Τα αυτοάνοσα νοσήματα όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η ρευματική πολυμυαλγία, η αυτοάνοση νόσος του θυρεοειδούς (χασιμότο) και η ψωρίαση, αποτελούν κύρια αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας καθώς οι άνθρωποι γερνούν.
Λίγες αποτελεσματικές θεραπείες είναι διαθέσιμες για τα αυτοάνοσα νοσήματα, αλλά ορισμένες προκλινικές μελέτες έχουν υποδείξει ότι τα συμπληρώματα, συμπεριλαμβανομένης της βιταμίνης D και των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, μπορεί να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα. Μια μελέτη παρατήρησης στη Δανία βρήκε μείωση κατά 49% στον κίνδυνο ρευματοειδούς αρθρίτιδας για κάθε 30 γρ. αύξηση στην ημερήσια πρόσληψη λιπαρών ψαριών (λιπαρά θεωρούνται τα ψάρια που έχουν πάνω από γρ. λίπος ανά 100 γρ.).
Σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The BMJ, ερευνητές από το Brigham and Women’s Hospital στις ΗΠΑ αξιολόγησαν εάν η λήψη βιταμίνης D ή και συμπληρωμάτων ωμέγα-3 λιπαρών οξέων θα μπορούσε να επηρεάσει τα ποσοστά των αυτοάνοσων ασθενειών. Η ομάδα το δοκίμασε αυτό στη μεγάλης κλίμακας Vitamin D and Omega-3 Trial (VITAL), μια τυχαιοποιημένη μελέτη που παρακολούθησε τους συμμετέχοντες για περίπου 5 χρόνια. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα που έλαβαν βιταμίνη D ή και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είχαν χαμηλότερο ποσοστό αυτοάνοσων νοσημάτων από τα άτομα που έλαβαν εικονικό φάρμακο.
“Είναι συναρπαστικό να έχουμε αυτά τα νέα και θετικά αποτελέσματα για μη τοξικές βιταμίνες και συμπληρώματα που αποτρέπουν δυνητικά εξαιρετικά νοσηρές ασθένειες”, δήλωσε η ανώτερη συγγραφέας Karen Costenbader, του Τμήματος Ρευματολογίας, Φλεγμονής και Ανοσίας του Brigham.
“Αυτή είναι η πρώτη άμεση απόδειξη που έχουμε ότι η καθημερινή λήψη συμπληρωμάτων μπορεί να μειώσει τη συχνότητα εμφάνισης των αυτοάνοσων και αυτό φαίνεται πιο έντονο μετά από δύο χρόνια λήψης συμπληρωμάτων βιταμίνης D. Ανυπομονούμε να βελτιώσουμε και να επεκτείνουμε τα ευρήματά μας και να ενθαρρύνουμε τις επαγγελματικές ενώσεις να εξετάσουν τα αποτελέσματα και τα αναδυόμενα δεδομένα κατά την ανάπτυξη μελλοντικών κατευθυντήριων γραμμών για την πρόληψη των αυτοάνοσων νοσημάτων σε ενήλικες μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας”.
“Τώρα, όταν οι ασθενείς, οι συνάδελφοί μου ή οι φίλοι μου με ρωτούν ποιες βιταμίνες ή συμπληρώματα θα συνιστούσα να παίρνουν για να μειώσουν τον κίνδυνο αυτοάνοσων νοσημάτων, έχω συστάσεις βασισμένες σε στοιχεία για γυναίκες ηλικίας 55 ετών και άνω και άνδρες 50 ετών και άνω”, είπε η Costenbader. “Προτείνω βιταμίνη D 2.000 IU την ημέρα και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (ιχθυέλαιο), 1.000 mg την ημέρα -αυτές είναι οι δοσολογίες που χρησιμοποιήθηκαν στη VITAL”.
Η VITAL είναι μια τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη 25.871 ανδρών (ηλικίας 50 ετών και άνω) και γυναικών (ηλικίας 55 ετών και άνω) σε όλες τις ΗΠΑ, η οποία διεξήχθη για να διερευνήσει εάν αυτοί που λαμβάνουν καθημερινά συμπληρώματα διατροφής βιταμίνης D3 (2.000 IU) ή ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (ιχθυέλαιο Omacor, 1 γραμμάριο) θα μπορούσαν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού σε άτομα που δεν έχουν προηγούμενο ιστορικό αυτών των ασθενειών.
Οι συμμετέχοντες τυχαιοποιήθηκαν σε τέσσερις κατηγορίες. Μια ομάδα λάμβανε βιταμίνη D με συμπλήρωμα ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, μια δεύτερη ομάδα λάμβανε βιταμίνη D και εικονικό φάρμακο, μια τρίτη ομάδα. ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και εικονικό φάρμακο και μια τέταρτη ομάδα μόνο εικονικά φάρμακα. Πριν ξεκινήσει η VITAL, οι ερευνητές αποφάσισαν ότι θα εξετάσουν τα ποσοστά αυτοάνοσων μεταξύ των συμμετεχόντων, ως μέρος μιας βοηθητικής μελέτης. «Δεδομένων των πλεονεκτημάτων της βιταμίνης D και των ωμέγα-3 στη μείωση της φλεγμονής, μας ενδιέφερε ιδιαίτερα εάν θα μπορούσαν να προστατεύσουν τις αυτοάνοσες ασθένειες», δήλωσε η JoAnn Manson, συν-συγγραφέας της μελέτης.
Οι συμμετέχοντες απάντησαν σε ερωτηματολόγια σχετικά με νέες διαγνώσεις ασθενειών, συμπεριλαμβανομένης της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, της ρευματικής πολυμυαλγίας, της αυτοάνοσης νόσου του θυρεοειδούς, της ψωρίασης και της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου. Εκπαιδευμένοι γιατροί εξέτασαν τα ιατρικά αρχεία των ασθενών για να επιβεβαιώσουν τις αναφερόμενες διαγνώσεις.
“Τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι κοινά σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας και επηρεάζουν αρνητικά την υγεία και το προσδόκιμο ζωής. Μέχρι τώρα, δεν είχαμε αποδεδειγμένο τρόπο πρόληψης και τώρα, για πρώτη φορά, το κάνουμε”, είπαν οι συγγραφείς. “Θα ήταν συναρπαστικό αν μπορούσαμε να επαληθεύουμε τα ίδια προληπτικά αποτελέσματα σε νεότερα άτομα”.
Μεταξύ των ασθενών που τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν βιταμίνη D, 123 συμμετέχοντες στην ομάδα θεραπείας και 155 στην ομάδα εικονικού φαρμάκου διαγνώστηκαν με αυτοάνοσο νόσημα (μείωση 22%).
Στο σκέλος των λιπαρών ωμέγα-3, επιβεβαιωμένο αυτοάνοσο εμφανίστηκε σε 130 συμμετέχοντες στην ομάδα θεραπείας και 148 στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου. Η συμπλήρωση με ωμέγα-3 λιπαρά οξέα από μόνη της δεν μείωσε στατιστικά σημαντικά τη συχνότητα εμφάνισης των αυτοάνοσων, αλλά η μελέτη βρήκε αυξημένη επίδραση μετά από μεγαλύτερη διάρκεια λήψης των συμπληρωμάτων.
Η μελέτη VITAL περιελάμβανε ένα μεγάλο και ποικίλο δείγμα συμμετεχόντων, αλλά καθώς οι συμμετέχοντες ήταν μεγαλύτεροι σε ηλικία, τα αποτελέσματα μπορεί να μην μπορούν να γενικευθούν σε νεότερα άτομα που εμφανίζουν αυτοάνοσα νωρίτερα στη ζωή τους. Οι ερευνητές σημειώνουν ότι μια μακρύτερη παρακολούθηση μπορεί να είναι πιο ενημερωτική για να εκτιμηθεί εάν τα αποτελέσματα είναι μακροχρόνια.
Πηγή: Vitamin D and Marine n-3 Fatty Acid Supplementation and Incident Autoimmune Disease in the VITAL Randomized Controlled Trial BMJ DOI: 10.1136/bmj-2021-066452.
