές. Το ερώτημα είναι γιατί χάθηκε αυτό το χαρακτηριστικό.
Η θεωρία είναι ότι τα θηλυκά που έκρυβαν την ωορρηξία τους είχαν κάποιο όφελος, με αποτέλεσμα να επικρατήσει τελική η μυστική ωορρηξία. Το όφελος ήταν ότι παρακινούσαν με αυτόν τον τρόπο ένα το αρσενικό να προσκολληθεί σε ένα συγκεκριμένο θηλυκό και άρα να “επενδύσει” στην ανατροφή των απογόνων του. Στα πρωτεύοντα, τα αρσενικά δεν πλησιάζουν ερωτικά τα θηλυκά που δεν έχουν εμφανή ωορρηξία. Προσέχουν μόνο εκείνα με τη ροζ διόγκωση. Συγχρόνως, τα θηλυκά έχουν ενδιαφέρον για συνουσία μόνο όταν έχουν ωορρηξία. Υπό αυτές τις συνθήκες δεν μπορεί να δημιουργηθεί μονογαμική σχέση, δηλαδή οικογένεια. Καθώς τα αρσενικά πλησιάζουν κάθε φορά μόνο τα θηλυκά που έχουν ωορρηξία δεν μπορούν να προσκολληθούν σε ένα συγκεκριμένο θηλυκό.
Η απόκρυψη της ωορρηξίας εμφανίστηκε και επικράτησε διότι με αυτόν τον τρόπο το θηλυκό μπορούσε να ξεγελάσει ένα αρσενικό δίνοντάς του την εντύπωση ότι ήταν συνεχώς διαθέσιμο για σεξ και άρα δεν υπήρχε σοβαρός λόγος να κοιτάξει άλλο θηλυκό. Έτσι μπορούσε να δημιουργηθεί μια μονογαμική σχέση και το αρσενικό να εστιάσει στην ανάθρεψη των απογόνων του θηλυκού που πιθανότατα ήταν και δικοί του, εφόσον μπορούσε να επιτηρήσει από κοντά το θηλυκό και να βεβαιωθεί ότι ήταν πιστό.
Αλλά η ιδέα αυτή ίσως να μην είναι εντελώς σωστή ή τουλάχιστον κάτι λείπει. Πριν επικρατήσει η κρυφή ωορρηξία, oι γυναίκες που τη διαφήμιζαν είχαν οπωσδήποτε πλεονέκτημα έναντι εκείνων που την έκρυβαν ως προς την προσέλκυση των αρσενικών. Πώς μπορούσε να επικρατήσει εξαρχής η απόκρυψη αφού δεν μπορούσε να προσφέρει πλεονέκτημα;
Η εξελικτική ψυχολόγος Αθηνά Ακτύπη, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα άρχισε να δημιουργεί μια εναλλακτική θεωρία για το πώς θα μπορούσε να έχει εξελιχθεί η κρυφή ωορρηξία. Ίσως δεν εξελίχθηκε για να έχουν οι γυναίκες και οι απόγονοί τους περισσότερους πόρους από τους άνδρες, δηλαδή για να δημιουργηθεί η μονογαμική οικογένεια. Ίσως οι γυναίκες να έκρυβαν την ωορρηξία τους στην αρχή όχι από τους άνδρες αλλά η μία από την άλλη για να αποφύγουν τις συνέπειες της επιθετικότητας από προέρχονταν από το ίδιο τους το φύλο.
Αυτή η φωτογραφία μπαμπουίνων hamadryas με εμφανή διόγκωση τραβήχτηκε από τον Brian Jeffery Beggerly και έχει άδεια χρήσης σύμφωνα με το CC BY-NC 2.0.
Η Ακτύπη άρχισε να επεξεργάζεται με τους συναδέλφους της αυτήν την πιο γυναικεία υπόθεση της κρυφής ωορρηξίας πριν από μια δεκαετία, δημιουργώντας ένα μοντέλο βασισμένο που τέσταρε τόσο την υπόθεση της ανδρικής επένδυσης όσο και την υπόθεση της γυναικείας αντιπαλότητας. Αυτό το μοντέλο είχε τροφοδότηση με εμπειρικά δεδομένα για χρόνια, έως ότου η ερευνητική ομάδα έμεινε ικανοποιημένη, δημιουργώντας προσομοιωμένα αρσενικά και θηλυκά που αντανακλούσαν τις πτυχές του ανθρώπινου ζευγαρώματος και της γονικής επένδυσης. Οι άνδρες ζύγιζαν την αναζήτηση συντρόφου και τη γονική μέριμνα κάθε χρονική περίοδο και οι γυναίκες είχαν την ωορρηξία τους και επέλεγαν ανάμεσα σε κοντινούς συντρόφους μένοντας έγκυες και αποκτώντας απογόνους.
Συγκρίθηκε η αναπαραγωγική επιτυχία των γυναικών που είχαν κρυφή ωορρηξία και αυτών που την αποκάλυπταν (αυτές οι γυναίκες θεωρήθηκαν αυξημένης ελκυστικότητας) και οι ερευνητές είπαν ότι δεν βρήκαν σαφή υποστήριξη για την υπόθεση της ανδρική επένδυσης. Στη συνέχεια τέσταραν την υπόθεση του γυναικείου ανταγωνισμού. Όταν μια γυναίκα επιτίθεται έμμεσα (μέσω κουτσομπολιού) σε μια άλλη επιβάλλει κόστος στο θύμα, μειώνοντας προσωρινά την ελκυστικότητα του στα μάτια των ανδρών. Η επιθετικότητα αυτή μπορεί να είναι επιλεκτική προς τα θηλυκά με εμφανή ωορρηξία και το συμπέρασμα ήταν πως οι γυναίκες με κρυφή ωορρηξία μπορούσαν με αυτόν τον τρόπο να έχουν σταθερά περισσότερους απογόνους από εκείνες που την αποκάλυπταν.
Ωστόσο, προέκυψαν ορισμένες οριακές προϋποθέσεις προκειμένου η κρυφή ωορρηξία να είναι συμφέρουσα. Η επιθετικότητα που διαπράττουν οι γυναίκες η μία εναντίον της άλλης πρέπει να είναι δαπανηρή για το θύμα. Επίσης οι άνδρες δεν είναι εντελώς άσχετοι σ’ αυτήν την την ιστορία. Τα επιθετικά θηλυκά μπορούσαν να επιβάλουν κόστος σε άλλα θηλυκά μειώνοντας την ελκυστικότητά τους για πιθανούς συντρόφους, μειώνοντας τελικά την γονεϊκή επένδυση των αρσενικών -τελικά, σ’ αυτή τη θεωρία, οι άνδρες είναι μέρος της ιστορίας, απλώς πιο έμμεσα.
Η υπόθεση του γυναικείου ανταγωνισμού είναι μια βιώσιμη εξήγηση για την εξέλιξη της κρυφής ωορρηξίας στον άνθρωπο. Για δεκαετίες, υποτίθεται ότι ορισμένες πτυχές της γυναικείας αναπαραγωγικής φυσιολογίας, όπως η κρυφή ωορρηξία, εξελίχθηκαν λόγω πλεονεκτημάτων που προέρχονται από τις αλληλεπιδράσεις με τους άνδρες ή ακόμη και προς όφελος των ανδρών (π.χ., η ενίσχυση της βεβαιότητας της πατρότητας). Σύμφωνα με την Ακτύπη, είναι καιρός να αφήσουμε πίσω την υπόθεση ότι οι αλληλεπιδράσεις με τους άνδρες ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από την εξέλιξη της συμπεριφοράς και της αναπαραγωγικής φυσιολογίας των γυναικών. Μελέτες σε ανθρώπους και άλλα πρωτεύοντα θηλαστικά δείχνουν ότι υπάρχουν πολλά πιθανά κόστη και οφέλη από τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των γυναικών.
