Σχολιάζουν ο καθηγητής του ΕΚΠΑ Γεώργιος Τσιβγούλης και η νευρολόγος Λίνα Παλαιοδήμου
Δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο Journal of NeuroInterventional Surgery οι κοινές κατευθυντήριες οδηγίες από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων (European Stroke Organization) & την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Επεμβατικής Νευροακτινολογίας (European Society of Minimally and Invasive Neurological Therapy), οι οποίες συστήνουν τη διενέργεια συνδυασμού ενδοφλέβιας θρομβόλυσης (ΕΦ)/μηχανικής θρομβεκτομής (ΜΘ) έναντι της μονοθεραπείας με μηχανική θρομβεκτομή σε ασθενείς με οξύ Ισχαιμικό Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο (ΑΕΕ) σε έδαφος απόφραξης μεγάλου αγγείου της πρόσθιας κυκλοφορίας του εγκεφάλου, στις περιπτώσεις που πληρούνται τα κριτήρια χορήγησης και των δύο θεραπειών επαναιμάτωσης.
Στη συγγραφική ομάδα της σύνταξης των εν λόγω κατευθυντήριων οδηγιών συμμετείχε ο Καθηγητής Νευρολογίας του ΕΚΠΑ και Διευθυντής της Β’ Νευρολογικής Κλινικής του ΕΚΠΑ Γεώργιος Τσιβγούλης.
Ομάδα καταξιωμένων ερευνητών από την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική με εξειδίκευση στην αγγειακή νευρολογία και στην επεμβατική νευροακτινολογία συνεργάστηκε με σκοπό την εκπόνηση κατευθυντήριων οδηγιών σχετικά με τη συγχορήγηση ενδοφλέβιας θρομβόλυσης και μηχανικής θρομβεκτομής έναντι της μονοθεραπείας με μηχανική θρομβεκτομή σε ασθενείς με οξύ ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες συνοψίζονται σε δύο βασικούς πυλώνες αντιμετώπισης των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, ανάλογα με το είδος του νοσοκομείου στο οποίο ο ασθενής προσέρχεται για πρώτη φορά για επείγουσα αντιμετώπιση. Οι οδηγίες αυτές βασίστηκαν στη μεθοδολογία GRADE για την εκπόνηση των συστάσεων με βάση την ιατρική βασιζόμενη στις αποδείξεις (evidence based medicine) και στηρίχθηκαν στη διενέργεια πολλαπλών μετααναλύσεων των διαθέσιμων τυχαιοποιημένων κλινικών μελετών και των μελετών παρατήρησης.
Η πρώτη σύσταση (evidence-based recommendation) αφορά ασθενείς με ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο λόγω απόφραξης μεγάλου αγγείου και έναρξη σημειολογίας εντός 4,5 ωρών που προσέρχονται σε νοσοκομείο όπου δύναται να διενεργηθεί άμεσα η μηχανική θρομβεκτομή. Σε αυτήν την ομάδα ασθενών, αφού αναλύθηκαν δεδομένα από 6 τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες, συστήνεται να διενεργείται συνδυασμός ενδοφλέβιας θρομβόλυσης και μηχανικής θρομβεκτομής έναντι της μονοθεραπείας με μηχανική θρομβεκτομή, όσο το δυνατόν νωρίτερα, χωρίς η έναρξη της μίας θεραπείας να καθυστερεί την άλλη και αντίστροφα. Η σύσταση βασίζεται σε ισχυρά δεδομένα που προκύπτουν από μετα-ανάλυση η οποία κατέδειξε ότι η μονοθεραπεία με μηχανική θρομβεκτομή δεν πληρεί τα προκαθορισμένα κριτήρια μη κατωτερότητας σε σχέση με τη συνδυασμένη θεραπεία ενδοφλέβιας θρομβόλυσης & μηχανικής θρομβεκτομής.
Στη δεύτερη σύσταση (evidence-based recommendation), που αφορά ασθενείς με ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο λόγω απόφραξης μεγάλου αγγείου και έναρξη σημειολογίας εντός 4,5 ωρών που προσέρχονται σε νοσοκομείο όπου δε δύναται να διενεργηθεί μηχανική θρομβεκτομή, υπήρχαν διαθέσιμα δεδομένα μόνο από μελέτες παρατήρησης. Με βάσει τη διενεργηθείσα μετα-ανάλυση, συστήνεται η έναρξη χορήγησης ενδοφλέβιας θρομβόλυσης όσο το δυνατόν συντομότερα και η περαιτέρω διακομιδή των ασθενών σε κέντρο που μπορεί να διενεργήσει μηχανική θρομβεκτομή έναντι της παράλειψης της χορήγησης ενδοφλέβιας θρομβόλυσης με σκοπό την απευθείας διακομιδή των ασθενών σε κέντρο με δυνατότητα μηχανικής θρομβεκτομής.
Η σύσταση αυτή βασίζεται σε ασθενή (μη τυχαιοποιημένα) δεδομένα που προκύπτουν από μετα-ανάλυση η οποία κατέδειξε ότι η συνδυασμένη θεραπεία ενδοφλέβιας θρομβόλυσης και μηχανικής θρομβεκτομής σχετίζεται με καλύτερη λειτουργική έκβαση των ανωτέρω ασθενών σε σχέση με τη μονοθεραπεία με μηχανική θρομβεκτομή.
Εκτός των δύο αυτών βασικών οδηγιών, οι συγγραφείς παρέχουν και συστάσεις βασιζόμενες στην προσωπική τους γνώμη (expert opinion statements) σχετικά με την αντιμετώπιση ασθενών που αφυπνίζονται με νευρολογική σημειολογία που παραπέμπει σε αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και άρα η ακριβής ώρα έναρξης του επεισοδίου δεν μπορεί να είναι γνωστή. Στους ασθενείς αυτούς συστήνεται η χορήγηση συνδυασμού ενδοφλέβιας θρομβόλυσης και μηχανικής θρομβεκτομής έναντι μονοθεραπείας με μηχανική θρομβεκτομή, με βάση συγκεκριμένα κριτήρια που αφορούν την πολυπαραμετρική απεικόνιση εγκεφάλου με συνδυασμό αξονικής/μαγνητικής αγγειογραφίας και αξονικής/μαγνητικής αιμάτωσης.
